Kościół św. Józefa na Podgórzu

Kościół św. Józefa – zabytkowy kościół rzymskokatolicki przy ulicy J. Zamoyskiego 2 w Krakowie.

Usytuowany w Rynku Podgórskim na północnych stokach Krzemionek Podgórskich w południowo-środkowej części Krakowa.

1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie (pol.). 30 września 2014.

Kościół św. Józefa – zabytkowy kościół rzymskokatolicki przy ulicy J. Zamoyskiego 2 w Krakowie.

Usytuowany w Rynku Podgórskim na północnych stokach Krzemionek Podgórskich w południowo-środkowej części Krakowa.

Historia

Kościół został zbudowany w latach 1905-1909 według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego, według architektury neogotyckiej. Jest to największy kościół w Podgórzu.

Wnętrze kościoła, ukształtowane zostało na podobieństwo gotyckiej katedry w wersji tzw. gotyku nadwiślańskiego. Wypełnione jest licznymi ołtarzami, ławkami i innymi elementami w większości wykonanymi w drewnie. Prace przy jego wyposażeniu trwały latami.

W okresie powojennym zmieniono położenie niektórych ołtarzy oraz ambony, zamurowano arkady pomiędzy ambitem prezbiterialnym a dawną kaplicą Serca Jezusowego (obecnie Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i Wiecznej Adoracji). Jako pierwsze powstały ołtarze: główny (w prezbiterium) oraz Zwiastowania (dawniej w prawym ramieniu transeptu). Prace przy nich trwały w latach 1908-1909.

Ołtarz główny był pierwotnie zintegrowany kompozycyjnie z absydą prezbiterialną, otwierającą się ostrołukowymi arkadami na obejście i nie miał nastawy. Składał się wyłącznie z mensy i stojących na niej: tabernakulum oraz figury św. Józefa. Zarówna mensa ołtarza głównego, jak i tabernakulum są jedynymi źródłowo potwierdzonymi dziełami Sasa-Zubrzyckiego we wnętrzu kościoła. Zaprojektowaną przez niego mensę wykonał podgórski kamieniarz Bodnicki, natomiast tabernakulum - jak głosi umieszczony na nim napis: wymyślone przez Jana Sasa-Zubrzyckiego - Piotr Seip w 1909 r. Całości dopełniła figura św. Józefa, dłuta krakowskiego rzeźbiarza Zygmunta Langmana.

Jednocześnie z ołtarzem głównym w zachodnim (prawym) ramieniu transeptu stanął ołtarz Zwiastowania NMP. W przeciwieństwie do ołtarza głównego uzyskał on rozbudowaną i dużych rozmiarów nastawę (obecnie stojącą w ołtarzu głównym). Jest ona dziełem krakowskich rzeźbiarzy-rzemieślników Wita Wisza, Maksymiliana Krzyka i Jana Józefa Góreckiego. Z tymi trzema postaciami związane są także inne elementy ruchomego wyposażenia kościoła św. Józefa: ambona z 1910 r., ołtarze boczne z lat 1910-1911 Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Antoniego. Wit Wisz i Maksymilian Krzyk są ponadto wymieniani w archiwaliach jako autorzy ołtarza Matki Boskiej Częstochowskiej w kaplicy przy nawie bocznej. W 1917 r. powstał ołtarz św. Wincentego Ferreriusza w kaplicy przy prawej nawie bocznej. W kaplicy Adoracji ustawiono neogotycki ołtarz Najświętszego Serca Jezusowego, zakupiony od OO. Franciszkanów z Krakowa.

W 1922 r. zamontowano organy. Miały one dość burzliwą historię. Wykonane jeszcze przed pierwszą wojną światową w firmie Adolfa Homana, przeznaczone były do kościoła w Baku na Kaukazie. Wybuch wojny i późniejsze wydarzenia uniemożliwiły realizację tego celu. Organy zostały wreszcie zakupione przez parafię św. Józefa i ustawione w chórze nad głównym wejściem do świątyni.

Ciekawostką jest że w czasie budowy tego kościoła odkryto jaskinię ze śladami prac alchemicznych, która według badaczy zawierała pozostałości prac mistrza Twardowskiego, czyli historycznego alchemika króla Zygmunta Augusta - Niemca Laurentiusa Dhura (z łac. Durentiusa).

Kościół obecnie

W 1999 r. decyzją ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Kołacza, kościół oddano do renowacji. Odnowiono ołtarz główny, ołtarze boczne, ambonę oraz organy. Przywrócono pierwotną kolorystykę, która została zatracona podczas renowacji w czasach ks. proboszcza Franciszka Mirka, kiedy to zmieniono barwy na czerwono-niebieskie co fatalnie wpłynęło na wygląd kościoła odbierając mu jego monumentalność i katedralny charakter. Obecnie kościół ma biało-szare barwy co przywróciło mu jego dawny charakter.