Jezioro Oleckie Wielkie

Jezioro Oleckie Wielkie (obocznie używana nazwa Jezioro Olecko Wielkie, Olecko Duże, niem.: Grosser Oletzkoer See, Treuburger See) – jezioro w Polsce położone na Pojezierzu Mazurskim, na wschodnim skraju mezoregionu Pojezierze Ełckie, w dorzeczu Legi. Jest to obszar makroregionu Pojezierza Mazurskiego najbardziej wysunięty na wschód. Jezioro zlokalizowane jest na terenie gminy i powiatu Olecko w województwie warmińsko-mazurskim. Nad zachodnim brzegiem jeziora leży miasto Olecko, nad wschodnim - wieś Możne.

Typ sielawowy. Długość w linii północ-południe 4600 m, maksymalna szerokość 1150 m, głębokość max - 45,2 - 65 m, powierzchnia 227 ha. Zbiornik typu rynnowego o stokach stromych z wyjątkiem delty rzeki Legi i najwęższej, południowej części jeziora (Szyjka). Jezioro systematycznie zmniejsza swoją powierzchnię. W 1955 jego powierzchnia wynosiła 277,75 ha, dane z 1991 mówią o 205 ha. Jezioro jest dobrze dostępne od strony Olecka, w innych miejscach otoczone lasem, o stromych brzegach.

Wody jeziora mieszczą się w II klasie czystości. Dno piaszczyste, miejscami kamieniste, na znacznych odcinkach przybrzeżnych niedostępne do kąpieli z powodu roślinności przybrzeżnej. Jeszcze na początku lat 50. XX wieku jezioro zostało określone jako a-mezotroficzne, zawierające około 20% tlenu nad dnem, a przezroczystość wody mierzona 16 września 1951 r. wynosiła 3,5 m. Wyniki badań wód jeziora w roku 1987 oraz 1996 wykazały, że jest to jezioro eutroficzne i potwierdziły II klasę czystości wody.

Dorzecze: Lega, Ełk, Biebrza, Narew. Jezioro znajduje się w ciągu biegu rzeki Legi, która łącząc się z rzeką Jegrznią i Ełk wpada do Biebrzy. Dzierżawca rybacki - Przedsiębiorstwo Rybackie P Z W w Warszawie ul. Twarda 42.

Jezioro Oleckie Wielkie (obocznie używana nazwa Jezioro Olecko Wielkie, Olecko Duże, niem.: Grosser Oletzkoer See, Treuburger See) – jezioro w Polsce położone na Pojezierzu Mazurskim, na wschodnim skraju mezoregionu Pojezierze Ełckie, w dorzeczu Legi. Jest to obszar makroregionu Pojezierza Mazurskiego najbardziej wysunięty na wschód. Jezioro zlokalizowane jest na terenie gminy i powiatu Olecko w województwie warmińsko-mazurskim. Nad zachodnim brzegiem jeziora leży miasto Olecko, nad wschodnim - wieś Możne.

Typ sielawowy. Długość w linii północ-południe 4600 m, maksymalna szerokość 1150 m, głębokość max - 45,2 - 65 m, powierzchnia 227 ha. Zbiornik typu rynnowego o stokach stromych z wyjątkiem delty rzeki Legi i najwęższej, południowej części jeziora (Szyjka). Jezioro systematycznie zmniejsza swoją powierzchnię. W 1955 jego powierzchnia wynosiła 277,75 ha, dane z 1991 mówią o 205 ha. Jezioro jest dobrze dostępne od strony Olecka, w innych miejscach otoczone lasem, o stromych brzegach.

Wody jeziora mieszczą się w II klasie czystości. Dno piaszczyste, miejscami kamieniste, na znacznych odcinkach przybrzeżnych niedostępne do kąpieli z powodu roślinności przybrzeżnej. Jeszcze na początku lat 50. XX wieku jezioro zostało określone jako a-mezotroficzne, zawierające około 20% tlenu nad dnem, a przezroczystość wody mierzona 16 września 1951 r. wynosiła 3,5 m. Wyniki badań wód jeziora w roku 1987 oraz 1996 wykazały, że jest to jezioro eutroficzne i potwierdziły II klasę czystości wody.

Dorzecze: Lega, Ełk, Biebrza, Narew. Jezioro znajduje się w ciągu biegu rzeki Legi, która łącząc się z rzeką Jegrznią i Ełk wpada do Biebrzy. Dzierżawca rybacki - Przedsiębiorstwo Rybackie P Z W w Warszawie ul. Twarda 42.

