Kościół św. Marcina

Kościół św. Marcina – warszawski kościół przy ulicy Piwnej na Starym Mieście w dzielnicy Śródmieście.

Kościół św. Marcina – warszawski kościół przy ulicy Piwnej na Starym Mieście w dzielnicy Śródmieście.

Historia i opis

Kościół został ufundowany wraz z klasztorem Augustianów w 1353 roku. Papież Innocenty VI wydał 5 lipca 1356 r. księciu Ziemowitowi III i jego żonie Eufemii przywilej sprowadzenia na Mazowsze Augustianów. Ziemowit obiecał wybudować trzy klasztory: w Rawie, Warszawie i Ciechanowie. Tak więc data wybudowania kościoła, 1353 r, może być nieścisła. W przywileju papieskim są też wymienione nazwy kościołów. Warszawski miał być pod wezwaniem Świętego Ducha, św. Marcina i św. Doroty. Tak opisuje przywołany w przypisach J. Bartoszewicz pierwotny wygląd kościoła (pisownia oryginalna z pominięciem akcentów é):

Na terenach darowanych przez księżnę Annę Augustianom (obecny adres: Podwale 29) wybudowali oni szpital św. Ducha (obecnie nie istnieje). Tak to opisuje J. Bartoszewicz:

I pomimo że ugodę tę spisaną w 1442 r zatwierdził papież Eugeniusz IV a wykonanie jej polecił nuncjuszowi Jędrzejowi Pallatio, księżna Anna ugody nie dotrzymała, na kościół i szpital nie łożyła, a w testamencie (1458) władzę nad szpitalem oddała lazarystom.

Pożar w 1478 r, który strawił całą ulicę Piwną aż po zamek, całkowicie zniszczył wnętrze kościoła. Popękały marmurowe ołtarze, spłonęły obrazy i ozdoby kościelne. Ocalał jedynie obraz z wielkiego ołtarza. Spłonął także drewniany dach i część dokumentów Augustianów znajdujących się w klasztorze. W czasie odbudowy przeniesiono zakrystię do kaplicy Wszystkich Świętych. Odnotowano, że ołtarz Pocieszenia Najświętszej Panny odnowił po pożarze kolator Kacper Rzepcha – mieszczanin warszawski.

W XVI wieku na dziedzińcu klasztoru odbywały się sejmiki generalne województwa mazowieckiego ("Często tutaj od wrzawy szlachty szablistej drżały mury klasztorne; czy posłów wybierać na sejm, czy deputatów na trybunał, czy podatki na ziemie rozkładać, czy urzędników mianować, czy konfederować się, wszystko to trzeba było odbywać na tak zwanych jenerałach mazowieckich w kościele augustynjanów").

Franciszek Antoni Kobielski – biskup łucki i brzeski, kanclerz królowej Marii Józefy, żony Augusta III, poświęcił kościół 28 sierpnia 1744 r.

Przebudowany i restaurowany w XVII i XVIII wieku. J. Bartoszewicz (pisownia oryginalna z pominięciem akcentów é):

Po wojnie odbudowany po znacznych zniszczeniach. Obecnie wnętrze jest w dużej mierze nowoczesne, wykonane wg projektu siostry Skrzydlewskiej. Na prawym filarze nawy tablica pamiątkowa poświęcona pamięci harcerek poległych w okresie od 1939 – 1945 oraz żołnierzy Brygady Spadochronowej, tzw. "cichociemnych".

24 maja 1977 r. rozpoczęła się w kościele tygodniowa głodówka opozycjonistów na rzecz uwolnienia aresztowanych robotników i działaczy KOR. Uczestniczyli w niej m.in. Bohdan Cywiński, o. Aleksander Hauke-Ligowski OP, Henryk Wujec, Stanisław Barańczak, Ozjasz Szechter, Kazimierz Świtoń. Funkcję rzecznika prasowego głodujących pełnił Tadeusz Mazowiecki.

Kościół pełni aktualnie funkcję kościoła rektorskiego sióstr franciszkanek służebnic Krzyża, znanych z prowadzenia zakładu dla ociemniałych w Laskach. W kościele tym spotykały się pierwsze grupy Odnowy w Duchu Świętym w Polsce. Kościół św. Marcina pełni tradycyjnie istotne role związane z nabożeństwami ekumenicznymi oraz duszpasterstwem środowisk warszawskiej inteligencji.

Obecnie funkcję rektora kościoła pełni ks. dr Andrzej Gałka.