Kościół św. Jana Chrzciciela

Kościół św. Jana Chrzciciela – neogotycki kościół parafialny parafii św. Jana Chrzciciela położony w Raciborzu–Ostrogu przy ulicy Morawskiej 1. Obecny budynek wzniesiony został w latach 1856–1866.

Kościół św. Jana Chrzciciela – neogotycki kościół parafialny parafii św. Jana Chrzciciela położony w Raciborzu–Ostrogu przy ulicy Morawskiej 1. Obecny budynek wzniesiony został w latach 1856–1866.

Historia

Ciągle jeszcze trwają spory co do dokładnej daty powstania kościoła na Ostrogu. Jednak, jak podają teksty źródłowe kościół ten został wzniesiony w XIII wieku. Funkcjonował, podobnie jak w Strzegomiu, Wleniu oraz Opolu jako kościół grodzki (poza obrębem fortyfikacji grodowych). Wezwanie św. Jana Chrzciciela na Śląsku było w owym czasie dość rzadkie. Za najbardziej prawdopodobną hipotezę przyjmuje się, iż Janowi Chrzcicielowi poświęcona była pierwotnie kaplica zamkowa, która to została "przeniesiona" poza tereny zamku i funkcjonowała jako odrębny kościół.

W 1307 r. kościół był drewniany i nie posiadał praw parafialnych. Brak murowań można wyjaśnić tym, że wówczas nie tolerowano w bezpośrednim sąsiedztwie zamku murowanych domów Bożych. Powodem tego była możliwość schronienia się w nich wdzierających się wrogów. Dalszy ciąg historii kościoła nie jest znany. Prawdopodobnie drewniany kościół pochłonął wielki pożar w 1574 r. Jednak źródła nie potwierdzają, która świątynia została wtedy zniszczona. Są natomiast dowody, iż kościół uległ pożarowi w 1637 r.

Kościół został odbudowany przez hrabiego Jerzego Oppersdorfa, właściciela raciborskich posiadłości zamkowych. W 1649 r. biskup dokonał konsekracji nowego kościoła oraz trzech ołtarzy. W miarę upływu lat i zmieniania się kapelanów, rozbudowywano i wzbogacano wnętrze, teren wokół kościoła, powiększano okna, w 1730 wstawiono organy, rozbudowano wieżę. Kościół posiadał główny ołtarz, wystawiony ku czci Świętej Dziewicy i patrona. Znajdowały się tam także dwa mniejsze ołtarze – przy wejściu Imienia Jezusa i po lewej stronie ołtarza głównego. Na początku XIX wieku wspominany jest również ołtarz boczny św. Sebastiana.

W 1856 r. postanowiono wznieść nowy kościół, ten który już istniał wymagał kapitalnego remontu, a stale rosła liczba wiernych. Postanowiono postawić nową budowlę obok istniejącego kościoła. Zdecydowano o wzniesieniu budowli w stylu neogotyckim. Uznanie zyskał projekt architekta Vincenza Staatza z Kolonii. Budowę ukończono w roku 1866. Stary kościół, wybudowany w stylu barokowym przeniesiono do Zawady Książęcej. Tam stał do 1993 roku, kiedy to uległ spaleniu po uderzeniu pioruna.

Nowy kościół św. Jana miał być budowany w kształcie krzyża o długości 155 stóp, z nawą poprzeczną o wysokości 54 stóp, szerokości 24 stóp, z dwiema nawami bocznymi – każda wysoka na 24, a szeroka na 16 stóp. Wieża miała mieć wysokość 190 stóp. Zaplanowano, że nawa środkowa będzie spoczywać na dziesięciu filarach piaskowych.

