Huta Metali Nieżelaznych Szopienice

Huta Metali Nieżelaznych Szopienice Spółka Akcyjna − huta istniejąca od 1834 w katowickiej dzielnicy Szopienice. Była jednym z największych w Polsce producentów wyrobów walcowanych z miedzi i mosiądzu - taśm, blach, krążków oraz rurek cienkościennych. W 2008 roku została postawiona w stan likwidacji.

Huta Metali Nieżelaznych Szopienice Spółka Akcyjna − huta istniejąca od 1834 w katowickiej dzielnicy Szopienice. Była jednym z największych w Polsce producentów wyrobów walcowanych z miedzi i mosiądzu - taśm, blach, krążków oraz rurek cienkościennych. W 2008 roku została postawiona w stan likwidacji.

Historia

Jej początki sięgają 1834 roku, kiedy to firma Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben uruchomiła w Szopienicach hutę cynku "Wilhelmina". Po rozbudowie, na początku XX wieku huta stała się największym na Śląsku producentem metali nieżelaznych i największym ośrodkiem produkcji kadmu na świecie. Od 1972 w obrocie handlowym funkcjonuje jako Huta Metali Nieżelaznych "Szopienice". W 2000 huta działając dotąd jako przedsiębiorstwo państwowe została skomercjalizowana, a nowo powstała spółka akcyjna stała się częścią grupy kapitałowej Impexmetal SA, zaś w 2005 weszła w struktury grupy kapitałowej Boryszew SA.

26 września 2008 Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w Warszawie uchwałą zdecydowało, o tym, że Huta Metali Nieżelaznych "Szopienice" Spółka Akcyjna zostanie rozwiązana i rozpocznie się proces jej likwidacji. W listopadzie 2008 sąd wstrzymał likwidację spółki na wniosek Skarbu Państwa.

13 listopada 2011 częściowo spłonął zabytkowy budynek dawnej dyrekcji huty "Uthemann" (cechownia) przy ul. ks. Woźniaka.

Działalność

HMN Szopienice SA była największym polskim producentem wyrobów walcowanych z miedzi i mosiądzu, w tym taśm, blach, bloków, płyt, krążków oraz rurek cienkościennych z miedzi i jej stopów. Moce produkcyjne przed likwidacją sięgały 40 tys. ton wyrobów rocznie.

Obiekty zabytkowe

Na terenie huty znajdują się obiekty nieruchome, objęte ochroną konserwatorską:

• zespół zabudowy dawnej huty cynku z lat 1908−1912: hala nr 1 pieców destylacyjnych wraz z kominami, budynek muflarni, magazynu blendy, cechowni, wieża ciśnień, portiernia nr 1, wysoka kolejka wąskotorowa na estakadzie; zespół wzniesiono w stylu modernizmu (zespół wpisano do rejestru zabytków 30 lipca 1978, nr rej.: A/1227/78; muflarnia, magazyn blendy i estakada kolejki wąskotorowej zostały skreślone z rejestru zabytków decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 lipca 2007 roku);
• budynek dawnej walcowni z wyposażeniem, wzniesiony w 1904 (wpisany do rejestru zabytków 23 czerwca 2010 roku, nr rej.: 308/10;
• budynek dawnej kotłowni, wzniesiony w 1904;
• dawny warsztat mechaniczny, wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku;
• dawny warsztat mechaniczny z lat dwudziestych XX wieku;
• budynek "Izba tradycji", wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku;
• zespół budynków dawnej lokomotywowni z końca XIX wieku;
• dawny budynek socjalny z końca XIX wieku;
• dawny budynek stolarni, wzniesiony na początku XX wieku;
• dawny budynek wagonowni, wzniesiony w latach osiemdziesiątych XIX wieku.

W obrębie budynku dawnej walcowni ochroną, na podstawie przepisów odrębnych, objęte są obiekty wyposażenia, wpisane do rejestru zabytków ruchomych:

• linia walcarek jednoklatkowych (I), w skład której wchodzi walcarka do walcowania wlewków z klatkami roboczymi, typu "duo" oraz silnik parowy z kołem zamachowym (linia została wpisana do rejestru zabytków 30 lipca 2003, nr rej.: B/41/03);
• linia walcarek jednoklatkowych (II), która składa się z walcarki do walcowania wlewków z klatkami typu "duo" oraz silnika parowego z kołem zamachowym (linia została wpisana do rejestru zabytków 30 lipca 2003, nr rej.: B/42/03);
• linia walcarek dwuklatkowych (IV), została wpisana do rejestru zabytków 30 lipca 2003, nr rej.: B/44/03;
• linia walcarek dwuklatkowych (m), która składa się z dwóch walcarek do walcowania blach cynkowych z klatkami typu "duo" oraz silnika parowego z kołem zamachowym (linia została wpisana do rejestru zabytków 30 lipca 2003, nr rej.: B/43/03).

Akcjonariat

W 2008 Hutmen SA posiadał 62%, Skarb Państwa 32% akcji, pozostali akcjonariusze 6%.

Zanieczyszczenie środowiska

Naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego stwierdzili, że teren w pobliżu huty cynku Szopienice w Katowicach są silnie skażone toksycznym talem. Ilość tego pierwiastka o kilkaset razy przekracza dopuszczalne normy. W pobliżu składowany w osadnikach ziemnych jest też niebezpieczny szlam cynkowy.

Ciekawostki

Huta prowadziła klub sportowy HKS Szopienice. Huta przez lata posiadała też ośrodek wczasowy "Storczyk" w Wiśle.

Zakład został odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy. W 2009 zakład obchodził 175 lat istnienia Huty Metali Nieżelaznych "Szopienice".