Dworzec kolejowy Radom

Radom – dworzec kolejowy i stacja w Radomiu, w dzielnicy Planty. Stacja Radom leży na szlaku linii kolejowych nr 8, 22 oraz 26. Zgodnie z klasyfikacją PKP posiada kategorię B. Obiekt jest częścią szlaku turystycznego Zabytki Radomia.

Radom – dworzec kolejowy i stacja w Radomiu, w dzielnicy Planty. Stacja Radom leży na szlaku linii kolejowych nr 8, 22 oraz 26. Zgodnie z klasyfikacją PKP posiada kategorię B. Obiekt jest częścią szlaku turystycznego Zabytki Radomia.

Historia

Kolej Iwanogrodzko-Dąbrowska

Wybudowana w latach 1882–1885 kolej Iwanogrodzko-Dąbrowska była szlakiem łączącym Dąbrowę Górniczą i Iwanogród. Przebiegała przez główne miasta południowej części Królestwa Polskiego, w tym przez Radom, w którym znajdowała się siedziba zarządu spółki nadzorującej nowo powstałą linię. Poprowadzenie przez miasto linii kolejowej, zapewniało dogodne i relatywnie szybkie połączenie nie tylko z głównymi miastami regionu, jak np. Warszawą (przez Kolej Nadwiślańską), ale i z tak odległymi ośrodkami jak Petersburg (przez Wilno) i Wiedeń (przez Kraków). Korzystne połączenie kolejowe z wielkimi rynkami zbytu (szczególnie rosyjskim) znacznie przyspieszyło rozwój gospodarczy i urbanistyczny miasta (w tym okresie zabudowano wiele ulic południowej części radomskiego Śródmieścia, np. Piłsudskiego czy Moniuszki oraz wybudowano wiele zakładów przemysłowych). W 1900 roku kolej Iwanogrodzko-Dąbrowską włączono do Kolei Nadwiślańskiej. W dniu 3 listopada 1918 infrastruktura kolejowa w Radomiu została przejęta przez władze polskie, co upamiętnia tablica umieszczona na budynku dworca.

Budynek

Gmach dworca kolejowego w Radomiu wybudowano w 1885 według projektu Adolfa Schimmelpfenniga, autora projektu m.in. dworca Łódź Fabryczna, na gruntach wsi Prędocinek, leżącej wówczas poza granicami administracyjnymi miasta. W niezmienionym stanie budynek przetrwał do 1915 roku, kiedy został spalony przez wycofująca się wojska rosyjskie i odbudowany tymczasowo przez okupujących Radom Austriaków. Gmach dworca wraz z całą infrastrukturą kolejową został przejęty przez polskie władze 3 listopada 1918, co upamiętnia tablica zawieszona na fasadzie budynku od strony peronów. Kolejna przebudowa dworca, tym razem nadająca budynkowi formę renesansu polskiego, uchodzącego za polski styl narodowy, nastąpiła w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W tym stanie obiekt przetrwał II wojnę światową, po której wmurowano w fasadę od strony peronów tablicę upamiętniającą radomskich kolejarzy zamordowanych przez hitlerowców. Kolejny remont generalny przeprowadzono w latach 1989–1992 według projektu Jerzego Bortkiewicza. Całkowicie zmieniono układ wnętrz starego gmachu (fasada pozostała niezmieniona) i zbudowano nowy budynek poczekalni, stylistycznie nawiązujący do starszego obiektu. W latach 2012–2013 dokonano kompleksowej modernizacji budynku dworca, która kosztowała łącznie ok. 13 mln złotych. W 2015 zakończyła się przebudowa stacji oraz czterokilometrowego odcinka linii kolejowej nr 8, która obejmowała m.in. remont tunelu, przebudowę układu torowego i sieci trakcyjnej, remont peronów, budowę lokalnego centrum sterowania i in. Łączny koszt prac wyniósł ponad 100 mln zł.