Willa Pniewskiego

Willa Pniewskiego – budynek będący obecnie częścią Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, zlokalizowany w Warszawie przy al. Na Skarpie 27 w dzielnicy Śródmieście.

Wpisany do rejestru zabytków jako: willa ("Loża Masońska"), Al. Na Skarpie 27, 1781, 1934-35, nr rej.: 338 z 1.07.1965.

Willa Pniewskiego – budynek będący obecnie częścią Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, zlokalizowany w Warszawie przy al. Na Skarpie 27 w dzielnicy Śródmieście.

Wpisany do rejestru zabytków jako: willa ("Loża Masońska"), Al. Na Skarpie 27, 1781, 1934-35, nr rej.: 338 z 1.07.1965.

Historia

Budynek położony jest na skarpie wiślanej, na terenie Parku im. marsz. Rydza-Śmigłego, powstałego w miejscu XVIII-wiecznego parku Poniatowskiego, został zbudowany w latach 30. XX wieku wg projektu i dla Bohdana Pniewskiego w miejscu i z wykorzystaniem wcześniejszego budynku loży masońskiej.

W okresie II wojny światowej rodzina Pniewskiego została z willi wysiedlona. Architekt wrócił tam dopiero po 1945 roku i był jej właścicielem aż do swojej śmierci w 1965. W 1966 kupiona przez PAN od spadkobierców architekta na siedzibę muzeum, którą pozostaje do dziś.

Po wykupie willi, na podłodze i parapecie, na klatce schodowej wyłożonej marmurem, znaleziono zakrzepnięte ślady krwi, na tyle mocno wsiąkłej w kamień, że nie do usunięcia. Wcześniejsze podejrzenia, że jest to krew powstańca warszawskiego, potwierdzono dopiero w 1978 roku dzięki badaniom ekspertów Instytutu Kryminalistyki i Kryminologii Akademii Spraw Wewnętrznych.

W 1944 w czasie powstania warszawskiego prowadzone były zacięte walki w rejonie Sejmu i Powiśla, także willa Pniewskiego przechodziła z rąk do rąk. W połowie września rannych zostało tu kilku powstańców, m.in. dnia 12 września nieznany z imienia i nazwiska powstaniec z obsługi Piata, który z willi ostrzeliwał czołgi niemieckie atakujące od strony Sejmu. To jego krew została zaschnięta na podłodze.

Wydarzenie to zostało upamiętnione 21 kwietnia 1980 tablicą z napisem: "Utrwalone w marmurze ślady krwi przelanej przez nieznanego Powstańca Warszawy w 1944 roku". W 2004 roku z okazji 60 rocznicy Powstania Warszawskiego ślady te zostały dla ochrony przykryte szklaną taflą.

Napis

Znajdujący się na ścianie budynku napis:
SCANDIVS
DD AR
FX
TAMRC+
oznaczać ma: "Pnący się przebudował świątynię masonów i zamieszkał w niej".