Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego Rosja

Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rosja” – nieistniejąca obecnie kamienica, która znajdowała się w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 124, pomiędzy ulicami Sienkiewicza a Moniuszki. Jeden z najbardziej znaczących pomników architektury okresu wielkokapitalistycznego i jedna z wizytówek przedwojennej ulicy Marszałkowskiej.

Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rosja” – nieistniejąca obecnie kamienica, która znajdowała się w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 124, pomiędzy ulicami Sienkiewicza a Moniuszki. Jeden z najbardziej znaczących pomników architektury okresu wielkokapitalistycznego i jedna z wizytówek przedwojennej ulicy Marszałkowskiej.

Historia i architektura

Budynek wzniesiono w latach 1898–1899 według projektu Władysława Marconiego, który przerobił konkursowy projekt architektów Piotra Brukalskiego i Ottona Gehliga, wyróżniony I nagrodą. Gmach, skomponowany z elementów włoskiego i francuskiego renesansu, wyróżniał się skalą i okazałością wśród zabudowy ul. Marszałkowskiej. Był budynkiem bardzo nowoczesnym (do jego budowy wykorzystano stal i beton), a równocześnie stylem, smakiem i bogactwem nawiązujący do najwspanialszych arcydzieł architektonicznych największych stolic europejskich. Większość jego pomieszczeń przeznaczono pod wynajem – sklepy i biura, a wyższe kondygnacje na ekskluzywne mieszkania. Budynek nie ucierpiał w czasie wrześniowych nalotów, został dopiero podpalony w 1944 przez Niemców po zakończeniu powstania warszawskiego.

W latach 1948–1950 wzniesiono na jego miejscu tzw. dom pod sedesami według projektu Bohdana Lacherta. Wypalony budynek Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" rozebrano, pozostawiając jedynie parter i dwa piętra od strony Marszałkowskiej. Następnie dobudowano kilka nowych pięter, niższych od poprzednich, elewację budynku wygładzono, a ocalałe piętra przesłonięto ażurową konstrukcją z otworami, które przyczyniły się do nadania mu przez mieszkańców Warszawy nazwy „dom pod sedesami”. Przez ok. dwie dekady był to jedyny odbudowany budynek na Marszałkowskiej pomiędzy Alejami Jerozolimskimi a ulicą Świętokrzyską, w miejscu zwanym wówczas "parterową Marszałkowską" (obecnie w tym miejscu znajduje się zabudowa Ściany Wschodniej). Pod koniec lat 90. zmieniono elewację budynku likwidując powojenne "sedesowe" otwory. Pozostałością po dawnym gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" jest klatka schodowa (ocalały m.in. marmurowe schody i kute, żelazne poręcze).