Plac Kościeleckich

Plac Kościeleckich – plac miejski w Bydgoszczy.

Plac Kościeleckich – plac miejski w Bydgoszczy.

Położenie

Plac Kościeleckich znajduje się na wschodnich obrzeżach Starego Miasta w Bydgoszczy między ulicą Bernardyńską, a ulicą Przy Zamczysku.

Od północy Plac sąsiaduje z kościołem pw. Andrzeja Boboli. Po stronie południowej znajduje się pierzeja zabudowy, w której wyróżniają się m.in. obiekty byłej szkoły ludowej oraz przytułku dla niemowląt z początku XX w.

Historia

Do końca XIX wieku w rejonie dzisiejszego placu znajdował się bagnisty obszar przylegający do starorzecza Brdy. W XI-XIV wieku na północ od placu znajdował się zespół grodu bydgoskiego, a po jego zniszczeniu w 1330 r. - murowany zamek, otoczony fosą, wybudowany z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. Odgrywał on istotną rolę obronną podczas wojen polsko-krzyżackich w XV wieku, lecz podczas potopu szwedzkiego został rozerwany minami. Od tego czasu aż do 1895 r. w rejonie tym znajdowały się nieużytki, częściowo wykorzystywane przez mieszczan na ogrody. Fosa zamkowa niepotrzebna już ze względów militarnych została w XVIII wieku osuszona. W 1860 r. Towarzystwo Upiększania Miasta zasadziło w tym rejonie kasztanowce, dęby i lipy.

W 1899 r. władze pruskie przystąpiły do prac związanych z uporządkowaniem i zagospodarowaniem dawnego wzgórza zamkowego. Teren ten leżący na wschodnim obrzeżu Starego Miasta pozostawał dotychczas na uboczu ówczesnej działalności urbanistycznej miasta. Na południe od skrzętnie rozebranych ruin zamku bydgoskiego, na miejscu zniwelowanego wzgórza i fosy wytyczono dzisiejszy Plac Kościeleckich oraz przeprowadzono szereg innych prac:

• wybudowano nową neogotycką farę ewangelicką pw. Krzyża świętego (ob. kościół pw. św. Andrzeja Boboli) wg projektu Heinricha Seelinga,
• na miejscu rozebranej w 1903 r. starej fary ewangelickiej wybudowano rok później według planów berlińskiej spółki architektonicznej Boswau & Knauer miejską halę targową,
• przedłużono w kierunku wschodnim ul. Kościelną (ob. ul. Magdzińskiego), której perspektywę zamknęła nowa świątynia ewangelicka,
• po stronie południowej placu, obok szkoły ludowej (1891-1893), wzniesiono w latach 1908-1909 zaprojektowany przez C. Meyera modernistyczny przytułek dla niemowląt, tzw. Auguste-Victoria-Heim (ob. siedziba Wojewódzkiego Ośrodka Kultury).

Obecnie proporcje Plac otrzymał wraz z ukończeniem budowy fary ewangelickiej w 1905 r. W 1908 r. na środku placu, w czterech rzędach zasadzono kasztanowce. Po obu stronach alei wykonano jezdnie. W 1937 r. na placu rosło 67 drzew kasztanowca o strzyżonych koronach, zaś na środku skweru założono trawniki i kwietniki, podzielone alejkami.

Od 1935 r. do połowy lat 70. XX w. Plac Kościeleckich stanowił miejski dworzec autobusowy. Po przeniesieniu autobusów do nowo zbudowanego terminalu przy ul. Jagiellońskiej, plac przebudowano w formie prostokątnych pól geometrycznych z kwietnikami na tarasach (1978-1980). Od stycznia 1976 roku na plac przeniesiono pętle linii 51, 56, 58, 66 i 101, czym stał się on najważniejszym węzłem przesiadkowym w mieście.

Obecnie Plac Kościeleckich jest wykorzystywany jako zieleniec oraz plac przesiadkowy dla pasażerów komunikacji miejskiej. Na placu przystanki końcowe mają obecnie linie komunikacji miejskiej: 51, 56, 58, 66. Rozchodzi się stąd również 5 linii nocnych w 8 różnych kierunkach

Nazwy

W przeszłości Plac Kościeleckich posiadał różne nazwy:

• 1899-1920 - Hann-von-Weyhern-Platz
• 1920-1939 - Plac Kościeleckich
• 1939-1945 - Hann-von-Weyhern-Platz
• 1945-1949 - Plac Kościeleckich
• 1950-1956 - Plac Rewolucji Październikowej
• od 1956 - Plac Kościeleckich

Obecna nazwa Placu upamiętnia działalność starostów bydgoskich z rodu Kościeleckich, szczególnie zasłużonych dla rozwoju gospodarczego i kulturalnego Bydgoszczy w „złotym wieku” - 1457-1600.