Wieża mieszkalna

0

Wieża mieszkalna w Żelaźnie (niem. Eisersdorf, Kreis Glatz ) – zabytkowa budowla gotycka z przełomu XV/XVI wieku w Żelaźnie w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko. Wpisana do rejestru zabytków pod poz.1466 z dn. 29.11.1965r.

Czytaj dalej

Wieża mieszkalna w Żelaźnie (niem. Eisersdorf, Kreis Glatz ) – zabytkowa budowla gotycka z przełomu XV/XVI wieku w Żelaźnie w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko. Wpisana do rejestru zabytków pod poz.1466 z dn. 29.11.1965r.

Położenie

Wieża mieszkalna znajduje się w południowo-zachodniej Polsce w Sudetach Wschodnich, w południowo-wschodniej części Kotliny Kłodzkiej, około 7 km na południe od centrum Kłodzka.

Opis

Budowla gotycka, pochodząca z przełomu XV / XVI wieku, zbudowana z kamienia łamanego na planie kwadratu o bokach 6,5 × 7 metrów w kształcie czterokondygnacyjnej murowanej, nieotynkowanej i niepodpiwniczonej wieży, nakrytej dachem siodłowym. W ścianach na pierwszym piętrze zachowane relikty wykusza latrynowego i wąskie otwory okienne, interpretowane jako otwory strzelnicze lub wentylacyjne, pochodzące z późniejszego okresu. Na każdej kondygnacji mieści się dwutraktowy układ komunikacyjny z drabiniastymi schodami, oddzielony od siebie przepierzeniem, oświetlony szczelinowymi okienkami oraz jedna izba mieszkalna wyposażona w prostokątne okno. Parter pierwotnie nakryty był stropem wspartym na kamiennych wspornikach które zachowały się do obecnych czasów.

Historia

Wieża wzniesiona została na przełomu XV / XVI wieku na wzgórzu w pobliżu ujścia potoku Piotrówka do Białej Lądeckiej na terenie majątku sędziowskiego, przebudowywana w 1689 i 1727 roku. Fundator nie jest znany, historycy wskazują na postać burgrabiego zamku kłodzkiego Jacoba Stanke von Koritau właściciela lokalnych dóbr. Nieznana pozostaje również pierwotna funkcja wieży wg badaczy wieża pełniła funkcję średniowiecznej strażnicy, lub rycerskiej siedziby mieszkalnej. Wieża w Żelaźnie stanowiła majątek sędziowski i mieszczański, jedynie okresowo była siedzibą rycerską. Podczas wojny trzydziestoletniej 22 października 1646 wieżę zniszczył pożar. W roku 1727 wieża została odbudowana otynkowano i nakryto siodłowym dachem. Podziały wewnątrz wieży są wtórne i pochodzą z okresu przebudowy, na co wskazuje wykuta na nadprożu portalu wejściowego data 1727, prawdopodobnie pierwotnie na każdej kondygnacji znajdowało się jedno pomieszczenie. Początkowo budynek nie był otynkowany, obecnie tynk zakrywa pierwotne mury. Podczas II wojny światowej w murach wieży mieścił się niewielki niemiecki obóz pracy przymusowej dla ok. 20 więźniów różnych narodowości, wśród nich byli Anglicy, Francuzi i Polacy. Możliwe, że nie była to początkowo wieża mieszkalna, nie trafiono bowiem na ślady okien w murach. W niszczejącej po drugiej wojnie światowej średniowiecznej wieży w 1966 r. przeprowadzono remont generalny, po czym przekazano ją drużynie harcerskiej z Żelazna. Zabytek pod opieką harcerzy pozostał około dwudziestu lat, po czym w znacznym stopniu zdegradowany został opuszczony. Obecnie wieża jest własnością prywatną.


Wieża mieszkalna - to miejsce nie ma jeszcze przewodnika, a jego lokalizacja jest niepotwierdzona. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik i/lub wskazać lokalizację tego miejsca.