Bank Gospodarstwa Krajowego

Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, bank w Warszawie, w Śródmieściu, w Alejach Jerozolimskich, modernistyczny, monumentalny, wzniesiony w latach 1928–1931 według projektu Rudolfa Świerczyńskiego dla Banku Gospodarstwa Krajowego, ozdobiony płaskorzeźbami Jana Szczepkowskiego, wielokrotnie przebudowywany; w latach 1957–2001 siedziba Polskiej Agencji Prasowej; wpisany do rejestru zabytków w 1965.

Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, bank w Warszawie, w Śródmieściu, w Alejach Jerozolimskich, modernistyczny, monumentalny, wzniesiony w latach 1928–1931 według projektu Rudolfa Świerczyńskiego dla Banku Gospodarstwa Krajowego, ozdobiony płaskorzeźbami Jana Szczepkowskiego, wielokrotnie przebudowywany; w latach 1957–2001 siedziba Polskiej Agencji Prasowej; wpisany do rejestru zabytków w 1965.

Projekt

Pierwotny projekt konkursowy przewidywał zabudowę wzdłuż Alej Jerozolimskich na odcinku między Nowym Światem a ulicą Bracką o powierzchni zabudowy 8247 m². Przed wojną zrealizowano tylko część zajętą przez Bank Gospodarstwa Krajowego o powierzchni zabudowy 4835 m² z dwiema elewacjami od Alej Jerozolimskich i Nowego Światu. Budynek od strony Alej Jerozolimskich liczył 7 kondygnacji nadziemnych, od Nowego Światu i zaplecza 5 kondygnacji. Nad IV kondygnacją elewację wieńczył gzyms o dużym wysięgu, wyższe kondygnacje cofały się uskokami. Działka przedwojennej części została zabudowana w 100%, trzy dziedzińce w parterze zostały pokryte szklanymi dachami, tworząc sale operacyjne banku.

W okresie powojennym dzięki przebiciu ulicy Mysiej na przedłużeniu ulicy Nowogrodzkiej obiekt został znacznie rozbudowany. Powstały nowe skrzydła od ulic Brackiej i Mysiej. Obiekt projektowany przed wojną w zabudowie obrzeżnej stał się budynkiem wolnostojącym. Projektanci powojennej rozbudowy zastosowali w elewacjach detale architektoniczne pierwotnego projektu, dzięki czemu powstał obiekt o jednorodnej architekturze.

Realizacja

Realizację budynku rozpoczęto 21 maja 1928, budynek przekazano do użytku 6 grudnia 1931. Żelbetową konstrukcję budynku posadowiono na palach. Fundamenty sąsiednich budynków zostały pogłębione. Projektant konstrukcji inż. Ludwik Tylbor zastosował zbrojenie ponad potrzeby wynikające z obliczeń statycznych. Ściany zewnętrzne wykonano z cegły dziurawki, ścianki działowe z cegły trocinowej.

Elewacje oblicowano płytami z małopolskiego andezytu. We wnętrzach reprezentacyjnych zastosowano okładziny kamienne z marmuru i alabastru. Zastosowano metalowe elementy wykończeniowe z powłokami galwanicznymi i ze stali nierdzewnej. Posadzki wykonano z płyt kamiennych z krajowych marmurów: Bolechowice, Zelejowa, Dębnik, Szewce i Morawica. Na korytarzach zastosowano wykładziny tekstylne i gumowe. W pokojach biurowych ułozono klepkę.

Przy wystroju plastycznym wnętrz współpracowali m. in. Wojciech Jastrzębowski (witraże) oraz Felicjan Szczęsny Kowarski, Wacław Borowski i Romuald Kamil Witkowski (malarstwo).