Poczta Główna

Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku – urząd Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, w latach 1920-1939.

Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku – urząd Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, w latach 1920-1939.

Historia

Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny w Gdańsku utworzono na mocy postanowień traktatu wersalskiego (paragraf 104 ust. 3) z 1919 oraz konwencji polsko-gdańskiej z 1920 (artykuły 29-32). Pierwsza placówka w Gdańsku powstała w Nowym Porcie 10 marca 1920. W 1921 utworzono Dyrekcję Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku. Mieściła się ona przy placu Heweliusza, w gmachu dawnego pruskiego szpitala wojskowego, zbudowanego w latach 1838-44 (po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska i demilitaryzacji szpital został zamknięty). Podlegały jej trzy urzędy pocztowe: Gdańsk 1 w gmachu przy pl. Heweliusza na Starym Mieście (od 1925), Gdańsk 2 na Dworcu Głównym w pomieszczeniu PKP, oraz Gdańsk 3 w gdańskim porcie, tzw. Poczta Morska (gmach przy ul. Wiślnej został zbudowany w 1927, w dzisiejszej dzielnicy Letnica).

Urząd Gdańsk 1 stał się od 1930 głównym urzędem pocztowym w Gdańsku, mieściła się w nim m.in. centrala telefoniczna z bezpośrednim połączeniem z Polską. Urzędy na dworcu i w porcie nie obsługiwały indywidualnych klientów, ich obsługą zajmował się oddział nr 1. W Gdańsku ustawionych zostało 10 skrzynek pocztowych z polskim godłem państwowym. Szacuje się, że w 1939 na Poczcie Polskiej pracowało nieco ponad 100 osób.

Dnia 1 września 1939 główna placówka Poczty Polskiej w Gdańsku stała się miejscem bohaterskiej i tragicznej obrony przed atakiem hitlerowskich formacji policyjnych i paramilitarnych. Zginęło wtedy, głównie zamordowanych po kapitulacji, około 50 pocztowców. Polscy pocztowcy, którzy nie brali udziału w obronie, zostali w większości aresztowani i osadzeni w obozach koncentracyjnych.

Obecnie mieści się tam Urząd Pocztowy Gdańsk 1 oraz Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, natomiast przed gmachem znajduje się Pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.