Kościół ewangelicko-augsburski św. Mateusza – kościół w Łodzi, przy Piotrkowskiej 283.
Świątynia została wzniesiona w latach 1909–1928. Z inicjatywą wybudowania nowego kościoła i podzielenia dotychczasowej parafii wystąpił I pastor Parafii św. Jana – ks. Wilhelm Piotr Angerstein.
Pierwszy wybór miejsca pod budowę padł na plac ofiarowany przez Ernsta Leonhardta w pobliżu Górnego Rynku, pomiędzy ulicami Piotrkowską, a Rzgowską (obecnie Plac Niepodległości). Miejsce jednak było obniżone i miało podmokły grunt co wiązało by się z zastosowaniem głębokich fundamentów. Inicjatorowie też nie chcieli budować na skraju ulicy Piotrkowskiej. W roku 1904 kupiono przy ul. Piotrkowskiej 279/281 działkę za 37550 rubli od J. Hiedricha. W lipcu 1904 r. przyszła z Petersburga zgoda na budowę kościoła. Proboszcz parafii kościoła św. Jana ksiądz Wilhelm Piotr Angerstein chcąc wybrać styl architektoniczny pod budowę przyszłego kościoła wybrał się do Niemiec by zobaczyć nowo wybudowane świątynię na zachodzie Europy. Najbardziej do gustu przypadł mu neoromański kościół św. Jakuba w Dreźnie projektu Jurgena Krogera oraz kościół św. Jana projektu Gaze i Bottechlera przy ul. Sudeckiej we Wrocławiu. Następnie poproszono Roberta Nestlera, Johanesa Wende i Pawła Rubensahma o wykonanie szkiców w oparciu o wzory wskazane przez ks. Angersteina. W 1906 r. Komitet budowy oraz zaproszeni przez niego budowniczy: Piotr Brukalski, Juliusz Jung oraz J. Steck wybrali projekt. Wygrała propozycja Johannesa Wende, współwłaściciela firmy architektoniczno-budowlanej "Wende i Klause". Budowa jednak się opóźniła ze względu na wyjazd wielu przedsiębiorców (sponsorów), członków Komitetu budowniczego bo pojawiły się strajki, walki uliczne oraz niepokoje polityczne w latach 1905-06 r.
2 lipca 1908 r. na zebraniu parafian uchwalono potrzebę przyspieszenie prac. Aby rozszerzyć plac budowy dokupiono od Ryszarda Geyera za 37000 rubli posesję na ul. Piotrkowskiej 283. Urzędowy kosztorys wykonał młodszy architekt miejski Ignacy Stebelski za 121 rubli. Zgoda władz nadeszła w styczniu 1909r a latem rozpoczęto prace budowlane. 8 października 1909 odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę świątyni. Połączono je z obchodami 25-lecia istnienia kościoła św. Jana (macierzystego wobec wznoszonej świątyni). Jako pierwszą wybudowano kaplicę św. Mateusza ufundowaną przez małżeństwo von Herbst. W trakcie budowy stwierdzono ze budynek będzie zbyt mały. Projekt wysłano do berlińskiego architekta Franz Schwechten. Według jego rad i wskazówek J. Wende przerobił wcześniejszy projekt. Prace znów ruszyły jesienią 1910 roku. Wiosną 1913 r. przystąpiono bo realizacji kopuły z żelbetu. Pracę wykonała łódzka filia warszawskiej firmy Wayss i Freytag. Główny gmach całego kościoła ukończono do "stanu surowego", kiedy budowę przerwała I wojna światowa. W czasie wojny położono prowizoryczny drewniany dach pokryty papą. W 1916 r. zerwała go burza gradowa. Świątynie ukończono długo po wojnie. Jej poświęcenie nastąpiło 1 listopada 1928 r.
Kościół zbudowany w stylu neoromańskim. Budowla w zarysie oparta została na planie krzyża greckiego. Nad całością góruje w części frontowej wysoka na 80 m wieża, wzniesiona na planie kwadratu, przechodząca w swoich górnych partiach w ośmioboczne założenie nakryte iglicowym hełmem. W części środkowej wieży towarzyszą na narożach małe ośmioboczne ażurowe wieżyczki. Wewnętrzna kopuła wykonana z żelbetu, ma wysokość 26 metrów w najwyższym jej punkcie, przy średnicy 17 m. We wnętrzu kościoła znajdują się liczne kinkiety i żyrandole, z których największy o czterometrowej średnicy ma 240 punktów świetlnych. Wiele elementów wystroju wykonanych jest z białego marmuru.
Wewnątrz kościoła znajdują się organy zbudowane w 1928 r. przez firmę Rieger z Jägerndorf, Opus 2360. Posiadają 60 głosów i są jednym z najcenniejszych instrumentów koncertowych na terenie miasta.
Obecnie, dzięki świetnej akustyce, w świątyni odbywają się liczne koncerty. Przez wiele lat w kościele występowała orkiestra Filharmonii Łódzkiej. | 
