Dworzec kolejowy Gliwice

Gliwice – węzłowa stacja kolejowa w Śródmieściu Gliwic przy ul. Bohaterów Getta Warszawskiego 12. Dworzec kolejowy w Gliwicach jest drugim pod względem wielkości dworcem kolejowym konurbacji górnośląskiej. Stacja kolejowa została otwarta 2 października 1845 wraz z otwarciem linii kolejowej z Wrocławia.

Gliwice – węzłowa stacja kolejowa w Śródmieściu Gliwic przy ul. Bohaterów Getta Warszawskiego 12. Dworzec kolejowy w Gliwicach jest drugim pod względem wielkości dworcem kolejowym konurbacji górnośląskiej. Stacja kolejowa została otwarta 2 października 1845 wraz z otwarciem linii kolejowej z Wrocławia.

Historia

2 października 1845 otwarto linię kolejową łączącą Wrocław z Gliwicami, wraz z którą wybudowano gliwicki dworzec. Budowę linii zakończono ostatecznie 3 października 1846 w Mysłowicach. Linia liczyła 196,3 km, a otwarcia dokonał król pruski Fryderyk Wilhelm IV.

Po raz pierwszy budynek dworca rozbudowano w 1873 roku. W 1913 roku powstał projekt rozbudowy dworca do obecnych rozmiarów, który został kilkukrotnie zmodyfikowany zanim doczekał się realizacji. Po przerwie spowodowanej I wojną światową, w 1923 roku podjęto przebudowę otoczenia dworca, a budowę samego dworca rozpoczęto 24 kwietnia. Obiekt oddano do użytku 9 grudnia 1925.

1 czerwca 1957 zakończono elektryfikację linii kolejowej do Warszawy Wschodniej, wraz z którą zelektryfikowano stację Gliwice. Elektryfikacja kolejnych linii trwała do 23 grudnia 1980 , kiedy to jako ostatnią zelektryfikowano linię do Bytomia. Tym samym wszystkie linie kolejowe przebiegające przez stację Gliwice zostały zelektryfikowane.

W 1993 roku rozbudowano dworzec poprzez dobudowę czwartego peronu. Zbudowano go rozbierając wcześniej trzeci peron bagażowy.

1 października 2011 w Gliwicach zadebiutowały pociągi Kolei Śląskich na trasie Gliwice – Częstochowa.

23 września 2013 PKP podpisało umowę na opracowanie dokumentacji projektowej i technicznej przebudowy kompleksu dworcowego z pracownią PAS Projekt Archi Studio, a 29 grudnia 2014 z konsorcjum firm Aldesa Construcciones Polska oraz Aldesa Construcciones już na samą przebudowę kompleksu (dworca, tuneli, peronów i torów w obrębie stacji). W ramach przebudowy dworzec ma zostać dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, ma powstać korytarz łączący obie hale, obiekt ma zostać wyposażony w nowoczesny system informacji dla podróżnych, system monitoringu ma zostać rozbudowany. Perony mają zyskać schody ruchome, windy, całkowicie nową nawierzchnię oraz nowe zadaszenie z przeszkleniami. Właściwe prace remontowe rozpoczęły się w połowie stycznia 2015, a 3 marca obsługa podróżnych została przeniesiona do tymczasowego dworca kontenerowego. 4 marca PKP podpisało z Centrum Unijnych Projektów Transportowych umowę na dofinansowanie inwestycji w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na kwotę 81 mln zł (z czego 57 mln zł pochodzi od Unii Europejskiej), przy całkowitych planowanych kosztach wynoszących 157 mln zł.

Linie kolejowe

Przez gliwicką stację kolejową przebiega linia kolejowa nr 137, będąca częścią europejskiej linii kolejowej E 30. Dodatkowo od gliwickiej stacji rozpoczynają się linie w kierunku zachodnim - 168 oraz wschodnim 141, 147 i 200. Wszystkie linie są normalnotorowe i zelektryfikowane.

W ruchu pasażerskim wykorzystywane są linie 137 (Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Lubliniec, Opole) oraz 147 (Bytom). Pozostałe linie wykorzystywane są jedynie w ruchu towarowym.

Infrastruktura

Budynek dworca

Budynek dworca usytuowany jest na poziomie ulicy, torowisko zaś na wyższym poziomie, dzięki czemu nie ma konieczności dwukrotnego pokonywania schodów. W budynku są dwie oddzielne poczekalnie połączone z przejściami podziemnymi prowadzącymi na perony. Pierwsze przejście podziemne, łączące główną halę dworca z peronami, zakończone jest pochylnią i schodami prowadzącymi do ul. Tarnogórskiej po przeciwnej stronie torów w pobliżu Centrum Handlowego Forum. Drugie łączy halę dworca PKS z peronami. Oprócz tego istnieją jeszcze przejścia podziemne na wschodnim i zachodnim krańcu peronów, niedostępne dla podróżnych (dawniej były to odpowiednio tunel bagażowy i tunel pocztowy, połączone z powierzchnią peronów windami). Dodatkowo w niewielkiej odległości od stacji jest przejście podziemne łączące ul. Bohaterów Getta Warszawskiego z ul. Toszecką.

