Plac Wielkopolski w Poznaniu

Plac Wielkopolski w Poznaniu (dawn. plac Sapieżyński) – rozległy plac położony na terenie dawnego przedmieścia Glinki, na północ od Góry Przemysła.

Plac Wielkopolski w Poznaniu (dawn. plac Sapieżyński) – rozległy plac położony na terenie dawnego przedmieścia Glinki, na północ od Góry Przemysła.

Historia

Od czasów średniowiecznych przedmieście Glinki stanowiło teren cegielniany. W XVII i XVIII wieku funkcjonowała tu strzelnica bractwa kurkowego. W 1786 Jan Geisler nabył ten teren i otworzył jedną z pierwszych kawiarni w Poznaniu. Później ziemie te kupili Sapiehowie, co przyczyniło się do powstania nazwy plac Sapieżyński, po 1945 zmienionej na obecną. W 1800 nastąpiła regulacja placu. Do 1876 w południowej części istniał staw na spiętrzonej Bogdance (dziś skanalizowanej). Był on pozostałością po młynie Krotochwila. Dziś jest tu zagospodarowany skwer. Plac był główną areną zdarzeń podczas rozruchów głodowych w 1847.

Współczesność

Obecnie większą część placu zajmuje targowisko, codziennie licznie odwiedzane przez Poznaniaków. Wokół targowiska ułożone torowiska tramwajowe tworzą pętlę, używaną wyłącznie w sytuacji awarii lub czasowych zmian w ruchu. Zabytkowa zabudowa wokół placu została w większości całkowicie zniszczona podczas II wojny światowej, ostała się tylko jedna kamienica z początku XX wieku oraz pruski budynek Archiwum Państwowego, dawniej Sądu Nadziemskiego (1879-1882). Reszta pochodzi z lat 1953-1955. Historyczny układ placu, a zwłaszcza jego połączenie ze dzielnicą Św. Wojciech został zniszczony w latach 70. XX wieku na skutek budowy ulicy Solnej (I rama komunikacyjna).

Architektura socrealistyczna

Obecną, socrealistyczną zabudowę wybrano w drodze konkursu architektonicznego na zabudowę placu oraz przyległej ulicy Działowej. Projekty prezentowano na Regionalnym Pokazie Architektury w Poznaniu w 1952 i w warszawskiej Zachęcie w 1953 (I Krajowa Narada Architektów). Całość założenia zrealizowano w latach 1953-1956, w oparciu o skromne normatywy, co zaowocowało ciasnymi i mało funkcjonalnymi mieszkaniami. Docelowo architektura placu miała łączyć stary Poznań z nowym, a więc zastosowano w elewacjach liczne detale o charakterze historyzującym. Autorami koncepcji byli: Stefan Słoiński, Henryk Błaszkiewicz, Henryk Kara oraz Leszek Klause.