Kościół św. Michała Archanioła

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej – późnogotycki kościół parafialny, znajdujący się wraz z innymi drewnianymi kościołami południowej Małopolski i Podkarpacia na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół jest jednym z najcenniejszych zabytków Pogórza Ciężkowickiego.

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej – późnogotycki kościół parafialny, znajdujący się wraz z innymi drewnianymi kościołami południowej Małopolski i Podkarpacia na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół jest jednym z najcenniejszych zabytków Pogórza Ciężkowickiego.

Historia

Pierwszy kościół drewniany został zbudowany około 1400 roku (wspomina o nim Jan Długosz). Spłonął pod koniec XV w. Obecnie istniejąca świątynia została wybudowana około 1500 roku. Nie wiadomo, kiedy dokładnie odbyło się jej poświęcenie i konsekracja. W ciągu następnych stuleci przeprowadzono szereg konserwacji mających na celu zachowanie tego obiektu w jak najlepszym stanie. W 1908 poważnie zniekształcono świątynię m.in. poprzez zmianę pokrycia dachów (gont zastąpiono blachą miedzianą), szalunek gontowy ścian zastąpiono deskowaniem, a zaskrzynienia w nawie podparto arkadami filarowymi, a od 1990 roku podjęto zabiegi renowacyjne mające przywrócić jej pierwotny wygląd.

Od 2010 - 2012 były prowadzone prace renowacyjne we wnętrzu kościoła (m.in. wymiana posadzki), mające na celu likwidację szkód spowodowanych powodzią w 2010 roku.

Wygląd

Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z ok. 1500 roku jednonawowy, konstrukcji zrębowej z drewna jodłowego, z wieżą od zachodu z 1596 roku konstrukcji słupowo-ramowej (najstarsza znana drewniana wieża przykościelna), w latach 1602-1608 świątynię wzbogacono o wieżyczkę na sygnaturkę. Znajdują się w nim wyjątkowo cenne malowidła z XVI-XVII w. oraz gotyckie rzeźby z XIV wieku m.in. pozostałość ołtarza Czterech Świętych Dziewic. W latach 1641-1650 świątynię gruntownie przekształcono: powstała kaplica pw. Aniołów Stróżów, przebudowano chór muzyczny, powiększono otwory okienne, wykonano nową polichromię.

Wnętrze świątyni nakryte jest stropami płaskimi. W nawie, kaplicy i zakrystii znajdują się nadwieszone nad tymi pomieszczeniami chóry muzyczne. W skład wyposażenia kościoła wchodzą:

• płaskorzeźby świętych w ołtarzach bocznych,
• ołtarz główny, wzorowany na ołtarzu głównym z kościoła parafialnego w Bieczu z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1430 r.,
• kamienna chrzcielnica z 1522 roku,
• gotycki dzwon z XV wieku wiszący na neogotyckiej dzwonnicy z 1901 roku,
• gotyckie rzeźby (pozostałość ołtarza Czterech Świętych Dziewic),
• ozdobne okucia drzwi prowadzących z kruchty do nawy,
• bogato rzeźbione ławki,
• konfesjonały pokryte malowidłami,
• tron celebransa,
• ambona.

Pod względem wartości historyczno-artystycznej kościół w Binarowej należy do najcenniejszych i najlepiej wyposażonych budowli tego typu zachowanych w Europie środkowej.

W 2003 roku kościół w Binarowej wraz z innymi kościołami Małopolski i Podkarpacia został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO, znajduje się też na Szlaku Architektury Drewnianej

Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO: harmonijne połączenie walorów historycznych, architektonicznych i artystycznych, najcenniejsza polichromia spośród wszystkich drewnianych kościołów Małopolski.

W Binarowej, znajdującej się w czasie II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie zostali „osiedleni” mieszkańcy Poznania, przewiezieni do GG z obozu przejściowego w Poznaniu na ulicy Głównej. Wysiedleni spotkali się z dobrym przyjęciem w Binarowej.