Romanka

Romanka (1366 m) – szczyt w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskidzie Żywieckim.

Romanka (1366 m) – szczyt w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskidzie Żywieckim.

Topografia

Romanka jest najwyższym szczytem tej grupy, względna różnica wysokości od podstawy do szczytu wynosi około 700 m. Od sąsiedniej Rysianki jest oddzielona wybitną przełęczą Pawlusia (1176 m). Jest też Romanka zwornikiem dla dwóch grzbietów. Na północny zachód odchodzi od Romanki grzbiet do Skały, na północny wschód drugi grzbiet do Kotarnicy. Grzbiety te niżej znów rozgałęziają się. W zbocza Romanki wcinają się doliny trzech potoków: Romanki uchodzącej do Żabniczanki, Sopotnianki i potoku bez nazwy uchodzącego do Sopotni). Romanka wznosi się nad miejscowościami Żabnica, Sopotnia Mała i Sopotnia Wielka.

Historia

Stoki Romanki podczas II wojny światowej były schronieniem oddziałów partyzanckich, które pod koniec wojny toczyły walki z okupantem. Działał tutaj oddział partyzancki „Romanka”. Jedną ze spektakularnych akcji było spacyfikowanie schroniska na Rysiance, gdzie znajdował się ośrodek wypoczynkowy dla oficerów niemieckich. Dawniej na szczycie Romanki stała wieża triangulacyjna.

Przyroda

Niemal całe stoki Romanki porasta las. Drzewostan to świerk pospolity, jarzębina, porzeczka skalna i dziki bez koralowy. Zwierzęta pojawiające się w okolicach Romanki to m.in. wilk, dzik, jeleń szlachetny, ryś, głuszec, a nawet niedźwiedź brunatny. Lasy Romanki to jeden z większych kompleksów leśnych w Beskidzie Żywieckim. Jednak podczas wielowiekowego osadnictwa w masywie Romanki wytworzono kilka polan wykorzystywanych jako hale pasterskie: Hala Wieprzska, Hala Łyśniowska i inne, mniejsze, dzisiaj już nie mające nazwy. Również na grzbiecie łączącym Romankę z Martoszką na lotniczych zdjęciach Geoportalu widoczne są zarastające trawiaste obszary. Od doliny Żabniczanki dość wysoko wspinają się też na stoki Romanki pola i zabudowania miejscowości Żabnica. Las na szczycie Romanki jest przerzedzony wskutek tego, że osiąga tutaj górną granicę swojego naturalnego zasięgu, niżej jednak na stokach las ma się dobrze. Od 1963 szczytowe partie Romanki zostały objęte ochroną w formie rezerwatu w celu ochrony jednego z ostatnich fragmentów puszczy karpackiej.

W masywie Romanki występują czynne osuwiska oraz Jaskinia w Sopotni Wielkiej mająca korytarze o łącznej długości 101 m.

Turystyka

Romanka była jednym z pierwszych odwiedzanych turystycznie szczytów Beskidu Żywieckiego. Już w XIX wieku objęta została aktywnością niemieckiej organizacji turystycznej Beskidenverein. W latach 1894-1899 Niemcy wyznakowali szlak z Jeleśni przez Romankę do Węgierskiej Górki, w 1914 pod Romanką wybudowali schron narciarski (rozebrali go Polacy po I wojnie światowej). Obecnie przez Romankę prowadzi pięć szlaków turystycznych i Szlak Papieski. Wierzchołek Romanki jednak jest przez las pozbawiony widoków.

Na szczyt Romanki wyjść można czterema szlakami:

Sopotnia Mała – Kotarnica – Romanka.3.15 h, z powrotem 2.30 h

Sopotnia Wielka – Kotarnica – Romanka.2.50 h, z powrotem 2.15 h

Wieprz – Lachowe Młaki – schronisko "Słowianka" – Suchy Groń – Romanka 3.35 h, z powrotem 3 h

hala Rysianka – przełęcz Pawlusia – Romanka.1 h, z powrotem 55 min

Południowo-zachodnimi stokami Romanki biegnie jeszcze szlak czerwony z Żabnicy przez Abrahamów, Suchy Groń, Halę Wieprzską i przełęcz Pawlusia na halę Rysianka.