Kościół Świętej Trójcy

Kościół Świętej Trójcy - kościół w Rzeszowie, znajduje się obecnie w centrum miasta przy ulicy Targowej.

Kościół Świętej Trójcy - kościół w Rzeszowie, znajduje się obecnie w centrum miasta przy ulicy Targowej.

Historia

• Jako Kościół Świętego Ducha (1469 - 1579)

W 1469 roku na polecenie marszałka koronnego Rafała Pileckiego na peryferiach Rzeszowa, nieopodal Wisłoka kościółek Świętego Ducha oraz kompleks szpitalny i przytułek dla ubogich. Szpital funkcjonował do końca XVI wieku, w formie, jaką nadała mu fundacja Rafała Pileckiego. Ze względu na swoje strategiczne położenie szpital i kościół były narażone na liczne najazdy ruskich wojsk i wylewy rzeki. W 1566 roku kompleks został całkowicie zniszczony przez najeżdżające miasto wojska, jednak bez wahania podjęto się w 1605 roku jego odbudowę. Wszelkie wydatki pokrył ówczesny właściciel Rzeszowa - Kasztelan Sandomierski Mikołaj Spytek Ligęza. W 1579 kościół został poświęcony, jednak teraz otrzymał miano Świętego Krzyża.

• Jako Kościół świętego Krzyża (1579 - 1661)

W 1657 budynek strawił pożar. Odbudowano go dopiero w latach 1638 - 1648 dzięki ofiarności rzeszowskiej społeczności kupieckiej. W 11 lat po ukończeniu budowy kościół zniszczyły i obrabowały wojska siedmiogrodzkie, którymi dowodził Jerzy Rakoczy. 12 czerwca 1661 roku Kościół został po raz trzeci odbudowany i poświęcony Świętej Trójcy.

• Jako Kościół Świętej Trójcy (1661 - do dzisiaj)

Liczne pożary w mieście oszczędziły świątynię, jednak w 1720 roku wizytatorzy diecezjalni zastali ją w opłakanym stanie i stwierdzili, że nie nadaje się do użytku. 19 lat później na skutek umowy między prepozytem kościoła, Jerzym Ignacym Lubomirskim, właścicielem Rzeszowa i metropolitą przemyskim świątynie przeniesiono do Kościoła świętego Jerzego, jednak zmieniono jego nazwę na dotychczasową. Jednak budynek nie funkcjonował długo, ze względu na niechęć do niego ubogich i chorych. Lubomirski ufundował więc czwarty budynek w 1752 roku, który był oddalony od pierwotnego miejsca kilka metrów.

Kościół przetrwał do 1763 lub 1779 (data sporna). W latach 1787 - 1792 podjęto się jego odbudowy. Kościół z tego okresu przetrwał do dziś, jednak zmieniło się jego przeznaczenie w latach 1793 - 1909 pełnił rolę kaplicy cmentarnej. Do 1971 roku pełnił funkcję kaplicy przedpogrzebowej dla pochówków na cmentarzu Pobitno. Od 1981 roku jest kościołem rektoralnym z funkcją kapelanii szpitalnej Szpitala Wojewódzkiego Nr 1 przy ul. Szopena. Od 2003 kościół jest współużytkowany przez grekokatolików.

W 2012 r. restauracji poddano elewację kościoła.

Administratorzy

Administratorzy w latach 1496 – 1792:

• Wacław ze Słomnik 1469 – 1479
• Maciej 1486 – 1495
• Tomasz Daszko 1497 – 1507
• Maciej 1553 – 1583
• Stanisław Ramult 1584 – 1599
• Stanisław Tichowicz 1599 – 1601
• Szymon Masłowicz 1601 – 1614
• Marcin Machnicki 1614 – 1643
• Stanisław Oświęcimowicz 1643 – 1656
• Wojciech Pawłowski 1656 – 1657
• Stanisław Kwiecisz 1657 – 1663
• Sebastian Walawski 1663 – 1672
• Michał Łowicki 1672 – 1679
• Wojciech Ignacy Siarkiewicz przed 1703
• Piotr Krynicki 1705
• Michał Kukliński 1713 – 1728
• Szymon Słomski 1728 – 1743
• Maciej Tokarski 1743 – 1751
• Józefo Roguziewicz 1751 – 1755
• Jan Śliwski 1755 – 1757
• Ignacy Jodłowski 1758 – 1792
• Feliks Flejszar 1981 – 2009
• Jerzy Grudniak 2009 -

Architektura

Mały kościół wzniesiony w stylu klasycystycznym, z cegły, jednonawowy, na planie regularnego czworokąta z półkolistą niszą z tyłu i dwuspadowym dachem z sygnaturą. Od frontu czterokolumnowy portyk zwieńczony tympanonem. Otoczony od tyłu zabytkowym cmentarzem. We wnętrzu liczne tablice z epitafiami, z których najstarsza jest poświęcona Antoniemu hrabiemu de Medina zmarłemu 3 grudnia 1799. Ołtarz z wizerunkiem Świętej Trójcy Szczęsnego Morawskiego z 1884 roku.