Pałac Wielopolskich

0

Pałac Wielopolskich – dzisiejszy budynek Magistratu Krakowskiego. Tutaj swoją siedzibę mają: Prezydent Krakowa, Urząd Miasta Krakowa oraz Rada Miasta Krakowa. Zarówno sam pałac, jak i jego zabudowania z dziedzińcem zlokalizowane są pomiędzy Placem Wszystkich Świętych 3-4 a ul. Poselską 8-12 (są to oficjalne adresy posesji pałacowo-ratuszowej).

Czytaj dalej

Pałac Wielopolskich – dzisiejszy budynek Magistratu Krakowskiego. Tutaj swoją siedzibę mają: Prezydent Krakowa, Urząd Miasta Krakowa oraz Rada Miasta Krakowa. Zarówno sam pałac, jak i jego zabudowania z dziedzińcem zlokalizowane są pomiędzy Placem Wszystkich Świętych 3-4 a ul. Poselską 8-12 (są to oficjalne adresy posesji pałacowo-ratuszowej).

Historia

Dzieje pałacowe (1535-1864)

Pałac wzniesiono w latach 1535-1560 dla hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego. Po śmierci hetmana od 1561 pałac przeszedł w ręce Ostrogskich i Zamoyskich. Od połowy XVII wieku do połowy XIX wieku budynek pozostawał w rękach rodziny Wielopolskich. Już wtedy część sal została udostępniona przez właścicieli na różne cele. Tutaj odbywały się przedstawienia teatralne oraz mieściła się pracownia malarska Piotra Michałowskiego. W czasie wielkiego pożaru miasta Krakowa w 1850 pałac spłonął, Wielopolscy postanowili sprzedać spaloną i zrujnowaną siedzibę.

Nowy właściciel chirurg Wojciech Kowalski dokonał koniecznego remontu oraz w 1857 wydzierżawił pałac wiedeńczykowi Ferdynandowi Winterowi. Wtedy to działała tutaj kawiarnia Wintera. We wnętrzach organizowano bale, wieczory muzyczne, odczyty, czynna była elegancka kawiarnia, jedna z pierwszych w mieście. Następnie w pałacu funkcjonował zakład fotograficzny Ignacego Mażka i Napoleona Grossa.

Dzieje ratuszowe (od 1864)

W 1864 pałac zakupiła Gmina Miasta Krakowa. Uchwałą Rady Miejskiej postanowiono przystąpić do restauracji gmachu i przeznaczyć go na siedzibę magistratu. Odbudowa według projektu Pawła Barańskiego została przeprowadzona w latach 1865-1868. W trakcie remontu na II piętrze powstała okazała Sala Posiedzeń Rady Miejskiej. Wyposażenie do niej projektował architekt Filip Pokutyński. Górne partie ścian sali ozdobiono rzeźbionymi popiersiami królów polskich. Zapoczątkowano też galerię portretów prezydentów miasta sukcesywnie umieszczając je na ścianach sali. Na pierwszym piętrze zlokalizowano biura magistratu i gabinety prezydenckie.

Na przełomie XIX wieku i XX wieku przystąpiono do kolejnej przebudowy i powiększenia budynku. Łączyło się to z wyburzeniem historycznych budynków przy ulicy Poselskiej. Prace były prowadzone w latach 1906-1913 i skupiały się w obecnej zachodniej części pałacu. W dobudowanym segmencie umieszczono: Salę Portretową, Sale Prezydenta i Izbę Kupiecką.

W 1926 pałac dotknął kolejny pożar – spaliła się Sala Posiedzeń Rady Miejskiej. Obecny wystrój sali pochodzi z lat odbudowy 1927-1928. Dziedziniec budynku zdobią tablice pamiątkowe. W 1937 wmurowano tablicę ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego. Prowadzone sukcesywnie od 1993 prace konserwatorskie przywracają budynkowi i jego wnętrzom pierwotny blask i znaczenie.

Charakterystyka architektoniczna

Pałac wybudowano w latach 1535-1560. Po pożarze z roku 1850 odbudowano go dopiero po zakupieniu w 1864 przez miasto, które nabyło pałac Wielopolskich z przeznaczeniem na magistrat. Budynek został odbudowany w latach 1865-1868 wg projektu Pawła Barańskiego. Obecną postać wraz ze skrzydłami zachodnim i południowym zawdzięcza pałac wielkiej przebudowie, którą w latach 1907-1912 prowadził architekt Jan Rzymkowski w stylu historycznego modernizmu. Powstało wówczas okazałe skrzydło zamykające dziedziniec od strony północno-zachodniej i ulicy Poselskiej. Pod wysuniętym okapem znajduje się fryz namalowany w 1911 r., przez Wojciecha Grzybowskiego, podług rysunku R. Idzikowskiego, a wyobrażający stylizowane bukiety kwiatów i m.in. herby miast polskich. Pałac zachował charakterystyczne zwieńczenia w formie attyki krenelażowej. Reprezentacyjne sale znajdują się na najwyższej kondygnacji. Monumentalny neorenesansowy portal wejściowy do pałacu zdobią rzeźby symbolizujące Pracę i Godność (Labor et Dignitas).

Sale ratuszowe

  1. Sala Posiedzeń Rady Miejskiej (dawna nazwa to Sala Radziecka od czynności wykonywanej przez rajców / radców / radnych miejskich)
  2. Sala Portretowa (jej nazwa pochodzi od zawieszonych tam obrazów z portretami królów polskich ocalonych ze zburzonego Ratusza)
  3. Sala Prezydenta Dietla
  4. Sala Kupiecka (początkowa nazwa to Izba Kupiecka)
  5. sień reprezentacyjna z kolebkowym sklepieniem (na parterze)
  6. korytarz reprezentacyjny z galerią porterów prezydentów Krakowa (na pierwszym piętrze)
  7. gabinety prezydenckie
  8. biura magistratu

Linki zewnętrze

  • Lokalizacja Pałacu Wielopolskich na WikiMapia (dostęp: 2011-03-03)

Pałac Wielopolskich - to miejsce nie posiada jeszcze przewodnika. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik.