Konkatedra św. Stanisława Biskupa Męczennika
Czytaj dalej
Konkatedra św. Stanisława Biskupa Męczennika - zwana farą, druga (po katedrze w Sosnowcu) pośród katedr i konkatedr polskich, wybudowana w stylu neoromańskim. Położona w Śródmieściu, przy pl. Stefana Rowińskiego, otoczona kompleksem zabytkowych budynków parafii. HistoriaPierwszy kościół, XV w.-1782Pierwszy kościół powstał w Ostrowie w pierwszej połowie XV w., prawdopodobnie w czasie zbliżonym do czasu lokacji samego miasta (w 1404 lub wcześniej). Nosił wezwania Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, św. Stanisława Biskupa i Męczennika, św. Andrzeja Apostoła oraz św. Doroty. Początkowo był to kościół filialny parafii w Wysocku, osobną parafię ostrowską ustanowiono w Poznaniu z nadania kanonika kolegiaty Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kaliszu Jerzego z Ostrowa herbu Korab w 1434. Konsekrowany został dopiero w połowie XVII w. przez sufragana gnieźnieńskiego Jana Madalińskiego. Wiadomo tylko, że był to obiekt drewniany, można też, z dużym prawdopodobieństwem, przypuszczać o jego niewielkich rozmiarach i posiadaniu jednej prostej nawy. Drugi kościół, 1782-1906W związku z zapoczątkowanym w XVIII w. przyspieszonym rozwojem Ostrowa pojawiła się konieczność budowy nowej, większej świątyni. Powstała ona, dzięki właścicielowi miasta Michałowi Radziwiłłowi, w latach 1781-1782, na miejscu pierwszego kościoła. Nigdy nie dokonano konsekracji. Jego dobrodziejami i patronami byli między innymi książęta Bogusław Fryderyk Radziwiłł i Wilhelm Radziwiłł. Była to obszerna, drewniana świątynia wybudowana na planie bazylikowym, z trzema nawami, o bogatym wyposażenia wnętrza (w 1906 roku było w niej 9 ołtarzy). Obok stała prosta drewniana dzwonnica. Z "drugim kościołem" związani byli między innymi ks. Augustyn Szamarzewski, ks. książę Edmund Radziwiłł, ks. Wincenty Głębocki, ks. Edmund Dalbor, ks. Edward Likowski. Świątynię rozebrano, w związku budową nowej, w 1906, a jego wyposażenie przekazano innym parafiom. Głównym źródłem informacji o "drugim" kościele jest wydana w 1906 roku praca Stary kościół parafialny w Ostrowie autorstwa ks. Arkadiusza Lisieckiego. Trzeci kościół, od 1906Szybki rozwój Ostrowa na przeł. XIX i XX w. oraz rosnący wśród mieszkańców miasta udział katolików wymusił budowę nowego kościoła. Autorem pierwszego projektu został Sylwester Pajzderski, kolejnego (w oparciu o pierwszy) Roger Sławski. Zdecydowano się na odwołania do stylu romańskiego, aby odróżnić kościół od budowanych przez Niemców świątyń gotyckich. Kamień węgielny pod budowę wmurowano w 1904 roku, w 500 rocznicę powstania pierwszego ostrowskiego kościoła. Nowa fara powstała staraniem m.in. księdza Walentego Śmigielskiego (który jednak nie dożył ukończenia budowy), a głównym fundatorem został książę Ferdynand Radziwiłł. Poświęcenie odbyło się 30 września 1906, a konsekracja 6 października. W 1920 Jarosław Iwaszkiewicz pisał o kościele: najładniejszy z kościołów współczesnych, jakie widziałem, szczególnie we środku, biały marmurowy, taki artystycznie wykończony w każdym szczególe, że robi nadzwyczajne wrażenie. W 1929 wykonano polichromię (Henryk Jackowski-Nostitz), której zdecydowana kolorystyka nie wpisuje się jednak w ogólną koncepcję kościoła. W 1976 fara została nawiedzona przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej - w uroczystościach uczestniczyli prymas Stefan Wyszyński i kardynał Karol Wojtyła. 