Szata roślinna

Wstępne badania flory i zbiorowisk roślinnych przeprowadzono w 1983 roku i kontynuowano je w 1986 r. W tym okresie wyodrębniono cztery zespoły ramienic: Charetum fragilis, Charetum contrariae, Charetum rudis, Nitellopsidetum obtusae oraz dwa zespoły mchów wodnych : Fontinaletum antipyreticae i Platyhypnidietum rusciformis.

Spośród zbiorowisk roślin naczyniowych stwierdzono występowanie fitocenoz 10 zespołów hydrofitów : Potametum pectinati, Ranunculetum circinati, Elodeetum canadensis, Ceratophylletum demersi, Myriophylletum spicati, Potametum lucentis, Potametum perfoliati, Potametum friesii, Nupharo-Nymphaeetum albae, Potametum natantis. W grupie zbiorowisk szuwarowych zidentyfikowano płaty 10 zespołów: Scirpetum lacustris, Typhetum angustifoliae, Eleocharitetum palustris, Equisetetum fluviatilis, Phragmitetum australis, Typhetum latifoliae, Acoretum calami, Glycerietum maximae, Caricetum acutiformis, Phalaridetum arundinaceae oraz jedno zbiorowisko z Alisma gramineum.

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

• Występujące rośliny: trzcina, sitowie jeziorne, pałka szeroko- i wąskolistna, moczarka kanadyjska, rdestnice, jaskier, wywłócznik i rogatek.
• Tatarak (Acorus calamus)

Bylina do 1,5m, liście gładkie, szablaste zaostrzone na końcu, łodyga trójkanciasta, barwa liści jasnozielona, łodyga i liście u podstawy czerwone, kwiaty obupłciowe, w kształcie kolby o długości około 8cm. Rozmnażanie wegetatywne za pomocą mięsistych kłączy. Posiada specyficzny zapach. Rośnie w wodach stojących o silnie zamulonych brzegach.

• Włosienicznik krążkolistny (Batrachium circinatum)

Bylina do 1 m, cienka delikatna łodyga, liście zanurzone, sztywne, nitkowate, ułożone promieniście w jednej płaszczyźnie, kwiaty o kolorze białym, kwitnie od czerwca do sierpnia. Występuje w wodach płytkich, ciepłych i zamulonych.

• Grążel żółty (Nuphar luteum)

Długie, grube kłącze silnie rozgałęzione, kwitnące w mule dennym. W górnej części widoczne miejsca po liściach, w dolnej cienkie korzenie. Liście około 10-30 cm cienkie, w kształcie sercowatym w kolorze żywozielonym. Część liści pozostaje pod wodą, kwiaty o średnicy 3,5 do 5,0 cm. Nasiona kiełkują po 1-2 latach, rozgałęziają się po upływie 3-4 lat. kwitnie całe lato od czerwca do września. Występuje w silnie zaszlamionych wodach stojących i słabo płynących, rośnie w miejscach do 4-5 m.

• Moczarka kanadyjska (Elodea canadensis)

Bylina, długie wiotkie pędy, skąpo rozgałęzione dł. 30-60 cm. Liście jajowate. w Europie występuję jedynie kwiaty żeńskie, natomiast męskie w Szkocji. Kwiaty drobne, białe. w Polsce występuje od roku 1872. Rośnie zwartą masą na stokach jezior, głębszych rowów. Nie lubi silnego falowania. Występuje w wodach przezroczystych o dużej zawartości potasu. Silnie wzbogaca wodę w tlen, dla ryb doskonałe miejsce do składania ikry.

• Rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum)

Bylina bezkorzenna, powyginana, rozgałęziona, szorstka i krucha. dł. do 150 cm. Liście sztywne szczeciniaste podwójniewidlastodzielne lub ząbkowane. Kwiaty drobne rozwijające się po wodą, kwitnie od czerwca do sierpnia, rozmnaża sie wegetatywnie za pomocą kawałków łodyg. Na jesień starsze łodygi obumierają, pozostają jedynie młodsze odcinki. Występuje masowo w wodach o grubej warstwie mułu. Lubi wody ciepłe.

Turystyka i wędkarstwo

Oleckie Wielkie jest jeziorem typu sielawowego. Występuje w nim leszcz, lin, płoć, okoń, szczupak, wzdręga, stynka, ukleja, karp, troć, sum, jazgarz; węgorz i inne gatunki. Ośrodki wypoczynkowe oraz wypożyczalnie sprzętu sportowego i wodnego mieszczą się głównie w Olecku. Jezioro jest początkiem trasy spływu kajakowego rzeką Legą.

