Pałacyk Ścibor-Rylskich

Budynek przy ul. Sienkiewicza 5 w Sanoku – budynek położony w Sanoku.

Budynek przy ul. Sienkiewicza 5 w Sanoku – budynek położony w Sanoku.

Historia

Pierwotnie budynek stanowił prywatną rezydencję należącą do rodziny Ścibor-Rylskich. Właścicielami pałacu byli August i Józefa Ścibor-Rylscy. Mieli dwie córki, z których starsza, Olga (1873–1898), była narzeczoną późniejszego burmistrza miasta, Feliksa Gieli (przed ślubem zachorowała na zapalenie opon mózgowych i zmarła). W drugim dziesięcioleciu II Rzeczypospolitej w uznaniu zasług, władze miasta nazwały ulicę w dzielnicy imieniem Feliksa Gieli (znajduje się za budynkiem, od jego wschodniej strony).

W późniejszym czasie obiekt stanowił siedzibę różnych urzędów:

• Cesarsko-Królewska Okręgowa Dyrekcja Skarbu (do 1914)
• Urząd Skarbowy (do 1939)
• Gestapo i areszt śledczy Stapo (1939-1944)
• Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (od 1944)
• Komenda Milicji Obywatelskiej
• Komenda rejonowa Policji (1990-1998)
• Komenda powiatowa Policji (1998-2005)

W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej budynek stanowił siedzibę oddziału operacyjnego gestapo (kierował nim SS-Sturmbannführer L. Hahn), po czym został przekształcony i zorganizowano w Grenzkommissariat Sicherheitspolizei (Komisariat Graniczny Policji Bezpieczeństwa). Kamienica mieściła się wówczas pod adresem Bergstrasse 5.

Od przełomu sierpnia i września 1944 w budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. 15 czerwca 1945 przy wejściu do budynku Antoni Żubryd dokonał zamachu na jego szefa, Tadeusza Sieradzkiego.

W przeszłości na fasadzie budynku była umieszczona tablica poświęcona funkcjonariuszom Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. Została odsłonięta 11 października 1969 roku (w czasie upamiętniania służb utrwalających władzę ludową), a fundatorami byli członkowie koła ZBoWiD przy Komendzie Powiatowej MO w Sanoku. Inskrypcja brzmiała: 1944-1969 Poległym w walce o utrwalenie władzy ludowej funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa, a poniżej wymieniono 34 nazwiska oraz napis XXV lecie PRL społeczeństwo. Jako pierwszy wymieniony na liście został kpt. Tadeusz Sieradzki. Po 2009 tablica została usunięta.

Do niespełna końca roku 2005 w budynku funkcjonowała komenda Policji, następnie przeniesiona do innej siedziby.

Obecnie budynek jest nieeksploatowany.

Powierzchnia całej nieruchomości wynosi 0,1897 ha. Budynek jest podpiwniczony i posiada trzy kondygnacje naziemne, zaś jego metraż wynosi 1775,26 m².

Budynek został wpisany do gminnej ewidencji zabytków.

We wrześniu 2012 Zarząd Powiatu w Sanoku ogłosił trzeci z kolei przetarg ustny nieograniczony na sprzedaż nieruchomości. Do końca 2013 nie udało się sprzedać budynku z uwagi na brak chętnych do zakupu w przetargu.