Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej
Czytaj dalej
Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej, pierwotnie nazwany Pomnikiem Wdzięczności Armii Czerwonej, potocznie określany "Szubienicami" – pomnik stojący w Śródmieściu Olsztyna na placu Xawerego Dunikowskiego (wcześniej plac Armii Czerwonej) przy al. Piłsudskiego (dawna al. Zwycięstwa). Pomnik odsłonięto w 1954 roku. Składa się z dwóch szarych charakterystycznych pylonów, mających symbolizować niezamknięty łuk triumfalny. Lokalizacja pomnikaPomnik znajduje się na placu Xawerego Dunikowskiego (dawnym placu Armii Czerwonej w Śródmieściu – nazwa placu w latach 1957-1990, a nie placu gen. Bema, który w latach 1947-1956 nosił nazwę placu Armii Czerwonej). W sąsiedztwie znajdują się:
Historia pomnika22 stycznia 1945 Olsztyn zajęły oddziały Armii Czerwonej, po kilku dniach stacjonowania żołnierze radzieccy podpalili miasto – zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy, w tym wiele zabytków kultury. Mimo to, w wyniku założeń ówczesnej doktryny politycznej w Polsce, ówczesne władze postanowiły w namacalny sposób wyrazić swoją „wdzięczność” dla Armii Czerwonej za wyzwolenie od niemieckiego okupanta. Projekt pomnika wykonał Xawery Dunikowski, były więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Monument został wykonany z elementów kamiennych pochodzących z pomnika bitwy pod Tannenbergiem (Tannenberg-Denkmal), przekształconego później na mauzoleum Hindenburga (Paul von Hindenburg), znajdującego się niegdyś w Sudwie pod Olsztynkiem (obecnie nie istnieje). Wykonany przez trzech krakowskich rzeźbiarzy: Tadeusz Sieklucki, Edward Koniuszy, Antoni Kostrzewa, przy pomocy kamieniarzy z Warszawy. Zleceniodawcą pomnika był ówczesny wojewoda olsztyński – Mieczysław Moczar. Na pomniku wykuto typowe sceny z walk podczas drugiej wojny światowej, czołg, sylwetkę żołnierza oraz sceny odnoszące się do socrealizmu: pracy na roli i w przemyśle oraz sierp i młot – godło ZSRR. Pomnik miał pierwotnie stanąć na środku ronda na placu Bema, jak ogłoszono w uchwale Rady Miejskiej Olsztyna, ale zmieniono plany i ustawiono pomnik wraz z nowym placem Armii Czerwonej w ścisłym Śródmieściu Olsztyna. Wokół pomnika posadzono drzewa iglaste, ustawiono słupy do flag państwowych oraz wybudowano schody do wejścia bliżej pylonów na wschodnim krańcu dawnego pl. Armii Czerwonej. Wraz ze zmianami ustrojowymi w roku 1989, pojawiły się głosy, że pomnik trzeba rozebrać. Pozbyto się nazwy placu i zmieniono nazwę pomnika z nazwy „Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej” na „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej”. Dziś plac pełni rolę parkingu samochodowego. Ułożone na placu płyty z mauzoleum Hinderburga zostały częściowo zastąpione polbrukiem. Płyty kamienne z mauzoleum pozostały w pasie na osi założenia i w murku oddzielającym plac od al. Piłsudskiego. O przeniesienie pomnika zabiegali również politycy, Tomasz Głażewski i Jerzy Szmit. W 2010 r., na mocy uchwały Rady Miasta, zlecono wyczyszczenie i renowację pomnika oraz przygotowanie tablicy z informacjami o pomniku. |
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
- 78 odsłon