Kościół Wniebowzięcia NMP

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego z Padwy w Milejowie — kościół parafialny rzymskokatolickiej parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Milejowie. Został ufundowany przez rodzinę Rostworowskich.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego z Padwy w Milejowie — kościół parafialny rzymskokatolickiej parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Milejowie. Został ufundowany przez rodzinę Rostworowskich.

Historia

Starania o kościół na terenie Milejowa zaczęły się wraz z początkiem XIX wieku, a podjęła je jako pierwsza Helena z Suffczyńskich Chrapowicka. Ponieważ jednak umarła przed zrealizowaniem dzieła, inicjatywę przejęli Stanisław i Antoni hrabiowie Rostworowscy.

Kościół w Milejowie był budowany w latach 1855 — 1859, a jego architektem był Konstanty Hendiger z Krasnegostawu. Świątynia została konsekrowana przez bpa Walentego Baranowskiego dnia 2 października 1859 roku. W zakrystii znajduje się także akt konsekracji kościoła.

W latach 1990 — 1996 staraniem proboszcza, ks. Jana Kalinowskiego, i parafian rozbudowano kościół. Zgodnie z ówczesnym rozplanowaniem kościoła nowa część stanowiła nawę główną, stara prezbiterium, a dawny ołtarz główny kaplicę Najświętszego Sakramentu. W 2006 w nowej części umieszczono kamienny ołtarz, i odtąd prezbiterium znajduje się w tejże części. W kościele znajduje się wiele dóbr kulturalnych, np. ikona NMP Milejowskiej, zwanej też Serdeczną, rzeźba św. Antoniego z Padwy datowana na XVIII wiek, zabytkowy prospekt organowy i chór, kuty żyrandol, chrzcielnica z początku XX wieku, trzy zabytkowe witraże („św. Antoni Padewski”, „św. Wiktor” i „Marya Królowa Korony Polskiej”), dawny klasycystyczny, zawierający elementy barokowe ołtarz główny oraz bardzo liczne zabytkowe obrazy (najstarszy pochodzący z XV lub XVI wieku).

Ważniejsze wydarzenia z historii kościoła

• 21 kwietnia 1855 r. — rozpoczęcie budowy;
• 1856 — zakończenie budowy według jednego z dokumentów (najbardziej prawdopodobne); najczęściej podaje się jednak rok 1859; konsekracja świątyni 2 października 1859 roku przez bpa Walentego Baranowskiego;
• ok. 1902 — 1904 — powrót Rostworowskich z Rzymu, skąd przywieźli ikonę NMP Nieustającej Pomocy oraz portatyle i chrzcielnicę;
• 1907 — wstawienie trzech witraży: „św. Antoniego”, „św. Wiktora” i „Maryi Królowej Korony Polskiej”;
• 1915 — zrabowanie dzwonów przez Austriaków;
• 1928 — wybudowanie nowej wieży na miejsce zniszczonej podczas krycia blachą cynkowaną;
• 1939 lub 1940 — ponowne zrabowanie dzwonów;
• 1946 — zawieszenie dzwonu „Maryja” — wotum milejowian za przeżycie II wojny światowej;
• 1990 — 1996 — rozbudowa kościoła;
• 2006 — przeniesienie prezbiterium do nowej części;
• 2008 — 2016 — odnowienie wszystkich zabytków ruchomych znajdujących się w kościele dzięki staraniom ks. kan. Andrzeja Juźki.

Architektura

Kościół zbudowany jest w stylu eklektycznym, a od zewnątrz najbardziej zauważalny jest styl neoromański. Świątynia ma wieżę, która jest połączeniem niemal niedających odróżnić się w niej stylów neoromańskiego i neogotyckiego. Dawny ołtarz główny, podobnie jak ambona, chór i prospekt organowy, jest stworzony w stylu klasycystycznym z pojedynczymi elementami barokowymi. Okna starego kościoła są utrzymane w neoromanizmie. Dodatkowo, stara część kościoła ma bardzo dobrą akustykę.

Sklepienie

Na suficie kościoła znajdują się malowidła — „Przymierze z Bogiem”, autorstwa prawdopodobnie braci Ferdynanda i Ludwika Ludwigów, w starej części, a w nowej pośrodku kopia obrazu „Dwie Trójce”, którą otaczają przedstawienia czterech ewangelistów. W 2012 roku między ścianami i sufitem ówczesny proboszcz umieścił ozdobny gzyms wewnętrzny.

Organy

Pierwsze organy w kościele zbudowała warszawska firma Mateusza Mielczarskiego, a staraniem ks. kan. Andrzeja Juźki odrestaurowano je oraz sprowadzono nowe piszczałki z Holandii. Instrument ma jeden manuał i dziesięć głosów.

Dzwonnica

Dzwonnica była budowana razem z kościołem, w tym samym stylu. Ma trzy arkady, w których mieszczą się dzwony. Sama dzwonnica ma za sobą także pomieszczenie (jeden budynek), w którym niegdyś była sala katechetyczna.

Do 1915 roku wisiały w arkadach dzwony: „Józef”, „Stanisław” i „Antoni”, które zostały zrabowane podczas I wojny światowej przez okupanta austriackiego. Nowe dzwony zostały również zdjęte podczas II wojny światowej przez Niemców. W roku 1946 ufundowano dzwon „Maryja” (odnowiony w 2016 roku) jako wotum za przeżycie wojny przez milejowian, a w 1999 roku poświęcono dwa nowe: „Jan Paweł II” i „Św. Antoni”.

Od początków istnienia parafii stosowana była także sygnaturka — pochodzi ona jeszcze z dawnej cerkwi prawosławnej lub greckokatolickiej, o czym świadczą staroruskie napisy na niej. Została ona odnaleziona i odnowiona w 2015 roku, a od odpustu św. Antoniego (19 czerwca) w 2016 roku bije na pięć minut przed każdą Mszą i o godzinie 15:00, wzywając do koronki do Miłosierdzia Bożego.

Krypty kościoła

Pod starą częścią kościoła znajdują się krypty ze szczątkami fundatorów kościoła oraz rodziny Rostworowskich.

Pochowani w kryptach

• Antoni hrabia Nałęcz Rostworowski (ur. 10 marca 1789 r. we Włoszczowie, zm. 7 kwietnia 1843 r. w Warszawie) — oficer wojsk polskich, kawaler orderów Virtuti Militari i Legii Honorowej, senator i członek rady stanu, dziedzic Milejowa, pogrzebany u ojców kapucynów w Warszawie, serce znajduje się w świątyni milejowskiej; fundator kościoła;
• Marya z Jansenów Antoniowa hrabina Nałęcz Rostworowska (ur. w 1798 roku w Warszawie, zm. 20 marca 1856 roku w Milejowie) — żona fundatora;
• Antoni hrabia Nałęcz Rostworowski (ur. 30 lipca 1833 r. w Lublinie, zm. 19 listopada 1896 r. w Warszawie) — fundator kościoła i parafii, dziedzic Milejowa;
• Klara z Osuchowskich Antoniowa hrabina Rostworowska (ur. 15 października 1849 r. w Zosinie, zm. 15 czerwca 1902 r. w Milejowie) — żona fundatora;
• Stanisław Kostka hrabia Nałęcz Rostworowski (ur. 26 lutego 1901 roku, zm. 1 września 1977 roku) — Sodalis Marianus, dziedzic Milejowa ostatni;
• Maria Ludwika Broel Plater Stanisławowa hrabina Nałęcz Rostworowska (ur. 11 grudnia 1900 roku, zm. 12 stycznia 1972 roku) — żona ostatniego dziedzica Milejowa.