Pałac Brühla

Pałac Brühla – nieistniejący rokokowy pałac, który znajdował się w Warszawie, przy obecnym placu marsz. J. Piłsudskiego. Był uważany za jeden z najpiękniejszych warszawskich pałaców. W 1944 został wysadzony razem z Pałacem Saskim przez wycofujących się Niemców.

Pałac Brühla – nieistniejący rokokowy pałac, który znajdował się w Warszawie, przy obecnym placu marsz. J. Piłsudskiego. Był uważany za jeden z najpiękniejszych warszawskich pałaców. W 1944 został wysadzony razem z Pałacem Saskim przez wycofujących się Niemców.

Historia

Wybudowany został dla Jerzego Ossolińskiego w latach 1639-1642. Był to wtedy budynek piętrowy, na planie czworokąta, z dwiema wieżyczkami w rogach budynku od strony ogrodu. W latach 1681-1697 nastąpiła przebudowa według projektu Tylmana z Gameren. Od frontu dobudowano wtedy dwa dwupiętrowe alkierze ze stożkowymi dachami i wnękami na zdobiące je rzeźby królów. Od strony ogrodu dobudowano dwa dwupiętrowe pawilony.

W 1750 pałac został zakupiony przez Henryka Brühla, pierwszego ministra króla Augusta III. Dla niego w latach 1754-1759 przeprowadzono kolejną przebudowę. Autorami projektu byli dwaj architekci: Joachim Daniel Jauch i Johann Friedrich Knöbel. Nastąpiły wtedy duże zmiany w wyglądzie budynku. Jego środkową część podwyższono do wysokości dwóch pięter i przykryto mansardowym dachem. Nad wejściem dobudowano balkon. W miejsce wnęk z rzeźbami w alkierzach wstawiono okna. Po obu stronach dziedzińca wybudowano dwupiętrowe oficyny. Od strony placu Saskiego pojawiła się okazała brama, natomiast od strony ogrodu budynek ozdobiono kolumnadą.

29 maja 1787 Rada Nieustająca przyjęła bezprecedensową w historii stosunków międzynarodowych uchwałę o zakupie z funduszy państwa Pałacu Brühla jako siedziby dla ambasady Rosji za sumę 1 miliona złotych. Pieniądze te, pochodzące z nadwyżek budżetu, miały być przeznaczone na wyposażenie polskiej armii. Była to jeszcze jedna próba upokorzenia Polaków i uniemożliwienia odbudowy zrujnowanego polskiego budżetu.

W latach 1787-1788 odbył się remont generalny. Pracami kierował Dominik Merlini, projektant Łazienek. Mieściły się tu później ambasady: Rosji i Francji, a także rezydencja wielkiego księcia rosyjskiego Konstantego Pawłowicza.

W 1882 przeprowadzono kolejną przebudowę, która miała na celu przystosowanie budynku dla usług Centralnego Biura Telegraficznego. Powstało wtedy dodatkowe wejście od ul. Kotzebue (obecnie Fredry). Autorem projektu przebudowy pałacu był Karol Kozłowski.

Przed 1932 wykonano rekonstrukcję elewacji z czasów Tylmana, ale z wysokością i dachami z projektów Jaucha i Knöbla. Natomiast od strony ul. Fredry powstało nowe, modernistyczne skrzydło budynku. Projekt tej przebudowy wykonał Bohdan Pniewski na potrzeby Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W latach okupacji w pałacu mieściła się siedziba gubernatora dystryktu warszawskiego.

Do 2008 w miejscu wysadzonego w 1944 pałacu znajdował się pomnik Stefana Starzyńskiego. Pomnik miał cokół zrobiony z fragmentu Pałacu Brühla. Planowana była odbudowa pałacu wraz z całą zachodnią pierzeją placu Piłsudskiego, jednak ze względów finansowych odbudowa ta została wstrzymana, a odkopane fundamenty zasypane.