Ulica Piwna

Ulica Piwna w Warszawie – najdłuższa ulica Starego Miasta w Warszawie, biegnąca od Placu Zamkowego do ul. Wąski Dunaj.

Ulica Piwna w Warszawie – najdłuższa ulica Starego Miasta w Warszawie, biegnąca od Placu Zamkowego do ul. Wąski Dunaj.

Historia

Ulica Piwna została wytyczona na przełomie XIII/XIV wieku; wtedy nazywano ją już Pywna, o czym świadczy wzmianka z roku 1493. Nazwa najprawdopodobniej wiązała się z mieszczącymi się przy ulicy piwiarniami lub browarami. Jednak dotyczyła ona jedynie odcinka między ul. Wąski Dunaj a ul. Piekarską, pozostały fragment – do Placu Zamkowego nazywano platea S. Martini, Mnichów lub Św. Marcina, Marcinkańską. Wspólna nazwa – Piwna – ustaliła się dla całej ulicy dopiero w roku 1743.

Najdawniejszym obiektem murowanym przy ulicy jest kościół św. Marcina, wybudowany pierwotnie jako drewniany w latach 1353–54. W XV wieku zastąpił go gotycki kościół murowany o absydzie od strony ulicy Piwnej. Przy kościele funkcjonował klasztor i cmentarz; w roku 1442 księżna Anna ufundowała obok kościoła przytułek.

Sam kościół został zupełnie przebudowany w XVII wieku; jego bryłę obrócono o 180 stopni, projektując główne wejście od strony ul. Piwnej.

Po raz kolejny kościół przebudowano przed rokiem 1752, otrzymał wtedy nową fasadę i wystrój wnętrz.

Zachodnia pierzeja ulicy wcześnie otrzymała murowaną zabudowę, w roku 1705 nie odnotowano już przy niej ani jednego domu z drewna; było to spowodowane częstymi pożarami, które pustoszyły tę stronę ulicy w latach 1478, 1580 i 1669.

Zabudowa za każdym razem odbudowywana była ze zmianami, toteż jej ostateczny wygląd ukształtował się dopiero w XVII wieku.

Wschodnią pierzeję stworzyły wznoszone w XV–XVII wieku tylne zabudowania kamienic przy ul. Świętojańskiej i bloku zabudowy Rynku Starego Miasta.

Od końca XVII wieku na miejscu oficyn powstawały zazwyczaj trzypiętrowe kamienice, tworzące dwufrontową zabudowę posesji położonych przy ul. Świętojańskiej.

Dla utrzymania komunikacji pieszej ul. Piwnej z równoległą ul. Świętojańską wytyczono dwie wąskie uliczki bez nazw.

Pierwsza z nich, położona pomiędzy domami 10 i 12 została zabudowana już przed rokiem 1656 i odtworzona po roku 1945; drugą, istniejącą jeszcze w roku 1743 odtworzono tylko od strony ul. Piwnej. W roku 1831 rozebrano kamienicę narożną u zbiegu z ul. Zapiecek, celem jej poszerzenia.

W roku 1869 w dawnym klasztorze augustianów urządzono przytułek dla ociemniałych, od roku 1907 na jego miejscu działała bursa i szwalnia Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.

W roku 1949 prymas Stefan Wyszyński przekazał kościół i klasztor Zgromadzeniu Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, które odbudowały zespół w latach 1950–59. Pozostałą zabudowę ulicy zniszczoną w roku 1944 odbudowano dość swobodnie z wprowadzeniem licznych zmian w latach 1952–54.

Jan Grudziński, pracując nad projektem rekonstrukcji kościoła św. Marcina, odtworzył jego szczyt na podstawie ryciny Johanna Matthiasa Steudlina z roku 1730. Artysta plastyk uwiecznił na nim własną, fantastyczną kreację, odbiegającą od ówczesnego wyglądu kościoła.

Ciekawostki

• W latach 1952–2000 w narożnej kamienicy nr 25 (początkowo na pierwszym, a następnie na drugim piętrze od strony ul. Piekarskiej) mieszkał Bronisław Geremek, co upamiętnia odsłonięta 13 lipca 2009 tablica pamiątkowa.