Czerwony Domek

Czerwony Domek, Bunkier I – pierwsza prowizoryczna komora gazowa w obozie Auschwitz II (Birkenau), a druga biorąc pod uwagę cały obóz Auschwitz-Birkenau, gdyż wcześniej pełniła tę rolę zaadaptowana kostnica na terenie obozu głównego. Potoczna nazwa budynku wzięła się od jego nieotynkowanej, ceglanej elewacji. Znajdował się na terenie Auschwitz II, a działka, na której stał, po wojnie przy tworzeniu muzeum znalazła się poza jego terytorium.

Czerwony Domek, Bunkier I – pierwsza prowizoryczna komora gazowa w obozie Auschwitz II (Birkenau), a druga biorąc pod uwagę cały obóz Auschwitz-Birkenau, gdyż wcześniej pełniła tę rolę zaadaptowana kostnica na terenie obozu głównego. Potoczna nazwa budynku wzięła się od jego nieotynkowanej, ceglanej elewacji. Znajdował się na terenie Auschwitz II, a działka, na której stał, po wojnie przy tworzeniu muzeum znalazła się poza jego terytorium.

Historia

Przed II wojną światową był to dom prywatny należący do polskiej rodziny Harmatów w Brzezince. W 1941 roku został wytypowany przez Adolfa Eichmanna na miejsce pierwszej, prowizorycznej komory gazowej w Birkenau. Uruchomiony w marcu 1942 roku funkcjonował do wiosny 1943, kiedy to władze obozowe uruchomiły w KL Birkenau cztery nowe budynki z komorami gazowymi i piecami krematoryjnymi. Wtedy to budynek i dwa drewniane baraki rozebrano, doły spaleniskowe zasypano, a teren po nich zniwelowano.

W 1955 roku właściciele działki postawili na miejscu poprzedniego nowy budynek i zamieszkali w nim. Przy wytyczaniu obszaru muzeum działki tej nie włączono w jego skład. Spowodowało to powstanie w 2001 r. tzw. faktu prasowego - w dzienniku Le Monde znalazło się stwierdzenie, że w końcu „odnaleziono” ten budynek. Działka została wykupiona na rzecz Muzeum, dom powojenny rozebrany, a miejsce upamiętnione marmurowymi tablicami w języku polskim, hebrajskim i angielskim.

Funkcjonowanie

Powierzchnia budynku wynosiła ok. 90 m2 i podzielona została na dwie komory gazowe, w których mieściło się ok. 800 osób. Otwory, przez które wrzucano Cyklon B, znajdowały się w ścianach bocznych. Ofiary rozbierały się w dwóch drewnianych barakach znajdujących się w pobliżu Bunkra I. Członkowie Sonderkommando początkowo zakopywali zwłoki pomordowanych w zbiorowych mogiłach, natomiast od września 1942 spalali je na wolnym powietrzu w przeznaczonych do tego celu dołach.

Ofiary

Żydzi:

• w latach 1942 - 1943 w Bunkrze I zamordowano dziesiątki tysięcy Żydów europejskich;
• Żydzi przybywający do Birkenau wysiadali z pociągów poza terenem obozu, część osób odwożono na zagładę autami ciężarowymi, a pozostałych prowadzono pieszo;
• po przybyciu na miejsce okłamywano ludzi, że przed skierowaniem do obozu zostaną poddani kąpieli oraz dezynfekcji;
• gdy ludzie się rozebrali, prowadzono ich do komory gazowej;
• od 4 lipca 1942 zaczęto regularnie przeprowadzać selekcję wśród nowo przybyłych Żydów – zdolni do pracy, młodzi i silni kierowani byli do obozu, starych, chorych, dzieci, kobiety w ciąży kierowano na śmierć w komorach gazowych.

Polacy:

• 11 czerwca 1942 roku w odwecie za próbę buntu i ucieczki z obozu w Bunkrze I zabito ponad 300 Polaków pracujących w karnej kompanii.