Cerkiew Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela

Cerkiew pod wezwaniem Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Szczytach-Dzięciołowie – prawosławna cerkiew parafialna. Należy do dekanatu Bielsk Podlaski diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Cerkiew pod wezwaniem Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Szczytach-Dzięciołowie – prawosławna cerkiew parafialna. Należy do dekanatu Bielsk Podlaski diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Cerkiew ufundował Jan Walenty Węgierski, podkomorzy przy królu Stanisławie Auguście Poniatowskim, na potrzeby powstającej parafii unickiej. Prace budowlane zostały rozpoczęte wiosną 1785, a zakończone już jesienią tego samego roku, kiedy miało miejsce poświęcenie budynku. Jej wnętrze ozdabiały m.in. obrazy Augustyna Mirysa oraz bardzo cenna figura świętego Jana Nepomucena dłuta Jana Chryzostoma Redlera. Równocześnie z cerkwią wzniesiono domy dla psalmisty i proboszcza oraz zespół obiektów gospodarczych. Od 1839 cerkiew funkcjonuje jako prawosławna, a w 1850 otoczono ją kamiennym murem.

W 1870 z inicjatywy proboszcza Lwa Goworskiego drewniana świątynia została odremontowana, ponadto dobudowano do niej murowany przedsionek i ułożono nową, marmurową posadzkę. Wcześniej, w 1863, do cerkwi zakupiono nowe dzwony, ufundowane przez parafian-chłopów wyzwolonych z poddaństwa dekretem cara Aleksandra II. Dzwony te zostały zdjęte z dzwonnicy na polecenie okupacyjnych władz hitlerowskich w 1943. Rok później wskutek pożaru zniszczona została plebania i wszystkie budynki pomocnicze. Zostały one odbudowane dopiero w latach 70. XX wieku. W latach 90. tego samego stulecia cerkiew została odmalowana, a znajdujący się w niej ikonostas ponownie pozłocony. W 2005, z okazji jubileuszu 220 lat parafii, zakupiono nowe 2 dzwony. W 2009, w święto parafialne (11 września), parafię odwiedził arcybiskup Dolnego Dunaju Kasjan z Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego.

Architektura

Cerkiew wzniesiono w konstrukcji wieńcowej na planie ośmioboku, z wysuniętym od zachodu murowanym pritworem (kruchtą). Panomarka (zakrystia) w południowej cześci ałtara (prezbiterium). Ponad drzwiami bez portalu napis w języku cerkiewnosłowiańskim oraz wizerunek św. Jana Chrzciciela. Zewnętrzne ściany nawy i prezbiterium szalowane, malowane na błękitno, okna prostokątne. W centralnym punkcie nawy wznosi się drewniana sygnaturka ze złoconym krzyżem.

Cerkiew i znajdującą się obok dzwonnicę wpisano do rejestru zabytków 3 listopada 1951 pod nr A-83.