Cmentarz wojenny nr 341 - Sobolów-Zonia

Cmentarz wojenny nr 340 - Zonia – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w północnej części przysiółka Zonia miejscowości Sobolów w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Łapanów. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Z tej liczby w okręgu bocheńskim cmentarzy jest 46.

1. ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2.

Cmentarz wojenny nr 340 - Zonia – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w północnej części przysiółka Zonia miejscowości Sobolów w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Łapanów. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Z tej liczby w okręgu bocheńskim cmentarzy jest 46.

Położenie

Położony jest na wysokości ok. 390 m w przysiółku Zonia, tuż po prawej stronie drogi z Zawady przez Wolę Nieszkowską do Sobolowa. W miejscu tym przy drodze znajduje się krzyż, cmentarz jest około 20 m od drogi, na obrzeżu lasu i niewielkich pół uprawnych.

Historia

Pochowano tutaj wspólnie na jednym cmentarzu żołnierzy armii rosyjskiej i austro-węgierskiej, którzy zginęli na okolicznych polach na początku grudnia 1914 w czasie operacji limanowsko-łapanowskiej. 7 grudnia Rosjanie obsadzili wzgórza na zachód od Stradomki w miejscowościach Sobolów, Gierczyce i Nieprześnia. Atakujące od strony Łapanowa i doliny Stradomki wojska austriackie zdobywały je przez kilka dni. Po kilkudniowych niezwykle zaciętych walkach walkach Austriacy zdobyli pozycje rosyjskie na wzgórzach w miejscowościach Buczyna, Grabina, Stradomka, Sobolów, Chrostowa, Kamyk, Wola Nieszkowska, Nieprześnia wypierając ich z tych miejscowości. 13 grudnia Rosjanie rozpoczęli odwrót dalej na wschód.

Pochowano na nim 227 żołnierzy austriackich oraz 270 żołnierzy rosyjskich (198 żołnierzy znanych z nazwiska). Polegli 26 XI oraz 1-12 XII 1914 r.

Opis cmentarza

Jest to cmentarz zbudowany na planie prostokąta. Ogrodzenie cmentarza złożone jest częściowo z kamiennego muru, częściowo z żelaznych sztachet pomiędzy murowanymi z kamienia ciosanego dość wysokimi, masywnymi słupkami. Murek i słupki nakryte są betonowym parapetem. Wejście na cmentarz prowadzi przez murowaną bramę zamykaną metalową furtką. Głównym elementem ozdobnym jest drewniany krzyż wkomponowany w murowane ogrodzenie. Mogiły ułożone w rzędach, a na nich na betonowych cokołach zamontowano 5 rodzajów krzyży:

• duże, żeliwne i ażurowe: dwa typu austriackiego i jeden dwuramienny, prawosławny
• mniejsze, wykonane z płaskich żelaznych prętów (również austriackie i prawosławne).

Losy cmentarza

Pierwszego pochówku dokonali okoliczni mieszkańcy. Żołnierzy pochowano jednak płytko i w miejscach przypadkowych. Utrudniało to uprawę ziemi, a na wiosnę pojawiła się też możliwość epidemii. W 1915 Austriacy przystąpili do budowy cmentarzy. Wykonali je bardzo solidnie, zakładali bowiem, ze będą one miejscem pielgrzymek i uroczystości patriotycznych. Przy ekshumacji i budowie cmentarzy wykorzystywano jeńców wojennych.. W okresie Polski międzywojennej doceniano rangę cmentarza i był wówczas pielęgnowany przez miejscową społeczność. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu. Dopiero w latach 80. zaczęła narastać świadomość potrzeby ochrony. Obecnie cmentarz jest odnowiony i pielęgnowany