Kościół św. Piotra i Pawła

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach – drewniany kościół parafialny parafii śś. Ap. Piotra i Pawła w Lachowicach (gmina Stryszawa, powiat suski), którego powstanie datuje się na koniec wieku XVIII (1789-1791). Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Z chwilą rozpoczęcia budowy kościoła wyburzono drewnianą kaplicę cmentarną z 1707 r., która została ufundowana przez Annę Małachowską – dziedziczkę Suchej Beskidzkiej. Kaplica cmentarna służyła miejscowej ludności przede wszystkim do odprawiania modłów za swoich zmarłych, gdyż cmentarz parafialny był oddalony wówczas o 10 km i mieścił się przy kościele parafialnym w Suchej. Uroczyste poświęcenie nowego kościoła miało miejsce 1 stycznia 1792 r.

Kościół położony jest na nieznacznym wzniesieniu nad wsią, pośród cmentarza, otoczony starymi drzewami i parkanem z belek wiązanych na zrąb, z przęsłami krytymi siodłowymi daszkami gontowymi. W ogrodzeniu trzy bramki czworoboczne konstrukcji słupowej, po bokach szalowane deskami i nakryte ostrosłupowymi dachami gontowymi. Po lewej stronie kościoła współczesna, drewniana dzwonnica. Na cmentarzu zmarli chowani są do dnia dzisiejszego.

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach – drewniany kościół parafialny parafii śś. Ap. Piotra i Pawła w Lachowicach (gmina Stryszawa, powiat suski), którego powstanie datuje się na koniec wieku XVIII (1789-1791). Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Z chwilą rozpoczęcia budowy kościoła wyburzono drewnianą kaplicę cmentarną z 1707 r., która została ufundowana przez Annę Małachowską – dziedziczkę Suchej Beskidzkiej. Kaplica cmentarna służyła miejscowej ludności przede wszystkim do odprawiania modłów za swoich zmarłych, gdyż cmentarz parafialny był oddalony wówczas o 10 km i mieścił się przy kościele parafialnym w Suchej. Uroczyste poświęcenie nowego kościoła miało miejsce 1 stycznia 1792 r.

Kościół położony jest na nieznacznym wzniesieniu nad wsią, pośród cmentarza, otoczony starymi drzewami i parkanem z belek wiązanych na zrąb, z przęsłami krytymi siodłowymi daszkami gontowymi. W ogrodzeniu trzy bramki czworoboczne konstrukcji słupowej, po bokach szalowane deskami i nakryte ostrosłupowymi dachami gontowymi. Po lewej stronie kościoła współczesna, drewniana dzwonnica. Na cmentarzu zmarli chowani są do dnia dzisiejszego.

Konstrukcja

Świątynia jest orientowana. Drewniana, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu. Drewno zapewniła inicjatorka jego budowy hrabina Teresa Pankracja Wielopolska. Kościół jest jednonawowy. Prostokątna nawa ma wymiary 12,35 × 9,85 m, węższe prezbiterium, zamknięte trzema bokami ośmioboku, odpowiednio 9,75 (wraz z apsydą) x 6,60 m. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia. Ściany pobite od zewnątrz deskami. Nawa i prezbiterium kryte osobnymi dachami o nieznacznie załamanych połaciach, dach znad prezbiterium przedłużony nad zakrystię. Na kalenicy nawy sześcioboczna, zwężająca się ku górze wieżyczka na sygnaturkę, przechodząca w latarnię o cebulastym zwieńczeniu.

Od zachodu do nawy dobudowana jest czworoboczna wieża konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach opartych na 4 potężnych drewnianych słupach. Ściany pokryte deskami, rozczłonkowane obiegającym wieżę daszkiem. Wieża posiada nadwieszoną izbicę szalowaną pionowo deskami ozdobnie u dołu wycinanymi, nakrytą hełmem złożonym z niskiego daszku namiotowego i wieńczącej go cebulastej bani z kulą i krzyżem.

Dachy kryte gontami, hełm wieży i wieżyczka sygnaturki – blachą. Cały kościół otoczony jest otwartymi sobotami z kruchtami od zachodu i południa, szalowanymi jedynie od zachodu, nakrytymi gontowym dachem pulpitowym wygiętym łukowato nad oknem we wschodniej ścianie zakrystii. Zadaszenie sobót jest mniej spadziste niż kościelne. Po prawej stronie – patrząc od wejścia do kościoła w stronę prezbiterium – znajdują się drewniane drzwi, łączące soboty z wnętrzem świątyni, ze starą masywną, zdobioną metalową kłódką.

Nawa i prezbiterium kryte są pozornymi sklepieniami kolebkowymi, węższymi niż obie przykrywane przestrzenie, wspierającymi się na podłużnych płatwiach. System krokwi w więźbie dachowej zdwojony (krokwie wewnętrzne, bardziej strome, obejmują łuki sklepień). Otwór tęczowy podwójny: górny mniejszy (w strefie sklepień), półkolisty z drewnianym krucyfiksem, dolny większy (w zrębie), zamknięty półkolistym profilowanym łukiem, po bokach filarki z półkolumnami dźwigające belkowanie. Od zachodu w nawie chór muzyczny wsparty na dwóch profilowanych słupach, z parapetem wybrzuszonym pośrodku ku nawie.

Wyposażenie wnętrza kościoła

Wyposażenie kościoła w większości późnobarokowe. Ołtarz główny drewniany, dwukondygnacyjny, z obrazami Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz św. św. Piotra i Pawła. Dwa ołtarze boczne (przy tęczy) i dwa kolejne na ścianach bocznych również w stylu późnobarokowym, zapewne z początku XIX w. Ambona drewniana z baldachimem z czterema wolutami. Na sklepieniu prezbiterium znajduje się duży obraz Niepokalanej wzorowany na słynnym obrazie mistrza hiszpańskiego Murillo. Na ścianach znajdują się postacie 12 apostołów wymalowane w 1891. Cały kościół był malowany w 1794, a potem kilka razy odnawiany, ostatni raz w 1930. Organy barokowo-klasycystyczne, wykonane w 1836 r. przez Marcina Gracza z Pcimia. Kamienna chrzcielnica w typie kielichowym z drewnianą pokrywą, barokowa, zapewne z ok. 1789 r.

Spośród obrazów największą wartość posiada namalowany na desce obraz Madonny z ołtarza głównego, który pierwotnie zdobił ściany kaplicy cmentarnej. Jest to barokowa kopia gotyckiego obrazu w typie czeskiej Madonny Dudlebskiej (w Polsce: Matki Boskiej Piekarskiej).

Z 1802 r. pochodzi sygnaturka odlana przez J. G. Knoblocha z Bańskiej Bystrzycy. Z pracowni tego samego rzemieślnika pochodził odlany w 1807 r. dzwon ufundowany przez Teresę Wielopolską, ale został on zarekwirowany przez okupanta niemieckiego w 1942 r. Nowe dzwony umieszczono w dzwonnicy zbudowanej obok kościoła.