Ulica Aleksandra Fredry

Ulica Aleksandra Fredry – ulica w Śródmieściu Warszawy.

Ulica Aleksandra Fredry – ulica w Śródmieściu Warszawy.

Przebieg

Fredry to krótka, poprzeczna w stosunku do Wierzbowej ulica, kończąca się ślepo w Ogrodzie Saskim.

Historia

Ulica Fredry została wytyczona w 1876 na terenach dawnej posesji Pałacu Brühla. Zwana początkowo Brylowską, od 1879 nosiła imię hr. Pawła Kotzebue, namiestnika Królestwa Polskiego i de facto pierwszego generał-gubernatora warszawskiego. Pierwszą zabudowę przypisaną numeracji ul. Fredry stanowiła kamienica Bachrachów, wzniesiona pod nr. 10 krótko po powstaniu ulicy; autorem jej projektu był Jan Kacper Heurich. Równocześnie pod nr. 12 powstał gmach Hotelu Brühlowskiego, należącego do Isera Cohena; projekt monumentalnego gmachu wykonał Witold Lanci. Elewacja frontowa hotelu wychodziła na Ogród Saski; krótsza boczna – na ul. Niecałą.

Nieparzystą stronę ulicy wypełniała elewacja ogrodowa Pałacu Brühla, wzniesionego w latach 1639-1642 dla Jerzego Ossolińskiego. W latach 1885-86 od strony ulicy Fredry pałac otrzymał nowe wejście, wiodące do biur urzędu telegraficznego. W okresie 1896-97 pod nr. 6 powstał zachowany do dziś budynek Banku Zachodniego; mimo pewnych nieścisłości w odtworzeniu jego fasad, podczas remontu w 1995 przywrócono reprezentacyjny, neostylowy wystrój wnętrz.

Dokładnie w tym samym czasie, przed 1897 pod nr. 8 według projektu Kazimierza Löewego powstał gmach Banku Dyskontowego; prace budowlane przy jego wzniesieniu prowadziło Warszawskie Biuro Architektoniczno Budowlane Karol Kozłowski i S-ka.

Obecność banków, telegrafu, hotelu i Ogrodu Saskiego nadały ulicy Fredry ekskluzywny, wielkomiejski charakter: we wznoszonych tu kamienicach mieszkania miały najwyższy standard. Poważną zmianę w otoczeniu ul. Fredry przyniosła dopiero adaptacja Pałacu Brühla na siedzibę Ministerstwa Spraw Zagranicznych w okresie 1932-36. Do odrestaurowanego pałacu pod kierunkiem Bohdana Pniewskiego dobudowano willę, w której rezydował minister Józef Beck; owa willa otrzymała też ogród, urządzony kosztem fragmentu Ogrodu Saskiego. Krótko przed 1939 zdołano jeszcze gruntownie wyremontować Hotel Brühlowski, nadając jego wnętrzom wysoki standard, czyniąc go jednym z najbardziej ekskluzywnych hoteli w mieście. W 1944 przy ul. Fredry Niemcy spalili cztery kamienice; wysadzili w powietrze Pałac Brühla oraz willę ministra Becka. W latach 1945-46 rozebrano mury Hotelu Brühlowskiego oraz kamienicy Bachrachów; ocalałe kamienice nr. 2 i 4 wyburzono mimo niezłego stanu zachowania pod koniec lat czterdziestych.

Obecnie w sferze planów pozostaje odbudowa Pałac Brühla w ramach rekonstrukcji zachodniej pierzei placu marsz. J. Piłsudskiego, co zmieni także kształt ulicy Fredry.

Nazwa ulicy upamiętnia postać Aleksandra Fredry, wybitnego polskiego komediopisarza i poety.

Ważniejsze obiekty

• Scena przy Wierzbowej Teatru Narodowego − ul. Wierzbowa 3, róg Fredry
• Gmach Banku Zachodniego − ul. Fredry 6
• Bank Dyskontowy (arch. Kazimierz Loewe) z końca XIX w., obecnie Centralna Biblioteka Nutowa − ul. Fredry 8