Plac Wolności w Katowicach
Czytaj dalej
Plac Wolności w Katowicach (do 1922 i w latach 1939−1945 Wilhelmsplatz) − plac usytuowany w katowickiej dzielnicy Śródmieście. Rozchodzą się z niego promieniście ulice: 3 Maja biegnąca w kierunku Rynku, Sokolska prowadząca w stronę Koszutki i Bogucic, Gliwicka biegnąca w stronę Załęża i dalej − Chorzowa, oraz krótkie ulice Jana Matejki i Sądowa. Plac pełni funkcje rekreacyjne (zieleń miejska, ławki, alejki spacerowe), stanowi punkt wyjściowy manifestacji, jest także ważnym węzłem komunikacyjnym, zarówno dla autobusów jak i tramwajów. HistoriaPlac Wolności jest jednym z najstarszych placów w mieście. Już w pierwszym niemieckim planie zabudowy Katowic z 1865 ówczesny Wilhelmsplatz sytuowany był na głównej osi miejskiej, wyznaczanej dziś przez ul. 3 Maja − Rynek i ul. Warszawską. Plac do dziś zachował wytyczony wtedy plan sześcioboku. W pobliżu znajdował się już wówczas zbudowany w 1860 pierwszy kościół katolicki w Katowicach, a przy torach kolejowych wielki skład drewna firmy "Bracia Goldstein". W 1875 jego właściciele wybudowali tu swą miejską siedzibę − zwaną później pałacem Goldsteinów. W 1882, budując w sąsiedztwie budynek z ogrodem, przy placu ulokował swą siedzibę przeniesiony z Królewskiej Huty Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych (niem. Oberschlesisches Berg- und Hüttenmännischer Verein). Gdy Katowice jeszcze nie posiadały praw miejskich obok placu stanął w 1860 pierwszy na terenie Katowic kościół katolicki z muru pruskiego. Kościół wyburzono w okresie gwałtownej rozbudowy śródmieścia na przełomie XIX i XX wieku. W dwudziestoleciu międzywojennym pod numerem 3 funkcjonował oddział Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych oraz lokal gastronomiczny "Sala Powstańców" z salą, przeznaczoną na różne uroczystości i zebrania. W 2000 wybudowano fontannę (wodotrysk z dominantą w formie układu tafli szklanych o powierzchni 35,6 m²). Obrzeże fontanny wykonano z jasno-szarych płyt granitowych. W 2005 w plebiscycie zorganizowanym dla mieszkańców miasta wybrano dla fontanny nazwę Akwarium. Nagrody dla zwycięzców plebiscytu wręczano obok fontanny na placu Wolności w dniu 17 września 2005. 30 września 2009 na budynku przy pl. Wolnosci 7 odsłonięto pamiatkową tablicę ku czci Kurta Schwaena − wybitnego kompozytora, urodzonego w Katowicach. PomnikPoczątkowo w centrum placu znajdował się odsłonięty 18 października 1898 pomnik dwóch cesarzy (niem. Zweikaiserdenkmal): Wilhelma I i Fryderyka III. Jego autorem był Felix Görling. Zielenią na placu opiekował się założony w 1874 niemiecki Związek Upiększania Miasta (niem. Verschönerungsverein), który jednak zdobywał środki na swą działalność z dorywczych składek mieszkańców miasta. Dopiero około 1910 Magistrat ówczesnych Katowic udzielił Związkowi pierwszej subwencji na urządzenie tu regularnego skweru. 13 grudnia 1920 nad ranem członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej wysadzili pomnik cesarzy. W 1923 po utworzeniu województwa śląskiego zbudowano tu pomnik-grób Nieznanego Powstańca Śląskiego. Odsłaniał go Wojciech Korfanty wraz z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim. Tablicę na pomniku wykonał rzeźbiarz Tadeusz Błotnicki. W 1927 powstał komitet budowy nowego monumentu, zawiązany z inicjatywy Związku Powstańców Śląskich. Plany nie zostały zrealizowane ze względu na wybuch II wojny światowej. W czasach PRL-u wybudowano nowy pomnik − żołnierzy Armii Czerwonej, projektu Pawła Stellera (1945). Obecnie na placu znajduje się pomnik wykonany przez rzeźbiarza Stanisława Marcinowa z lat 50. XX wieku. Istniały plany rozbiórki tego pomnika. Ruch Autonomii Śląska podjął działania w celu zastąpienia pomnika żołnierzy radzieckich pomnikiem ku czci ofiar Tragedii Śląskiej. W sondzie portalu Gazeta.pl aż 67 procent internautów opowiedziało się za usunięciem pomnika. Stowarzyszenie 'Pokolenie' oraz Niezależne Zrzeszenie Studentów w latach 80 zaapelowało o zastąpienie pomnika żołnierzy Armii Czerwonej popiersiem prezydenta USA Ronalda Reagana. W związku z tym zaproponowano zmianę nazwy samego placu na Ronalda Reagana. Te plany nie weszły jednak w życie. Z końcem 2012 roku podjęto temat ponownie, proponując przeniesienie pomnika na Cmentarz Żołnierzy Armii Czerwonej w Katowicach. Obiekty historycznePrzy placu Wolności znajdują się następujące historyczne obiekty:
Plac w literaturzePlac jest wspomniany w powieści Wilhelma Szewczyka "Ptaki ptakom", opowiadającej o pierwszych dniach września 1939 w mieście, oraz w powieści Aleksandra Baumgardtena "Spotkanie z jutrem", opowiadającej o przybyłych w 1945 do Katowic lwowiakach-repatriantach. Opis placu na wiosnę 1946: |
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
- 173 odsłony