Dom Akademicki Studentów Żydów

Dawny Żydowski Dom Akademicki w Warszawie – zabytkowy budynek przy ul. Józefa Sierakowskiego 7, pierwotnie pełniący funkcję bursy dla żydowskich studentów uczelni warszawskich.

Dawny Żydowski Dom Akademicki w Warszawie – zabytkowy budynek przy ul. Józefa Sierakowskiego 7, pierwotnie pełniący funkcję bursy dla żydowskich studentów uczelni warszawskich.

Historia

Gmach został wzniesiony w latach 1924–1926 z funduszy Stowarzyszenia Pomocy Studentom Żydowskim (Auxilium Academicum Judaicum). Inicjatorem inwestycji był Mojżesz Koerner, a parcelę na ten cel ofiarowali żydowscy kupcy i przemysłowcy Pragi.

Uroczystość otwarcia Domu Akademickiego odbyła się 8 grudnia 1926. Funkcję pierwszego dyrektora pełnił dr Noah Davidson, a po jego śmierci w 1928 funkcję tę objął Ignacy Schiper.

W okresie międzywojennym w domu mieszkało ok. 300 studentów, wśród nich Menachem Begin, student Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1977–1983 premier Izraela oraz laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

W czasie okupacji niemieckiej gmach służył Szpitalowi Przemienienia Pańskiego, przeniesionemu tutaj we wrześniu 1939 ze swojej siedziby przy placu Weteranów. Tutaj m.in. operowano Tadeusza Krzyżewicza „Buzdygana”, śmiertelnie rannego w akcji pod Arsenałem, a także dwóch uczestników zamachu na Franza Kutscherę – jego dowódcę Bronisława Pietraszewicza „Lota” oraz Mariana Sengera „Cichego”.

Budynek nie został zniszczony podczas walk o Pragę we wrześniu 1944. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został zajęty przez NKWD, a następnie przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Stał się miejscem kaźni ofiar bezpieki. Później został przebudowany na dom akademicki Wyższej Szkoły Oficerskiej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Obecnie obiekt jest hotelem pracowników policji. O jego zwrot zabiega Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie.

Architektura

Autorem projektu budynku był Henryk Stifelman. Obiekt wzniesiono w stylu neorenesansowym (historyzmu). Ma monumentalną fasadę, którą zdobią płaskorzeźby przedstawiające sceny alegoryczne czterech nauk: przyrodoznawstwa, prawa, budownictwa i medycyny. Znajduje się na niej kartusz z literami „AAJ” (skrót od nazwy inwestora: Auxilium Academicum Judaicum). W sieni na drewnianym suficie umieszczono Gwiazdę Dawida.

Gdy gmach oddawano do użytku, mieścił 147 pokoi mieszkalnych (10 jednoosobowych, 122 dwuosobowe, 7 trzyosobowych, 8 czteroosobowych), z umywalkami, natryskami i toaletami. Znajdowały się w nim także m.in. sala gimnastyczna, czytelnia, biblioteka, pokoje do gier rozrywkowych, pokoje do przyjmowania odwiedzin, izba chorych z gabinetem lekarskim, łazienki, fryzjernia, ciemnia fotograficzna, sala odczytowa im. Alberta Einsteina na 300 miejsc, klub, pracownia radiowa, sale do nauki i rysunków.

W grudniu 2005 budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr. rej. A-663).

Otoczenie

• Kamienica Mintera w Warszawie