Atrakcje turystyczne:

• Licząca 12 km trasa rowerowo-spacerowa wokół jeziora, nosząca nazwę "Wiewiórcza Ścieżka". Na trasie są ustawione tablice informacyjne, które opracowano na potrzeby ścieżki dydaktycznej. Są one pomocą w prowadzeniu lekcji przyrody dla dzieci i młodzieży.
• Strzeżona plaża o nazwie Skocznia, na której znajduje się bar, molo, skocznia, zjeżdżalnia wodna, pole do siatkówki plażowej, siedziba WOPR i wypożyczalnia sprzętu wodnego.
• Smażalnie ryb.
• Skatepark.
• Strzeżona plaża, zwana potocznie Szyjką ze skocznią i wieżą ratowniczą.
• Dworek mazurski: bar, plaża, skocznia do wody i pole do siatkówki plażowej.
• Amfiteatr.
• Pole namiotowe.
• "Dolina Pluskwianki" - trasa dydaktyczna o długości ok. 7 km, wiodąca przez doliny rzeki Pluskwianka, wzdłuż rzeki Możanka. Koniec trasy przy ujściu do Jeziora Oleckie Wielkie (opis trasy opracowano na podst. pracy A. Kozikowskiej i B. Taraszkiewicz oraz młodzieży z Zespołu Szkół w Babkach oleckich).
• Bibliografia: Szlakami Mazur Garbatych. Ziemia olecka i okolice. Libra Olecko 2004.

Stan czystości wód

• Główną przyczyną zanieczyszczenia rzek jest odprowadzanie do nich ścieków wytworzonych przez człowieka – przemysł i gospodarkę komunalna. Ścieki, mimo że wymagają oczyszczenia, są odprowadzane bezpośrednio do rzek lub siecią kanalizacji burzowej. W ostatnim czasie zwiększa się presje na stan czystości ze strony władz lokalnych. Niestety zwiększonemu zużyciu wody nie towarzyszy rozwój sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni. Z wodociągów korzysta 40% mieszkańców terenów wiejskich przy czym tylko 10% odprowadza ścieki do oczyszczalni. Ścieki wiejskie bardzo często są nielegalnie odprowadzane do cieków wodnych. Niski stopień sanitarny wsi, nieodpowiednia gospodarka wodno-ściekowa terenów wiejskich jest przyczyną zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

• Jezioro Oleckie zakwalifikowano do I klasy czystości. Spośród wielu wskaźników, które niejednokrotnie podlegały ocenie na szczególną uwagę zasługuje kilka, mających duży wpływ na ocenę czystości wody. Badania wykazały niekorzystne właściwości hypolimnionu, stagnująca na dnie woda charakteryzowała się bardzo niskim natlenieniem i przy dalszym obniżaniu się tlenu na dnie jeziora zwiększa się ryzyko zgromadzenia znacznych ilości siarkowodoru. Przyczyny takiego stanu mogą być wielorakie, jedną z nich może być zbyt wysoka zawartość w wodzie azotu całkowitego, czyli składnika, który może przyczynić się do Eutrofizacji jeziora. Na uwagę zasługuje duża zawartość tego pierwiastka w powierzchniowych warstwach, gdzie przekracza wartość 2mg N/L. Również negatywnym zjawiskiem jest zakwit fitoplanktonu, który objawia się spadkiem przezroczystości, zmętnieniem i zazielenieniem wody.

Eutrofizacja Jeziora Oleckie Wielkie

Ingerencja człowieka w procesy przepływu wód rzeki Legi przez Jezioro Oleckie spowodowała przyśpieszenie wielu procesów, które mają negatywne skutki. Na obszarze między pomostami Klubu Wodnego a brzegiem zatoki jeziora powstał atraktor wskutek czego następuje osiadanie osadów, a co za tym idzie zarastanie jeziora. W ostatnich latach powierzchnia zarośnięta roślinami a szczególnie trzciną podwoiła się. W dużym stopniu zmniejszyła się niezamarzająca cześć jeziora, na której zimuje znaczna liczba ptaków wodnych. Kilka lat temu można było zaobserwować znaczną ilość gniazd perkoza, niemniej jednak w ostatnim czasie liczba ta zmalała. Główną przyczyną jest gęsta trzcina, w której ptaki nie mogą zakładać nowych gniazd. W ostatnich latach sumy opadów znacznie zmalały w porównaniu do lat wcześniejszych co spowodowało obniżenie stanu wody w jeziorze, w niektórych miejscach głębokość wody nie przekracza kilkunastu centymetrów. W niedługim czasie grozi to przekształceniem się pewnych części jeziora w mokradła.