W głównym holu znajdują się kasy PKP Intercity i kasy Kolei Śląskich oraz automaty biletowe Kolei Śląskich. W drugim holu znajdują się kasy PKS Gliwice.

Od 3 marca 2015 obsługa podróżnych odbywa się w tymczasowym dworcu kontenerowym.

Po remoncie dworzec ma mieć powierzchnię użytkową 5283,70 m², łączną wysokość 21 m (licząc wszystkie poziomy) i kubaturę wynoszącą ponad 36222,07 m³.

Perony

Gliwicki dworzec to dworzec przelotowy o czterech wysokich (o wysokości 75 cm - 90 cm nad poziomem główki szyny), wyspowych peronach pasażerskich o długości 284 m - 372 m. Perony są zadaszone oraz wyposażane w paletowe tablice informacyjne i urządzenie nagłaśniające.

Pomiędzy peronami pasażerskimi nr 1 i 2 oraz 2 i 3 znajdują się dwa niskie (o wysokości 30 cm nad poziomem główki szyny) perony służbowe, niedostępne dla pasażerów, a wykorzystywane przy naprawach i przeglądach lokomotyw i wagonów. Dawniej używane były także jako perony bagażowe i pocztowe.

Nastawnie

Ruch kolejowy na stacji Gliwice jest sterowany przy pomocy 3 nastawni dysponujących: GLA, GLB i GLC oraz 3 nastawni wykonawczych GL11, GL2 i GL23.

Wieże ciśnień

W bezpośrednim sąsiednie pasażerskiej części stacji, od strony ul. Kolberga, znajduje się żelbetowa wieża ciśnień, która dawniej zaopatrywała w wodę cały obiekt dworcowy wraz z instalacjami zasilającymi wodą parowozy przejeżdżające przez Gliwice.

Na terenie zakładów taborowych znajdują się jeszcze 2 ceglane wieże ciśnień, które obsługiwały pobliskie obiekty kolejowe, głównie pobliską parowozownię i kolejowe zakłady naprawcze.

Bocznice

Stacja Gliwice posiada bocznice do firm:

• Fabryka Drutów i Wyrobów z Drutu
• Gliwicka Fabryka Wagonów
• Kem
• Marbet-Wil
• Newag Gliwice
• Terminal kontenerowy Gliwice - PKP Cargo

Baza Kolei Śląskich

Koleje Śląskie wynajmują do PKP 15 torów grupy dojazdowej gdzie stacjonować może 18 pojazdów. Stacjonują tutaj pojazdy serii 27WEb, 35WE, EN71AKŚ, EN57AKŚ, EN57, SA138 i 14WE. Pojazdy objęte są całodobową ochroną.

Ruch pociągów

Pociągi regionalne

Dworzec w Gliwicach jest główną stacją początkową i końcową pociągów łączących województwo śląskie z opolskim. W rozkładzie jazdy 2012/2013 (po korekcie z 1 czerwca) ze stacji odjeżdżają pociągi osobowe relacji Gliwice – Częstochowa i Gliwice – Lubliniec obsługiwanej przez Koleje Śląskie oraz Gliwice – Kędzierzyn-Koźle i Gliwice – Opole obsługiwane przez Przewozy Regionalne.

Pociągi dalekobieżne

Z gliwickiego dworca odjeżdżają pociągi dalekobieżne (Express InterCity, interREGIO, REGIOekspres i TLK) do większości największych miast Polski. Pociągi te są obsługiwane przez PKP Intercity i Przewozy Regionalne.

Komunikacja z dworcem

KZK GOP

W pobliżu dworca znajduje się przystanek autobusowy Gliwice Dworzec PKP obsługiwany przez autobusy kursujące na zlecenie KZK GOP.

Do dworca można również dotrzeć wysiadając na przystanku Gliwice Plac Piastów, który jest głównym węzłem przesiadkowym na terenie miasta i znajduje się w odległości około 300 metrów.

MZK Tychy

Autobusy MZK Tychy zatrzymują się na pobliskim przystanku Gliwice Plac Piastów.

PKS Gliwice

Na placu dworcowym znajduje się przystanek Gliwice Dworzec Autobusowy obsługiwany przez PKS Gliwice.

Plany na przyszłość

Miasto planuje w rejonie dworca kolejowego budowę centrum przesiadkowego, w którym ma znaleźć się poza obecnie istniejącym dworcem kolejowym: zespół przystanków autobusowych, dworzec autobusowy, postoje taxi, zespoły parkingowe z podziałem na postoje krótkoterminowe i długoterminowe w systemie park&ride, parkingi dla rowerów oraz budynek dworcowy północny z pomieszczeniami obsługi podróżnych.