Cmentarzysko Gotów i Gepidów

Cmentarzysko z kręgami kamiennymi w Grzybnicy - stanowisko archeologiczne położone ok. 3 km na północ od wsi Grzybnica, niedaleko Koszalina, pochodzące z I-III wieku. Na porośniętym lasem terenie widoczne są kręgi kamienne i kurhany. Odkryte przez archeologów przedmioty z wyposażenia grobów należą do kultury wielbarskiej.

Cmentarzysko z kręgami kamiennymi w Grzybnicy - stanowisko archeologiczne położone ok. 3 km na północ od wsi Grzybnica, niedaleko Koszalina, pochodzące z I-III wieku. Na porośniętym lasem terenie widoczne są kręgi kamienne i kurhany. Odkryte przez archeologów przedmioty z wyposażenia grobów należą do kultury wielbarskiej.

Historia kontaktów ze Skandynawią

Kontakty ludności ze Skandynawii z ludnością zamieszkującą wówczas Pomorze (ludność kultury łużyckiej) sięgają czasów wczesnych, ok. 1300 r. p.n.e. Kontakty ograniczał brak możliwości pokonania morza. Ludność kultury łużyckiej opuściła swoje ufortyfikowane grody już w IV w. p.n.e. Goci i Gepidzi natomiast znaleźli się na Pomorzu przybywając z obszaru dzisiejszej południowej Szwecji w I w. n.e.. Drogę przebytą pomiędzy I - V w. przez Gotów i Gepidów znaczą kamienne kręgi i kurhany.

Opis cmentarzyska

Badania archeologiczne cmentarzyska rozpoczął w 1974 r. Ryszard Wołągiewicz. Odkryto 5 kręgów kamiennych o różnej wielkości. Dwa kręgi o średnicy 36 m są największymi spotykanymi w Europie.

Na cmentarzysku znajdują się następujące formy nagrobków:

• 5 kręgów kamiennych, w tym jeden krąg podwójny, tzn. krąg mniejszy wstawiony w większy, obydwa połączone są ze sobą czterema „szprychami” – takiego układu brak w innych kręgach kamiennych w Polsce,
• 2 kurhany kamienno-ziemne,
• 35 płaskich kamiennych budowli nagrobkowych,
• 6 stosów ciałopalnych, rytualnie zarzuconych kamieniami,
• 2 trójkątne obiekty kamienne o kulturowym charakterze.

W powyżej wymienionych obiektach stosowano następujące rodzaje pochówku:

• groby szkieletowe,
• groby ciałopalne popielnicowe,
• groby ciałopalne jamowe.

Stwierdzono, że cmentarzysko w Grzybnicy było miejscem zwoływania rodowo-plemiennych zgromadzeń wiecowych w kręgach kamiennych, tzw. tingów oraz miejscem grzebania zmarłych.

Wśród obiektów znajdują się kręgi znane także z terenów północnej Europy, z Norwegii (z prowincji: Hordaland, Rogaland, Vest-Agder, Aust-Agder, Vestfold i Ostfold), z Niemiec (z północno-zachodniej i zachodniej Meklemburgii) i z Polski (z Pomorza Wschodniego oraz Mazur).

Z prac badaczy skandynawskich i z pracy J. Kmiecińskiego wynika, że kręgi stanowiły formę nagrobków. Nie wyklucza to jednak innych ich funkcji.

Zobacz też

• Brąchnówko (cmentarzysko)
• Odry (cmentarzysko)
• Węsiory (cmentarzysko)

Linki zewnętrzne

• Muzeum w Koszalinie
• Kamienne kręgi