I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika – najstarsze liceum ogólnokształcące w Bielsku-Białej, założone w 1919 r. Jego siedzibą jest zabytkowy gmach przy ul. Listopadowej 70 na Górnym Przedmieściu, zbudowany w latach 1925-1927.

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika – najstarsze liceum ogólnokształcące w Bielsku-Białej, założone w 1919 r. Jego siedzibą jest zabytkowy gmach przy ul. Listopadowej 70 na Górnym Przedmieściu, zbudowany w latach 1925-1927.

Historia

Końcem roku 1918 monarchia austro-węgierska uległa ostatecznemu rozkładowi. Tereny Śląska Cieszyńskiego w roku 1920 zostały włączone do Polski. W tym czasie na tym obszarze działała tylko jedna polska średnia szkoła ogólnokształcąca – gimnazjum w Cieszynie.

W roku 1919 w Skoczowie zawiązano Komitet Obywatelski, którego zadaniem było utworzenie nowej polskiej szkoły ogólnokształcącej. Po zebraniu odpowiedniej liczby zgłoszeń uczniów do Komisji Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego i Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego wysłano wniosek o założenie nowej placówki. Rada Narodowa zaakceptowała pomysł. Dnia 17 lipca 1919 r. przyjęto uchwałę dotyczącą utworzenia w Skoczowie państwowego gimnazjum realnego.

Pierwszym dyrektorem nowo powstałej szkoły był Franciszek Wojnar.

Gimnazjum z roku na rok przyjmowało do pierwszej klasy coraz większą liczbę uczniów. Pojawiły się głosy, mówiące, by szkołę przenieść do Bielska, uważanego za miasto o zdecydowanie większej renomie. Ostatecznie doszło do tego wraz z początkiem roku szkolnego 1921/1922, decyzją Komisji Rządowej Śląska Cieszyńskiego. W związku z rezygnacją dotychczasowego dyrektora szkoły, stanowisko to objął Jan Szajter.

Władze Bielska – miasta w ówczesnych czasach zamieszkanego w przeważającej większości przez ludność niemiecką – były nieprzychylnie nastawione do polskiej szkoły. Pojawiły się problemy z jej umiejscowieniem. Tymczasowo gimnazjum umieszczono w tzw. budynku szkół średnich, wraz ze szkołą przemysłową i szkołą realną gminy ewangelickiej.

W związku z postępującym rozwojem placówki powzięto zamysł budowy nowego gmachu. Lokalizacja od początku była kwestią sporną. Ostatecznie budynek powstał w atrakcyjnej dzielnicy miasta, u zbiegu dzisiejszych ulic Listopadowej i Piastowskiej. Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego w nowej siedzibie miało miejsce 1 września 1927 r. Nowo powstały budynek był jak na owe czasy bardzo nowoczesny. W projekcie zamieszczono kryty basen kąpielowy, aulę ze sceną, obserwatorium astronomiczne, salę gimnastyczną i 20 sal wykładowczych. Oprócz tego przy szkole wybudowano również dom profesorów; całość na planie litery U.

Po reformie szkolnictwa w 1932 r. dzielącej szkołę średnią na dwa etapy – cztero- i dwuletnie – od roku szkolnego 1938/1939 w jednym budynku mieściło się zarówno gimnazjum, jak i liceum.

Na uroczystej akademii 15 listopada 1936 roku nadano szkole nowe imię. Od roku szkolnego 1938/1939 placówka nosiła nazwę I Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, stając się również szkołą męską.

W trakcie II wojny światowej część kadry nauczycielskiej oraz wielu uczniów zginęło. Na ich cześć w holu głównym szkoły w 1958 r. odsłonięto pamiątkową tablicę.

Realia powojenne okazały się być bardzo trudne. Pierwszy rok szkolny uczniowie spędzili w dwóch różnych budynkach: na ul. Kazimierza Wielkiego (dzisiejsza ul. Cechowa) i na ul. Jagiellońskiej (dzisiejsza ul. 11 Listopada). Podręczniki i pomoce naukowe były bardzo rzadkie. Przeprowadzka do starego gmachu miała miejsce rok później – w 1945 r. W roku 1951 połączono dwa licea, na skutek czego szkoła stała się placówką koedukacyjną. Jednocześnie na skutek marnych warunków lokalowych w mieście, w budynku miejsce zajmowały – oprócz liceum – szkoła podstawowa, Technikum Ekonomiczne, Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących i Liceum Korespondencyjne.

