Rezerwat Pokazowy Żubrów

0

Rezerwat pokazowy żubrów – zwierzyniec utworzony w okresie międzywojennym w 1929 r., który był pierwszym krokiem ku restytucji ginącego żubra. Usytuowany został przy drodze łączącej Białowieżę z Hajnówką na terenie Nadleśnictwa Zwierzynieckie w Puszczy Białowieskiej.

Czytaj dalej

Rezerwat pokazowy żubrów – zwierzyniec utworzony w okresie międzywojennym w 1929 r., który był pierwszym krokiem ku restytucji ginącego żubra. Usytuowany został przy drodze łączącej Białowieżę z Hajnówką na terenie Nadleśnictwa Zwierzynieckie w Puszczy Białowieskiej.

Historia rezerwatu

Po I wojnie światowej wymarły dwie ostatnie wolne populacje żubra w Puszczy Białowieskiej (1919) i na Kaukazie (1927). Krach populacji gatunku przeżyły jedynie 54 zwierzęta, w tym 39 wywodzących się bezpośrednio z populacji białowieskiej, żyjących wówczas w ogrodach zoologicznych i prywatnych kolekcjach. Dzięki potomkom tych zwierząt było możliwe rozpoczęcie prac nad restytucją gatunku. Założone w 1923 roku z inicjatywy profesora Jana Sztolcmana Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, którego celem było ratowanie żubra od zagłady oraz jego restytucja, rozpoczęło swoją działalność od spisu wszystkich żubrów żyjących na świecie. Zarejestrowano je w Księdze Rodowodowej Żubrów, której pierwszy zeszyt ukazał się w 1932 roku w Republice Weimarskiej/

W dniu 19 września 1929 r. jako pierwsze przywiezione zostały do Białowieży – pochodzący z Danii – żubrobizon Kobold i pochodzący z Niemiec – samiec Borusse, mający według niektórych źródeł domieszkę krwi żubra kaukaskiego,.

10 października 1919 r. przywieziono do rezerwatu dwa kolejne żubry: czystej krwi, pięcioletnią Bisertę i hybrydę Faworytę; 29 sierpnia 1930 żubrzycę Biscayę i żubrobizonkę Stolce. 28 czerwca 1931 przywieziono 20-letnie żubry: Hagena i Gatczynę (nie miały one znaczenia przy restytucji). 2 kwietnia 1935 przywieziono żubrzycę Bilmę. 17 kwietnia sprowadzono 3 letniego byka linii białowieskiej Plischa. W 1937 przyszło na świat pierwsze cielę linii białowieskiej: Polka. Rodzicami Polki byli Biscaya i Plisch. Polka padła w 1942 roku nie dając potomstwa.

W 1932 r. rezerwat powiększono z 22 do 59 hektarów przez dobudowanie dużej 37 hektarowej zagrody, przeznaczonej dla żubrów czystej krwi. W jednej z małych zagród umieszczono sztuki pokazowe, które turyści mogli oglądać ze specjalnej trybuny. W czasie II wojny światowej zwierzęta ocalały i na koniec 1944 roku w białowieskim rezerwacie przebywało 17 żubrów, z czego 4 linii białowieskiej i 13 białowiesko-kaukaskiej. W 1945 roku rozpoczęto budowę nowego rezerwatu żubrów. Nowo zbudowany rezerwat o powierzchni 123 ha graniczył bezpośrednio ze starym. Ich łączna powierzchnia po połączeniu w 1946 r. wynosiła 203,23 ha. Z racji na postawione przed nim zadanie nazwano go rezerwatem hodowlanym,.

Obecny rezerwat o pow. 27,9 ha powstał w 1937 r., będąc początkowo miejscem restytucji tarpana leśnego. W 1951 zbudowano nowy rezerwat, bezpośrednio przylegający do pokazowego, o powierzchni 43,12 ha. Rozbudowana część stanowi zaplecze dla rezerwatu pokazowego. 1 maja 1955 r. został utworzony Ośrodek Hodowli Rzadkich Zwierząt, wchodzący w skład Białowieskiego Parku Narodowego i obejmujący rezerwaty zwierzęce oraz osadę Zwierzyniec. Po zaniechaniu prac nad restytucją tarpanów i utworzenia w 1955 r. zagrody dla żubrów rezerwat ten spełnia rolę obiektu turystycznego. Funkcjonowanie rezerwatu przerwał na ok. 10 lat remont kapitalny, który miał go zmodernizować i pozwolić na zwiększenie składu gatunkowego prezentowanych zwierząt. Ponownie rezerwat został udostępniony turystom w grudniu 1988 r,.

Informacje turystyczne

W rezerwacie, w warunkach zbliżonych do naturalnych, eksponowane są żubry, koniki polskie typu tarpana, łosie, jelenie, sarny, dziki, żubronie (krzyżówka żubra z bydłem domowym), ryś i wilki. Naprzeciwko wejścia do rezerwatu znajdują się kramiki z pamiątkami. Można tu kupić wyroby artystów z regionu, użyteczne przedmioty, czy też wiele rodzajów miodów z pobliskich pasiek, które, jak zapewniają sprzedawcy, są naturalnym lekarstwem na praktycznie wszystkie dolegliwości. Rezerwat pokazowy zwiedza się spacerując wyznaczoną ścieżką, po obu stronach której rozmieszczone są wybiegi dla poszczególnych gatunków zwierząt. Na tablicach informacyjnych można przeczytać dokładne informacje o danym gatunku oraz miejscu jego występowania. Przy rezerwacie rozpoczyna się ścieżka przyrodnicza Żebra Żubra.

Literatura

  • Piotr Bajko: Kalendarium białowieskiego żubra. Warszawa: Multico, 2004. ISBN 83-7073-403-0.
  • Piotr Bajko: Białowieża : zarys dziejów do 1950 roku. Białowieża: staraniem aut. : Białowieski Ośrodek Kultury, 2001. ISBN 83-907153-1-7.
  • Edward Więcko: Puszcza Białowieska. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1984. ISBN 83-01-04597-3.
  • Elżbieta Jabłońska, Józef Popiel: Moje spotkanie z żubrami. Białowieża: , 2004. ISBN 83-87054-72-0.
  • Zbigniew A Krasiński: Żubr : monografia przyrodnicza. Warszawa: Białowieża : Studio Fotografii Przyrodniczej "Hajstra", 2004. ISBN 83-9-15832-4-4.

Rezerwat Pokazowy Żubrów - to miejsce nie posiada jeszcze przewodnika. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik.