Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Świnoujściu – neogotycki parafialny kościół z 1902 roku, położony w dzielnicy Świnoujście-Przytór, leży w dekanacie Świnoujście, w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Świnoujściu – neogotycki parafialny kościół z 1902 roku, położony w dzielnicy Świnoujście-Przytór, leży w dekanacie Świnoujście, w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

Historia

Kościół wybudowany został w latach 1901–1902, jednak przygotowania do budowy rozpoczęły się dużo wcześniej. Pierwsze starania gminy Przytór o nowy kościół rozpoczęły się w 1895 roku, gdy stary kościół o konstrukcji szkieletowej, który stał tu od 1702 roku, okazał się zbyt mały. Stary mieścił 450 osób, podczas gdy nowy miał być dużo obszerniejszy.

30 października 1895 roku powstał wstępny projekt wykonany przez świnoujskiego radcę budowlanego Blankenburga. Nie zyskał on jednak pełnej akceptacji gminy, która miała ponieść 1/3 kosztów budowy szacowanych w sumie na ponad 60 tysięcy marek.

Przez dwa lata wymieniano korespondencję z uwagami i przesyłano nowe rysunki, aż w końcu 16 grudnia 1897 roku projekt ze zmianami został zatwierdzony jako podstawa do opracowania właściwego projektu budowlanego. Ten został złożony prawie rok później – 7 listopada 1898 roku.

Jednak do budowy nie przystąpiono natychmiast. Problemem okazał się brak odpowiedniej działki. Pierwotnie brano pod uwagę teren po starym kościele z 1702 roku. Ten okazał się jednak za mały, a dodatkowo znajdował się na cmentarzu pośród grobów. W tej sytuacji zakupiono działkę Ohma, jednak i ten teren nie był trafny. Ostatecznie gmina postanowiła wybudować kościół na działce Spiegelberga przyległej do cmentarza.

Plac został udostępniony pod budowę 23 października 1900 roku, a tę rozpoczęto na wiosnę przyszłego roku. Prowadził ją radca budowlany Tietz ze Świnoujścia. Projekt kościoła został uprzednio przedstawiony w Ministerstwie Robót Publicznych. Nadzór powierzono Radcy Zarządu i Budownictwa – Rösenerowi ze Szczecina. Budowa poszła błyskawicznie. W 1902 roku już wykańczano wnętrze. Wykonano ołtarz, zamontowano organy warsztatu Grüneberga ze Szczecina i zawieszono trzy dzwony ze starego kościoła.

Kościół niezniszczony przetrwał obie wojny światowe. Poświęcony został 19 maja 1946 roku. Początkowo księża dojeżdżali tu ze Świnoujścia i Międzyzdrojów. Dopiero w 1972 roku Przytór stał się samodzielną parafią i przypisano mu kościół w Karsiborze jako filię.

Przeszedł kilka remontów, a jego pierwotne wyposażenie w większości się zachowało. Już w 1928 roku dokonano pierwszego remontu dachu, o czym świadczą zapiski znalezione w kuli na wieży kościoła. Ostatni remont zakończył się w 2003 roku i zmieniono wówczas pokrycie ceramiczne dachu na miedziane. Przeobrażeniu uległo też prezbiterium, w którym rozebrano ambonę i stary, przedsoborowy ołtarz.

Opis

Pod koniec XIX wieku w starym kościele zburzono zniszczoną wieżę kościoła, która nie była w stanie utrzymać ciężaru trzech dzwonów. Dzwony umieszczono na niskiej konstrukcji na poziomie ziemi. Przez prawie sto lat kościół nie posiadał wieży. Obecna wieża ma wysokość tej starej, jest widoczna z morza stanowiąc znak dla żeglarzy. Z poprzedniego kościoła zachowało się jedynie kilka tablic pamiątkowych oraz rzeźba anioła z baptysterium, który dziś znajduje się w kościele w Karsiborze. Przy budowie nowego kościoła, ostatni dom wendyjski (łużycki) osady został zniszczony, gdyż znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie tej budowli. Nawa główna kościoła i nawa boczna mieszcząca emporę posiada sześćset miejsc siedzących. Wystrój wewnętrzny kościoła wykonano za dobrowolne datki parafian, a zebrał je ówczesny pastor Strecker. Po wybudowaniu kościoła najstarszym domem osady stała się stara plebania. Dom ten, liczący wówczas ponad dwieście lat, miał konstrukcję szkieletową (mur pruski) z idyllicznym dachem, pokrytym trzciną.