W tym samym roku, z okazji zbliżającego się 40-lecia szkoły, nadano placówce imię Mikołaja Kopernika.

Począwszy od roku 1961 klasy szkoły podstawowej zaczęły przechodzić do Szkoły im. S. Żeromskiego. W roku 1968 z budynku wyprowadziło się Technikum Ekonomiczne. Liceum nie cieszyło się długo lepszymi warunkami lokalowymi, bowiem w tym samym roku osiem sal zajęła filia Politechniki Łódzkiej.

Z biegiem czasu sytuacja ulegała znacznemu pogorszeniu. Decyzją władz cały budynek szkoły miała objąć w posiadanie filia Politechniki Łódzkiej. W roku 1972 nakazano podzielić liceum na dwa: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika i IV Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej.

Liceum utraciło swoją dotychczasową siedzibę. Bez zgody władz postanowiono utworzyć w pomieszczeniach Politechniki tzw. Małego Kopernika. Władze uczelni wyższej sprzyjały rozwojowi szkoły średniej.

Rok 1989 był momentem przełomowym. Wykorzystując ten czas, jak również zbiegającą się z nim 70. rocznicę powstania gimnazjum, podjęto działania mające na celu przywrócenia całego budynku szkole. Cały czas podkreślano, iż Politechnika Łódzka powinna otrzymać dogodną bazę lokalową umożliwiającą jej dalszy rozwój. Szansa pojawiła się, gdy Ministerstwo Obrony Narodowej zaczęło planować rozwiązanie jednostki wojskowej OTK nr 3131, po której pozostałyby wolne pomieszczenia, które mogłaby zająć politechnika. Ostatecznie 21 grudnia 1989 r. decyzją Miejskiej Rady Narodowej przekazano tereny OTK nr 3131 na rzecz filii Politechniki Łódzkiej. Liceum stało się ponownie "Dużym" Kopernikiem.

W roku 1994 auli szkolnej nadano imię Marszałka Józefa Piłsudskiego.

W roku 2010 z inicjatywy uczniów szkoły, nauczycieli a także dyrekcji, w przylegającym do szkoły parku powstał pomnik upamiętniający ofiary "Katynia" a także katastrofy Smoleńskiej.

Powyższy tekst powstał na podstawie publikacji Krzysztofa Chodorowskiego pt. Zarys historii I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej (1919-1999).

Absolwenci

Absolwentami szkoły są między innymi:

