Dworzec kolejowy Piła Główna

Piła Główna to pasażerska i towarowa stacja kolejowa w Pile, jedna z największych na terenie województwa wielkopolskiego. Jest to stacja węzłowa, krzyżuje się tu pięć linii kolejowych (18, 203, 354, 374, 405). Dodatkowo, tor łączący nr 999 zapewnia dodatkowy wjazd na stację od strony północnej i połączenie z linią 403 w kierunku Wałcza.

Obiekty służące do odprawy podróżnych znajdują się we wschodniej części stacji i są rozplanowane wyspowo – dworzec znajduje się na poszerzonym peronie 1/5 i jest połączony z pozostałymi peronami oraz z centrum miasta systemem przejść podziemnych. Dalej na wschód znajdują się zabudowania byłej lokomotywowni. Zachodnia część stacji przeznaczona jest do obsługi ruchu towarowego, można tam także znaleźć zabudowania zlikwidowanych w początkach lat 90. XX wieku Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.

Według klasyfikacji dworców pod względem ilości podróżnych odprawianych w ciągu roku, Piła Główna posiada kategorię C. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi pasażerskie.

Piła Główna to pasażerska i towarowa stacja kolejowa w Pile, jedna z największych na terenie województwa wielkopolskiego. Jest to stacja węzłowa, krzyżuje się tu pięć linii kolejowych (18, 203, 354, 374, 405). Dodatkowo, tor łączący nr 999 zapewnia dodatkowy wjazd na stację od strony północnej i połączenie z linią 403 w kierunku Wałcza.

Obiekty służące do odprawy podróżnych znajdują się we wschodniej części stacji i są rozplanowane wyspowo – dworzec znajduje się na poszerzonym peronie 1/5 i jest połączony z pozostałymi peronami oraz z centrum miasta systemem przejść podziemnych. Dalej na wschód znajdują się zabudowania byłej lokomotywowni. Zachodnia część stacji przeznaczona jest do obsługi ruchu towarowego, można tam także znaleźć zabudowania zlikwidowanych w początkach lat 90. XX wieku Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.

Według klasyfikacji dworców pod względem ilości podróżnych odprawianych w ciągu roku, Piła Główna posiada kategorię C. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi pasażerskie.

Położenie i infrastruktura

Stacja położona jest w południowej części centrum Piły, przy ulicy Zygmunta Starego 1. Dworzec położony jest na poszerzonym peronie 1/5 i jest dostępny z poziomu centrum miasta dzięki systemowi przejść podziemnych. Stacja pasażerska posiada sześć peronów i dziesięć krawędzi peronowych. Tory stacyjne zostały zelektryfikowane w latach 1989-1990. Wszystkie semafory zostały wymienione na świetlne. Nad torami w 1975 przerzucono wiadukt o długości 230 m, łączący północną i południową część miasta.

Między stacją pasażerską a Gwdą znajdują się zabudowania nieczynnej lokomotywowni z unikatowym, zabytkowym budynkiem parowozowni. Obecnie na jej terenie działa firma „Interlok”, zajmująca się renowacją zabytkowych parowozów. Samym budynkiem zajmuje się stowarzyszenie Parowozownia Pilska OKRĄGLAK.

Stacja towarowa i sąsiadujące z nią budynki zlikwidowanych już budynków Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego położone są na zachód od stacji pasażerskiej, między ulicami Warsztatową i Zatorską. Dalej na zachód, nad linią kolejową nr 203 został przerzucony wiadukt linii nr 405, ale dzięki torowi łączącemu nr 999, prowadzącemu do posterunku odgałęźnego Piła Północ, pociągi jadące w stronę Pomorza Zachodniego mogą w nagłych wypadkach go ominąć.

Planowana jest kompleksowa renowacja dworca i przebudowa stacji pasażerskiej, polegająca na przełożeniu torów, oddzielających budynki stacyjne od centrum Piły, na jej południową stronę, celem otwarcia dworca na miasto i uzyskania terenu pod inwestycje.

Historia

Pierwsze połączenie kolejowe, ze strony Krzyża Wielkopolskiego i Berlina, przedłużone w kierunku Bydgoszczy, otrzymała Piła 27 lipca 1851. Dwa lata później rozpoczęła się budowa dworca kolejowego, oddanego do użytku w roku 1876, a później jeszcze wielokrotnie przebudowywanego. Kolejne połączenia otwierano: w styczniu 1871 do Złotowa, w maju 1879 do Poznania i Szczecinka, w listopadzie 1881 do Wałcza. 1 października 1907 roku otwarto Królewski Warsztat Lokomotywowy (Königliche Lokomitivwerkstatt), późniejsze ZNTK. W ciągu trzydziestu lat Piła stała się istotnym węzłem kolejowym; w 1913 roku odprawiono tu 575 tysięcy pasażerów. W okresie międzywojennym miasto zostało w granicach Niemiec; nie uruchomiono połączeń międzynarodowych w kierunku Poznania i rozebrano fragment torów między obecnym przystankiem osobowym Piła Kalina a stacją Dziembówko. Odcinek został odtworzony po II wojnie światowej, gdy Piła przeszła pod administrację polską.

19 maja 1988 roku na terenie stacji miała miejsce katastrofa kolejowa transportu wojskowego, w wyniku której zginęło 10 żołnierzy, a 28 zostało rannych.

W latach 1989-1990 tory stacyjne zostały zelektryfikowane. W roku 1993 zlikwidowano Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a 25 maja 1994 – stację rozrządową. 1 września 2012 roku, po dwunastoletniej przerwie, wznowione zostały przewozy pasażerskie na trasie Piła Główna – Szczecin Główny przez Wałcz, Kalisz Pomorski i Stargard Szczeciński.

Na rok 2013 planowana jest kompleksowa modernizacja budynku dworca.

Od lat 90., na stacji zatrzymują się na trasie przejazdu pociągi specjalne prowadzone trakcją parową Pirat i Blues Express. Odbywa się tu smarowanie i uzupełnianie wody z wozu straży pożarnej, a w przypadku Blues Expressu także jego obracanie na obrotnicy dawnej lokomotywowni.

W lipcu 2010 roku dworzec oraz parowozownia zostały wpisane na listę zabytków.

Połączenia

(stacje docelowe połączeń bezpośrednich i rodzaj pociągu wg rozkładu aktualnego na 9 grudnia 2012)