Rynek w Żelechowie

Rynek w Żelechowie to główny element założenia urbanistycznego Żelechowa z końca XVIII wieku. Rynek z rozmiarem boku sięgającym 114 m, należy do największych obiektów tego typu w Europie.

Rynek w Żelechowie to główny element założenia urbanistycznego Żelechowa z końca XVIII wieku. Rynek z rozmiarem boku sięgającym 114 m, należy do największych obiektów tego typu w Europie.

Historia

Rynek powstał z inicjatywy Ignacego Wyssogoty Zakrzewskiego. Wg tych planów Żelechów miał być całkowicie przebudowany na wzór renesansowych miast włoskich. Rynek miał stanowić centrum miasta wraz z wychodzącymi z jego osi czterema ulicami. W rogach Rynku powstały dodatkowe placyki, obecnie niezachowane. To rozplanowanie sięgnęło jednak tylko do przyrynkowych bloków zabudowań, z północy dalszą zabudowę uniemożliwiał kompleks kościoła parafialnego, z zachodu podmokłe łąki, od południa istniejący do początku XX wieku targ bydlęcy, a od wschodu stary rynek. Układ przestrzenny Rynku i przyległych kwartałów zabudowy, został w 1998 roku wpisany w rejestr zabytków pod nr A-468.

Wygląd

Obecnie na Rynek prowadzą 4 uliczki, w tym jedna w południo-zachodnim narożu, a trzy na osiach pierzei północnej, wschodniej i południowej. Można się tam dostać także pieszo z każdego naroża i przez dawną ulicę, obecnie przejście w zachodniej pierzei. W centrum Rynku znajduje się piętrowy, klasycystyczny ratusz. Powierzchnia jest wybrukowana. Rozległy plac otoczony jest różnorodną zabudową. Znajdują się tam stare drewniane budynki, murowane domy jednorodzinne, przedwojenna drewniana kamienica, kilka przedwojennych kamienic murowanych, jak i rząd współczesnych kamienic. W północno-zachodnim narożniku stoją wybudowane w latach 50., modernistyczne pawilony handlowe.

Numeracja budynków rozpoczyna się od ratusza, przechodząc do domu przy ulicy prowadzącej do kościoła parafialnego i rośnie zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

W miejscu obecnych pawilonów przed II wojną światową, w zachodniej pierzei znajdowały się trzy murowane domy, kilka drewnianych i murowana kamienica. W miejscu północnego pawilonu znajdował się rząd ściśle położonych, ustawionych szczytem do Rynku drewnianych domów.

Znaczenie

Rynek stanowi bardzo ważny punkt miasta, znajduje się tu wiele sklepów, biblioteka, przystanek autobusowy i restauracja. W południowo-wschodnim narożniku ciągle odbywa się handel. Szczególnie podczas mszy świętych w pobliskim kościele, Rynek służy jako obszerny parking.