Szurpiły – jezioro typu leszczowego na Pojezierzu Suwalskim, po jeziorze Hańcza drugie najgłębsze i drugie pod względem wielkości jezioro Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Wchodzi ono w skład tzw. grupy jezior szurpilskich, do której zalicza się ponadto Jegłówek, Jegłóweczek, Kluczysko.
Jezioro o nieregularnym kształcie i różnorodnej konfiguracji otaczającego go terenu o wyniosłych garbach morenowych oraz wzgórzach kemowych, których zbocza opadają ku brzegom. Północna zatoka Szurpił, wsparta o podnóże Góry Zamkowej, nosi nazwę Jezioro Czarne lub Jodel (lit. judis - czarne). Jest to największy akwen w grupie czterech jezior szurpilskich. Znajduje się w obszarze Suwalskiego Parku Krajobrazowego.
Wody jeziora o znacznym stopieniu przejrzystości, dno ławicy jest piaszczyste i piaszczysto-żwirowe z licznymi kamieniami. Występuje w nim troć jeziorna łowiona w okresie wiosennym. Gatunki ryb najczęściej występujących to: leszcz, płoć, szczupak, okoń europejski, sieja pospolita. Przy brzegu rośnie wąski pas trzcin. Od strony północno-wschodniej wypływa z jeziora strumień Szurpiłówka, odprowadzający wodę do jeziora Kopanego, a dalej do Szeszupy.
W środkowej części jeziora znajduje się wyspa o kształcie jajkowatym i nazwie Pustelnia. Porastają ją drzewa liściaste. | 
