Kościół św. Doroty

Kościół św. Doroty w Trzcinicy – gotycki, drewniany kościół filialny w Trzcinicy pod wezwaniem św. Doroty, położony w centrum wioski na niewielkim wzniesieniu, na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego a Dołów Jasielski-Sanockich.

Przypuszcza się, że jest to jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Polsce. Budowla znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego (Trasa VIII).

Kościół św. Doroty w Trzcinicy – gotycki, drewniany kościół filialny w Trzcinicy pod wezwaniem św. Doroty, położony w centrum wioski na niewielkim wzniesieniu, na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego a Dołów Jasielski-Sanockich.

Przypuszcza się, że jest to jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Polsce. Budowla znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego (Trasa VIII).

Opis kościoła

Nie jest znana dokładna data powstania świątyni; przyjmuje się, że pochodzi z końca XV wieku (konsekrowana w 1551). Kościół wybudowany w tradycji gotyckiej, jednonawowy, konstrukcji zrębowej, wzniesiony z bierwion jodłowych, spoczywających na dębowej podwalinie. Posiada kwadratową nawę i prostokątne prezbiterium – zamknięte trójbocznie. Do prezbiterium od strony północnej przylega zakrystia (niepowiększona od średniowiecza). Więźba dachowa posiada typowe dla gotyku przemiennie zestawione więzary. Kościół posiada dach dwuspadowy o wspólnej kalenicy nad nawą i prezbiterium tzw. system więźbowo-zakrzynieniowo-zaczepowy i wieżę o konstrukcji słupowo-ramowej. Cały kościół kryty jest gontem.

Wnętrze oświetlone jest zgodnie z gotycką tradycją tylko oknami od strony południowej i wschodniej. Pierwotnie kościół posiadał dwa wejścia, od zachodu i południa. Portal południowy zamieniony został na arkadę wejściową do dobudowanej później kaplicy Matki Bożej. Dwuskrzydłowe drzwi z XV wieku w portalu zachodnim zachowały do dzisiaj gotyckie kowalskie okucia o motywach rombowo-liściastych. Wnętrze przekryte jest stropami płaskimi. Wewnątrz kościoła zachowała się cenna polichromia: renesansowa z XVI i manierystyczna z XVII wieku.

Na wyposażenie kościoła składają się:

• XVIII-wieczne ołtarze,
• nagrobek Stanisława Jabłonowskiego z XIX wieku,
• XVII-wieczna ambona,
• chrzcielnica,

Przebudowy

Kościół św. Doroty był kilkukrotnie restaurowany i odnawiany; już w XVII wieku odnowiono polichromię i częściowo zastąpiono nową (manierystyczną), XIX wiek przyniósł kolejne zmiany, m.in: dobudowano kaplicę Matki Bożej, cały obiekt oszalowano, na początku XX wieku przekształcono wieżę, zamalowano dekorację malarską, dachy pokryto blachą.

W roku 1995 mgr Barbara Czajkowska-Palusińska i mgr Sławomir Stępień rozpoczęli prace konserwatorskie we wnętrzu Kościoła. Odsłonięto i zakonserwowano XVI i XVII wieczną polichromię. prace trwały 10 lat i zostały zakończone w 2005 roku.