25 marca 1992, bullą Jana Pawła II wyniesiono farę do rangi konkatedry diecezji kaliskiej. Do 29 czerwca 2007 proboszczem był ks. prałat Alfred Mąka. Spośród wcześniejszych wymienić należy m.in. ks. Stanisława Matuszczaka i ks. Leona Płotkę, a wikariuszem w parafii był, późniejszy prałat, ks. Czesław Majorek. Od 1 lipca 2007 decyzją bpa Stanisława Napierały proboszczem parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika został ks. prałat Tomasz Ilski, który 8 maja 2008 roku został podniesiony do godności prałata kapituły konkatedralnej. Kult św. AnnyTrwa w parafii nieprzerwanie od 1632. Najstarszym zabytkiem kościoła jest malowany na desce obraz św. Anna z XVII w. ArchitekturaKonkatedra jest czteroprzęsłową i trójnawową bazyliką z transeptem. Zbudowana z czerwonej, półklinkierowej cegły, dekoracje powstały z białego piaskowca. U zbiegu transeptu i nawy znajdują się rzygacze w postaci smoków. Rozbudowane, zakończone trójbocznie prezbiterium otoczone jest wieńcem absyd połączonych korytarzem i pokrytych stożkowymi dachami. Jego ośmioboczna bryła zwieńczona jest dachem ostrosłupowym. W nawach i transepcie zastosowano sklepienie krzyżowe, a w prezbiterium konchowe z lunetami. Wieża położona jest asymetrycznie, w przedniej części kościoła. Liczy 55 metrów wysokości. Zakończona jest spiczastym, czteropołaciowym dachem. Kościół był budowany na podmokłym gruncie więc wylano pod niego metrowej grubości płytę betonową, a pod samą wieżę wbito, na głębokość 8 metrów, 200 pali. Masywne fundamenty były pomyślane na grobowiec rodziny Radziwiłłów (G. Klause Roger Sławski...). FasadaFasada z portykiem, rozetą wypełnioną witrażami oraz z kompozycją arkadowych wnęk. Portyk z piaskowca posiada kolumnadę oraz tympanon, na którym znajduje się płaskorzeźba Władysława Marcinkowskiego Zwiastowanie. Pod kolumnadą ustawione jest inne dzieło tego autora, pochodząca ze Starego Cmentarza rzeźba nagrobna Pielgrzym, wyrzeźbiona w piaskowcu w roku 1890. WnętrzaDla witraży opracowano program ikonograficzny (od roku 2010 trwa ich renowacja):
Polichromia przedstawia kwiatowe motywy dekoracyjne, w które wkomponowano przedstawienia figuralne. Na sklepieniu prezbiterium namalowano polskich świętych i błogosławionych, przy czym centralne miejsce zajmuje święty Stanisław. Wizerunki świętych przedstawione są także we wnękach umiejscowionych w nawie kościoła. Przestronne, oktogonalne prezbiterium posiada dwupoziomową galerię z 30, wykonanymi z piaskowca, kolumnami wspierającymi kopulaste sklepienie. Pośrodku znajduje się marmurowy ołtarz główny z sygnaturą na mensie Fecit Stefan Ballenstedt Berlin - Poznań 1907. Ołtarz zdobią cenne rzeźby:
Kościół posiada 6 ołtarzy bocznych:
W ołtarzu Serca Jezusowego znajdują się cztery rzeźby Marcina Rożka, wykonane około 1930 z drewna lipowego. Przedstawiają św. Alojzego, św. Wincentego á Paulo, św. Franciszka Serafickiego i św. Stanisława Kostkę. W ołtarzu Matki Bożej Nieustającej Pomocy znajduje się pięć drewnianych (umieszczonych na marmurowych podstawach) rzeźb autorstwa Władysława Marcinkowskiego. Są one naturalnej wielkości i przedstawiają: św. Kazimierza, św, Jacka, św. Andrzeja apostoła, św. Stanisława biskupa oraz św. Jana Nepomucena. W kaplicy bocznej znajdują się: ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej będący pamiątką po więzionym w Ostrowie kard. Ledóchowskim, witraże muzykujących aniołów fundacji ks. Śmigielskiego oraz grób ks. Kazimierza Rolewskiego byłego proboszcza ostrowskiego (trwa proces beatyfikacyjny). W kościele znajdują się także:
Budynki towarzysząceBudowa nowego kościoła pomyślana została kompleksowo. W krótkim czasie przed i po wybudowaniu fary powstało kilka obiektów służących parafii.
Zobacz też
|
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
- 142 odsłony