” | Cmentarz ewangelicko-augsburski w Kaliszu, Góra Luterska, cmentarz protestancki położony w dzielnicy Kalisza zwanej zwyczajowo Rogatką, założony przed 1689; jeden z najstarszych polskich cmentarzy, najstarsza zachowana nekropolia w Kaliszu, pomnik sztuki sepulkralnej wpisany do rejestru zabytków w 1998; spoczywają na nim prochy wielu zasłużonych kaliszan i Wielkopolan.
Powstanie cmentarza protestanckiego położonego za Wrocławskim Przedmieściem należy wiązać z osiedleniem się po 1550 w Kaliszu i okolicy (np. w Koźminku) innowierców, m.in. braci czeskich, arian, kalwinów, luteran, a nawet szkockich purytan, którzy pomimo różnic wyznaniowych posiadali wspólny cmentarz.
Przy głównej alei na osi wschód-zachód znajdują się grobowce rodzinne prawie wszystkich przemysłowców i zamożniejszych rzemieślników kaliskich z rodzin ewangelickich oraz wysokich carskich urzędników i wojskowych pochodzenia niemieckiego i religii luterańskiej. Ciekawostką są grobowce przy murze południowym graniczącym z cmentarzem katolickim, posiadające odpowiedniki po stronie katolickiej: są to w rzeczywistości miejsca pochówku tych samych rodzin, których członkowie wyznawali częściowo wiarę katolicką, częściowo ewangelicką i byli chowani na odpowiednim cmentarzu – krypty nie są w środku przedzielone murem, a więc zmarli spoczywali razem, i jednocześnie, zgodnie z wyznaniem, na "swym" cmentarzu. Obecnie większość grobowców po stronie katolickiej jest wykupiona przez nowych użytkowników i nosi inne nazwiska.
Na cmentarzu pochowani są m.in. Jan Bernhard, Arnold Fibiger, Emil Ordon, Konrad Wünsche oraz matka sławnego lekarza Ludwika Neugebauera. Symboliczny grób posiada Aleksander Emil Ulrych, więzień Buchenwaldu.
Nowsza, południowa część cmentarza zawiera wiele nagrobków osadników niemieckich, przesiedlonych tu z krajów nadbałtyckich w czasie przynależności Kalisza do Kraju Warty. |