Wyposażenie

W prezbiterium znajduje się wyposażenie współczesne – neogotycki tryptyk, sedilla i balaski. W podstawie tryptyku, po bokach tabernakulum, mieszczą się relikwie św. Krzyża i św. Faustyny Kowalskiej. W tryptyku 4 postacie świętych (od lewej): Otton z Bambergu, Maryja, św. Jan i św. Piotr – patron Rybaków. W centrum tryptyku wkomponowany jest krzyż z Chrystusem Ukrzyżowanym z pierwotnej, przedsoborowej nastawy ołtarzowej.

Główny witraż w prezbiterium przedstawiający Chrystusa Zmartwychwstałego należy do pierwotnego wyposażenia kościoła. Pozostałe 23 wiraże są wykonane współcześnie. Wśród niech jest 6 dużych witraży figuralnych przedstawiających: św. Piotra i św. Pawła, św. Andrzeja i św. Jana, św. Antoniego i św. Elżbietę.

Dwa obrazy: Chrystus i tonący Piotr (1909) oraz Modlitwa w Ogrójcu (1902) namalowane przez wolińskiego malarza J. Albrechta, ofiarował przytorskiemu kościołowi na początku XX wieku pewien szczęśliwy ojciec w czasie ślubu swojej córki. Dziś w kościele wiszą również współczesne duże obrazy – Zwiastowanie NMP i Jezus Miłosierny oraz przywieziony ze Lwowa z roku 1920 Chrystus i tonący Piotr. Tworzą one ołtarze boczne, a przy obrazie Jezusa Miłosiernego wyodrębniono ozdobioną kratą kaplicę.

Dzwony

Obecnie w kościele znajdują się dwa dzwony. Dwa większe dzwony, pochodzące ze starego kościoła wybudowanego w 1702 roku, zostały w czasie I wojny światowej przetopione na armaty. Trzeci, mały, pozostał, zaginął dopiero po 1945 roku. Dwa nowe dzwony zawieszono w 1925 roku. Na obu są napisy w języku niemieckim.
Dzwon mniejszy

• napis w pierścieniu: Psalm 96:1

"Śpiewaj Panu pieśń nową,

śpiewaj Panu ziemio cała".

poniżej napis:

W miejsce ofiarowanego ojczyźnie w wojnie światowej, dar od męskiego towarzystwa śpiewu "Lieder Horst" w roku 1924."

Dzwon większy

• napis w pierścieniu:

"Losy wojny dwa dzwony zniszczyły.

Przy Bożej pomocy na nowo odżyły."

poniżej napis:

Z dobrowolnych składek parafian Domowi Bożemu podarowany w roku 1924.

Do przytorskiej parafii należała cała okolica, gdyż parafialny kościół nie miał żadnej filii. Wcielone do niej zostały takie osady jak Klüss, Langewiese, Osternothafen, Starkenhorst (wszystkie tworzą dziś Warszów), sam Przytór i Werder (Ognica).

Nabożeństwa

Msze święte w kościele odbywają się codziennie o 18 (w okresie zimowym o 17), a w niedzielę o godzinie 7:45 i 12:00. Dodatkowo latem każdego dnia tygodnia o 19.
Poza tym w kościele odprawiane są nabożeństwa: czerwcowe i majowe o godzinie 13 w niedziele i 18:30 w dni powszednie oraz różańcowe o godzinie 17:30.