” | Kościół Farny pod wezwaniem Świętej Trójcy z Kaplicą Porcjuszów (XVII wiek). Najbardziej charakterystycznym elementem są mury gotyckie z barokowym wystrojem oraz barokowa dzwonnica z hełmem z blachy miedzianej. Dzwon "Urban" należy do największych w Polsce.
W czasie II wojny światowej uległa zniszczeniu sygnaturka, której nie odtworzono. Fara ma piękne kaplice: pw. św. św. Piotra i Pawła (dwukopułowe mauzoleum rodziny Portiusów, które wykonał architekt włoski Vincenzo Petroni). Na ścianach kaplicy znajduje się portrety Portiusów, których szczątki spoczywają w niedostępnej krypcie grobowej pod posadzką kaplicy: Anny z Hesnerów Portiusowej (zm. 1648), Roberta Wojciecha Portiusa (zm. 1661) i Tomasza Portiusa – brata Wojciecha Roberta (zm. 1676).
Poza tym są tu też kaplice; Matki Boskiej Szkaplerznej, św. Wojciecha (przed 1448), św. Jana Nepomucena, św. Anny (1402). (Fundatorzy to głównie rodzina Portiusów(Porcjuszów). Polichromię ścian prezbiterium wykonał w 1899 r. Franciszek Daniszewski.
W Farze jest też: Grupa Pasji na belce tęczowej – wybitne, dzieło rzeźby gotyckiej, wykonane w warsztacie krakowskim około 1420 r. Na wewnętrznej arkadzie łuku tęczowego wmurowane jest wczesnobarokowe epitafium Zofii Kanafolskiej z Kiellarów (zm. 1640). Wykonane z czarnego marmuru dębnickiego posiada owalny portret zmarłej malowany na blasze, umieszczony w przerwanym przyczółku. Jest tutaj także obraz "Koronacja Matki Boskiej przez Trójcę Świętą" malowany przez Jakuba Trwałego na desce ok. 1480 r. a także dzieło krakowskiego malarza Jana Wielkiego z lat 70. XV wieku, które jest powieszone na filarze arkady tęczowej, przy wejściu do prezbiterium.
Ołtarz główny z lat 30. XVII w., a w nim obraz "Adoracja Trójcy Świętej i Matki Boskiej ", namalowany przez weneckiego malarza Tomasza Dolabellę. W ołtarzu znajduje się także Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, współczesny ołtarzowi, namalowany według ryciny rzymskiego rytownika Antonia Caranzani. Inny obraz to, Adoracja Najświętszego Sakramentu przez przedstawicieli duchowieństwa i stanów świeckich, namalowany według grafiki rytownika antwerpskiego Antoniego Wierixa.
Znajdują się tutaj także stalle mansjonarskie w prezbiterium, z ok. 1600 r. dla Kolegium Mansjonarzy, zdobione malowidłami ze scenami biblijnymi i świętych oraz dziesięć ołtarzy bocznych, w z XVII w., wykonanych przez snycerzy krośnieńskich, dwadzieścia kilka obrazów namalowanych przez artystów z kręgu Tomasza Dolabelli, cynowa chrzcielnica w kaplicy Św. Wojciecha, wsparta na trzech leżących lwach, ufundowana przez Wojciecha Portiusa w 1634 r. Manierystyczna ambona ufundowana przez Annę Porcjuszową z Hesnerów. Malarskie personifikacje cnót kardynalnych: wstrzemięźliwości, roztropności i męstwa, oraz cnót teologalnych: miłości, nadziei i wiary. Obok usytuowana jest ława Wojciecha Portiusa z personifikacją sprawiedliwości. Ambona z połowy XVII w. Chór muzyczny z połowy XVII wieku z prospektem organowym fundowanym przez Zofię Skotnicką z Ligęzów.
Na ścianie tęczowej znajduje się obraz Sąd Ostateczny namalowany według ryciny flamandczyka Jana Sadelera, nad wejściami do kaplic cztery obrazy dostosowane kształtem do ścian: Św. Jerzy malowany według ryciny Heinricha Ullricha rytownika norymberskiego, Zabójstwo św. Stanisława, Dzwon śmierci namalowany według ryciny Hieronima Wierixa oraz Niewiasta potępiona za grzechy zatajone. Na filarach wewnętrznych nawy cykl obrazów z życia Chrystusa: Gody w Kanie Galilejskiej malowany według rycin Martina de Vosa, Chrystus w drodze do Emaus, Kuszenie Chrystusa, Cudowny połów ryb, Chrzest Chrystusa w Jordanie. Wśród nowszych obrazów znajduje się św. Teresa namalowana przez ówczesnego ucznia gimnazjum, malarza Stanisława Witowskiego-Iskrzyniaka, w roku 1926.
Z okazji beatyfikacji i kanonizacji siostry Faustyny Kowalskiej w kościele umieszczono obraz "Jezu Ufam Tobie".
Dzwonnica kościoła farnego wybudowana w latach 1637-1651 z funduszów Wojciecha Roberta Portiusa. Trójkondygnacyjna, nakryta baniastym hełmem z kolumnową latarnią, którego obecny kształt jest wynikiem modernizacji przy końcu XIX wieku, według proj. arch. Tadeusza Stryjeńskiego. Wewnątrz trzy dzwony: "Urban", "Jan" i "Marian", odlane po pożarze Krosna w 1639 r., z funduszu Wojciecha Roberta Portiusa, przez ludwisarzy Stefana Meutela i Jerzego Oliviera. Dzwon "Urban", w dolnym obwodzie ma 490 cm i jest jednym z największych w Polsce
Nagrobki w tym kościele:
- W lewej ścianie prezbiterium: płyta nagrobna bp. Stanisława Tarły pochowanego w krypcie grobowej pod ołtarzem. Na marmurowej płycie jest herb "Topór"' insygnia biskupie wraz z napisem: "A.D. 1544 die 14 Decembris"
- Nagrobek z prawej strony ołtarza: Jana Skotnickiego – Rejenta Milczka z "Zemsty" i jego żony Zofii Skotnickiej z Ligęzów (córka Mikołaja Ligęzy starosty bieckiego – kasztelana wiślickiego}, uznany za wybitne dzieło wczesnobarokowej sztuki sepulkralnej, wykonany z czarnego marmuru przez włoskich artystów pracujących dla Zygmunta III Wazy.
W roku 2004 archeolog Jan Gancarski prowadził wykopaliska w krypcie Fary, gdzie odkryto nieznane wcześniej sarkofagi biskupów. |