Już jesienią można było odprawiać nabożeństwa, przy tymczasowo przeniesionym ołtarzu i ławkach. Sukcesywnie wzbogacano wnętrze kościoła. Autorem ołtarza głównego oraz trzech ołtarzy bocznych jest rzeźbiarz z Monachium Adalbert Siekinder. Ołtarz główny został udekorowany obrazem olejnym przedstawiającym chrzest Chrystusa w Jordanie.Ze starego kościoła przeniesiono XVI–wieczną kamienną kropielnicę. Filary ozdobiono figurami dwunastu apostołów. Powstało także ogrodzenie z czternastoma stacjami drogi krzyżowej oraz dwudziestoma siedmioma scenami z życia Jezusa i Matki Najświętszej.

W 1945 r. podczas II wojny światowej kościół został zbombardowany, jednak wiele elementów dawnego wystroju ocalało. Zachowane zostały witraże firmy Mayer z Monachium. W 1997 r. w lipcu świątynia została zalana przez wielką powódź. Poziom wody we wnętrzu kościoła przekroczył metr. W wyniku nasiąknięcia zawalił się jeden z drewnianych ołtarzy. Po ustąpieniu wody, przystąpiono do usuwania uszkodzeń, osuszania ścian oraz odrestaurowano ławki i dolne części ołtarzy.

Obraz cierpiącego Jezusa

Istotnym elementem kościoła jest obraz cierpiącego Chrystusa. Umieszczony jest w szczytowej części bocznego ołtarza Krzyża Świętego. Pochodzi z przełomu XVII i XVIII wieku. Został namalowany na desce przez nieznanego autora. Przedstawia oblicze umęczonego Chrystusa – cierniem ukoronowanego, ubiczowanego, z przebitym, krwawiącym prawym bokiem.

Według przekazów ustnych obraz ten jest zbyt przerażający dla wiernych, stąd też powstał pomysł namalowania łagodniejszego oblicza Chrystusa. Według tegoż przekazu, jedna z bardziej znaczących osób z pobliskiego zamku ufundowała dla parafii kopię obrazu. Kopia ta, pochodząca z 1827 r. znajduje się dzisiaj w ołtarzu głównym nad obrazem Matki Boskiej, zaś pod obrazem chrztu Pana Jezusa. Namalowana jest na płótnie. Z bliska widoczne są liczne zmarszczenia obrazu. W prawym, dolnym rogu widnieje łaciński napis:

W tłumaczeniu brzmi to: Przyjdź, ach przyjdź, niewdzięczny grzeszniku, umocnij się przy moim boku. 1827. Obraz przedstawia również Chrystusa z okaleczonymi dłońmi, wskazującego na ranę swojego prawego boku, ale z jego twarzy emanuje spokój.Wokół głowy Zbawiciela rozchodzą się promienie. Na lewym ramieniu także widoczny jest szkarłatny płaszcz. Na skroniach i czole widnieją krople krwi. Jezus ma na głowie koronę cierniową, ale nie jest ona namalowana na obrazie. Wyraźnie widać, że korona została nałożona na obraz – nie wiadomo jednak, kto i kiedy tego dokonał.

Obraz niegdyś był przedmiotem kultu. Z dostępnych źródeł wiadomo, iż już w roku 1817 na Ostróg odbywały się pielgrzymki. Najliczniejsze odbywały się w odpust św. Jana Chrzciciela, lecz wierni mówili, że idą do Cudownego Pana Jezusa. Duża liczba wiernych już w 1827 skłoniła do sporządzenia kosztorysu budowy nowego murowanego kościoła, który jak wiemy zaczęto wznosić w roku 1856. Do dziś w kościele w każdy piątek o godzinie 18.00 odprawiane jest nabożeństwo do Cudownego Pana Jezusa, podczas którego odmawiana jest koronka do Miłosierdzia Bożego, a także modlitwa o Boże Miłosierdzie i specjalna litania. Później następuje wystawienie Najświętszego Sakramentu oraz krótka adoracja, którą kończy błogosławieństwo sakramentalne. W trakcie nabożeństwa śpiewane są pieśni do Cudownego Pana Jezusa. Przed obrazem wystawiona jest księga, w której wierni wpisują prośby i podziękowania do Chrystusa Cierpiącego. Są one także odczytywane podczas nabożeństwa.