• prof. dr Wojciech Maria Bogdanowicz absolwent z 1953 r. – ukończył Akademię Medyczną w Krakowie i Psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest profesorem klinicznym Neurochirurgii na Uniwersytecie Wisconsin Madison oraz Dyrektorem Sekcji Neurochirurgii i Neurologii w Dean Clinic w Madison USA
• prof. dr Maria Byrdy – Akademia Medyczna Białystok, kierownik katedry medycyny sądowej
• prof. dr Mieczysław Cisło – Akademia Medyczna Wrocław, kierownik kliniki ginekologii operacyjnej
• prof. dr Jan Drugacz – Katedra i Klinika Śląskiej Akademii Medycznej, chirurg szczękowy
• prof. dr hab. Jan Duława – Śląska Akademia Medyczna, kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych
• prof. dr hab. Andrzej Eliasz – psycholog, rektor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie
• prof. dr Bronisław Ferens – Uniwersytet Jagielloński Kraków, ornitolog uczestnik wyprawy naukowej na Spitzbergen
• prof. dr Antoni Gembala – Akademia Medyczna Lublin
• prof. dr Janusz Gil – Uniwersytet Zielonogórski, dyrektor Centrum Astronomii im. Jana Keplera
• prof. dr Jerzy Greń – S.G.P. i S. Warszawa, doradca ekonomiczny Etiopii
• prof. dr Stanisław Górny – Uniwersytet Wrocławski antropolog
• prof. dr Romuald Gutt – Akademia Medyczna Szczecin, hematolog
• prof. dr Leon Hanzel – Akademia Medyczna Wrocław
• dr Anna HOLIN - fizyk, University College London, Wydział Matematyki i Nauk Fizycznych, Zakład Fizyki i Astronomii
• prof. dr Krzysztof Jędrzejko – Śląska Akademia Medyczna, kierownik Katedry i Zakładu Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa
• prof. dr Adam Jonkisz – kierownik Katedry Nauk Społecznych ATH oraz Zakładu Filozofii i Pedagogiki Śląskiej Akademii Medycznej
• prof. dr Jerzy Kawiak – Akademia Medyczna Warszawa
• prof. dr Józef Kłaptocz – Akademia Medyczna Katowice
• Tomasz Kolbusz – pionier polskiego Internetu, współtwórca wydawnictwa "Pascal"
• prof. dr Jan Kornaś – Uniwersytet Jagielloński Kraków, botanik
• prof. dr Adam Kubica – Politechnika Wrocławska, kierownik pracowni fizycznych
• prof. dr Jan KUBIK - Dyrektor Szkoły Studiów Slawistycznych i Wschodnioeuropejskich - University College London
• Prof. dr Wojciech G. LEŚNIKOWSKI - Profesor na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Kansas, USA.
• prof. dr Stanisław Marek – Uniwersytet Wrocławski Instytut Botaniki
• Rafał Muchacki – lekarz onkolog, poseł V kadencji, senator VII kadencji
• prof. dr Józef Pajestka – S.G.P. i S. Warszawa, ekonomista
• prof. dr Władysław Paszek – Politechnika Gliwice, elektryk – budowa silników
• prof. dr Tadeusz Porębski – Politechnika Wrocławska
• Maciej Prus – reżyser teatralny Łódź
• prof. dr Janusz Wiktor Rejniak absolwent z 1953 r. – ukończył Akademię Medyczną w Krakowie i Psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był profesorem ginekologii i położnictwa w New York City Albert Einstein’s Medical School w USA. Zmarł w lipcu 2008 r.
• prof. dr Piotr O. Scholz – archeolog
• Prof. dr Witold SKIBA - Yale University, New Haven (USA), fizyk - teoria cząstek elementarnych.
• prof. dr Andrzej Skowron – Uniwersytet Warszawski, matematyk
• Bohdan Smoleń – zootechnik, aktor komediowy, artysta kabaretowy
• Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Spodaryk – Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, dziekan Wydziału Rehabilitacji Ruchowej, praktyki zagraniczne w klinikach w Skopie i Pristinie w ówczesnej Jugosławii
• dr inż. Adam Spodaryk - Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej. Wykładowca akademicki z dziedziny grafiki wykreślnej, rysunku technicznego oraz podstaw konstrukcji maszyn. Współtwórca struktur Wydziału Budowy Maszyn na filii Politechniki Łódzkiej w Bielsku-Białej (później ATH) z siedzibą w LO Kopernika.
• prof. dr Zbigniew Srebro – Akademia Medyczna Kraków, biolog i embriolog
• Grażyna Staniszewska – poseł do Parlamentu Europejskiego
• prof. dr Wiesław Stawiński – WSP Kraków, kierownik katedry metodyki biologii
• Krzysztof Stroiński – aktor
• prof. dr Bronisław Średniawa – Uniwersytet Jagielloński Kraków, fizyk teoretyk
• prof. dr Eugeniusz Wiśniowski – KUL Lublin
• prof. dr Leszek Zbijowski – Katedra Grafiki Instytutu Sztuki Wydziału Artystycznego w Cieszynie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
• prof. dr Małgorzata Zielińska–Pfabe – Smith College, Northampton, Massachusetts, USA, profesor teoretycznej fizyki jądrowej
• prof. dr Wojciech Żurek – Los Alamos National Laboratory Instytut Teoretycznej Fizyki Kwantowej – Nowy Meksyk, USA

Ciekawostki

• W liceum dwa razy do roku organizowana jest Międzynarodowa Giełda Biżuterii, Skamieniałości i Minerałów,
• Gmach liceum wykorzystano jako scenografię w najnowszej adaptacji filmowej książki Kornela Makuszyńskiego "Szatan z siódmej klasy".