Przełęcz Liliowe

Liliowe (słow. Ľaliové sedlo, niem. Liliensattel, węg. Liliowe-hágó) – położona na wysokości 1952 m n.p.m. łagodna przełęcz w głównej grani Tatr, pomiędzy Beskidem (2012 m n.p.m.) a Skrajną Turnią (2097 m n.p.m.). Przez grań tę przebiega granica polsko-słowacka.

Liliowe (słow. Ľaliové sedlo, niem. Liliensattel, węg. Liliowe-hágó) – położona na wysokości 1952 m n.p.m. łagodna przełęcz w głównej grani Tatr, pomiędzy Beskidem (2012 m n.p.m.) a Skrajną Turnią (2097 m n.p.m.). Przez grań tę przebiega granica polsko-słowacka.

Topografia

Pomiędzy przełęczą Liliowe a Beskidem Władysław Cywiński wyróżnia jeszcze Liliową Kopkę (ok. 1975 m) i przełączkę Wyżnie Liliowe (ok. 1965 m). Po polskiej stronie stoki Liliowego opadają do górnej części Doliny Gąsienicowej. Po słowackiej stronie spod przełęczy opada do Doliny Cichej żleb, do którego w połowie długości dołącza Żleb Zaremby spod Skrajnej Turni. Żlebami tymi w zimie schodzą duże lawiny.

Przełęcz Liliowe stanowi powszechnie uznawaną geologiczną i krajobrazową granicę pomiędzy Tatrami Wysokimi a Zachodnimi. W dół obydwu dolin granica ta biegnie żlebami schodzącymi spod przełęczy.

Historia

Nazwa pochodzi od rośliny pełnik alpejski, przez miejscową ludność zwaną „lelują”. Ulubione miejsce poety Kazimierza Tetmajera. Pisał on: „Liliowa Przełęcz, z której tylekroć patrzałem do Wierchcichej, do doliny na dole, która wydawała mi się jak cudowny złocisty sen”.

W 1902 planowano budowę kolejki zębatej na tę przełęcz oraz na Świnicką Przełęcz. Projekt ten budził wielki opór miłośników przyrody i Tatr i nie doszło do jego realizacji. Przed II wojną światową istniał dość popularny wśród polskich turystów szlak turystyczny z przełęczy Liliowe przez Zawory do słowackiej Doliny Ciemnosmreczyńskiej (zamknięto go po wojnie).

Przyroda

Przełęcz Liliowe to szerokie, trawiaste siodło zbudowane z mało odpornych na erozję jurajskich skał wapiennych, margli kredowych i triasowych piaskowców. Występuje w jej rejonie kilka niewielkich zagłębień terenu, w których bujnie rozwijają się, mimo dużej wysokości wysokogórskie ziołorośla. W sierpniu bujnie zakwitają w nich całe kępy: tojadu mocnego, różeńca górskiego, miłosnej górskiej. Z rzadkich roślin w rejonie przełęczy występują ukwap karpacki, babka górska i szarota Hoppego – gatunki w Polsce występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach.

Szlaki turystyczne

Czasy przejścia podane na podstawie mapy.

– czerwony szlak turystyczny z Doliny Kościeliskiej przez Czerwone Wierchy i dalej główną granią Tatr przez Kasprowy Wierch, Liliowe i Świnicką Przełęcz na szczyt Świnicy i dalej w kierunku Orlej Perci.

• Czas przejścia z Kasprowego Wierchu na Liliowe: 20 min, z powrotem tyle samo
• Czas przejścia z Liliowego na Świnicę: 1:20 h, ↓ 1 h

– zielony do Doliny Gąsienicowej. Czas przejścia z przełęczy do żółtego szlaku Kasprowy Wierch – „Murowaniec”: 35 min, ↑ 50 min