Dyrekcja Kolei w Gdańsku

Dyrekcja Kolei w Gdańsku – terytorialny organ zarządzania koleją, z siedzibą w Gdańsku. Mieści się w zabytkowym gmachu przy ul. Dyrekcyjnej 2-4 w Gdańsku.

Dyrekcja Kolei w Gdańsku – terytorialny organ zarządzania koleją, z siedzibą w Gdańsku. Mieści się w zabytkowym gmachu przy ul. Dyrekcyjnej 2-4 w Gdańsku.

Historia

Od 1852 sieć kolejowa na tym obszarze była zarządzana z dyrekcji w Bydgoszczy. W czterdzieści trzy lata później - w 1895 - Pruskie Koleje Państwowe (Preußische Staatseisenbahnen) powołały Królewską Dyrekcję Kolei w Gdańsku (Königliche Eisenbahndirektion Danzig - KED Danzig), która funkcjonowała do 1919.

Z chwilą powstania w 1921 Wolnego Miasta Gdańska została utworzona Dyrekcja Kolei Wolnego Miasta (Freistadt-Eisenbahn-Direktion). W tym samym roku zarządzanie kolejami przekazano w ręce polskie, tworząc na bazie istniejącej placówki PKP - Dyrekcję Kolei Państwowych w Gdańsku (1921-1929), nazywanej też niekiedy Pomorską Dyrekcją Kolei w Gdańsku (Pommerellische Eisenbahndirektion in Danzig), która następnie zmieniła nazwę na Dyrekcję Okręgową Kolei Państwowych Gdańsk - DOKP Gdańsk (1929-1933). Po wielu konfliktach z władzami WMG, z których największym zarzutem był fakt kierowania przez dyrekcję siecią kolejową nie tylko w tym mieście, lecz na całym Pomorzu, w 1933 władze polskie przeniosły dyrekcję do Torunia, zaś niektóre wydziały do Bydgoszczy, w Gdańsku pozostawiając jedynie podległą bezpośrednio władzom w Warszawie wydzieloną komórkę organizacyjną - Biuro Gdańskie PKP. W latach 1933-1939 funkcjonowało też podległe DOKP w Toruniu, Biuro Portowe PKP w Gdyni.

W pierwszych dniach września 1939, polski punkt oporu w Dyrekcji Kolejowej zdławiła jednostka SS-Wachsturmbann "Eimann".

Z chwilą wybuchu II wojny światowej, w 1939 funkcje zarządzające przejęła nowo utworzona przez Kolej Rzeszy (Deutsche Reichsbahn) Dyrekcja Kolei Rzeszy w Gdańsku (Reichsbahndirektion Danzig - RBD/Rbd Danzig). Terenem jej działania było terytorium Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie (Reichsgau Danzig-Westpreußen). W 1945 dyrekcję ewakuowano do Lubeki, w 1946 do Hamburga.

Po wyzwoleniu w 1945 zadania Dyrekcji Kolei Rzeszy w Gdańsku przejęła Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych - DOKP Gdańsk, najpierw przez kilka miesięcy mająca swą tymczasową siedzibę w Bydgoszczy, a następnie m.in. po zawarciu porozumienia ze Związkiem Radzieckim o przejęciu zarządu kolejami przez PKP na całym obszarze Ziem Odzyskanych, zostaje przeniesiona do Gdańska. Z końcem 1962 do DOKP w Gdańsku przyłączono DOKP Olsztyn. W okresie lat 1975-1998 nosiła nazwę Północnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych - PDOKP.

Po kilkakrotnych zmianach restrukturyzacyjnych, w gmachu swoją siedzibę miał jeden z pionów zarządzających centrali PKP - Pion Nieruchomości PKP (1998-2000), Dyrekcja Okręgu Infrastruktury Kolejowej (1998-2001), a następnie od 2002 jednostki wykonawcze szeregu spółek kolejowych, m.in. Oddział Regionalny spółki PKP Polskie Linie Kolejowe SA.

W gmachu dyrekcji, w okresie 1979-2008, mieścił się też Ośrodek Muzealny Kolejnictwa, filia Muzeum Kolejnictwa w Warszawie.

Dokonane zmiany restrukturyzacyjne sprawiły, iż obecnie siedzibą wielu komórek średniego szczebla zarządzania spółek kolejowych jest też Gdynia.

Siedziba

• Pierwsza (w latach 1895-1914) siedziba Dyrekcji Kolei mieściła się budynkach mieszkalnych Fundacji Szpitala Bożego Ciała przy ul. 3 Maja (Promenade Str./Alle) 25.

• W latach 1911-1914 wybudowano nową siedzibę przy ul. Dyrekcyjnej 2-4 (Am Olivaer Tor 2-4), o pow. 3700 m² i 265 pokojami dla 500 urzędników. Plan przewidywał rozbudowę budynku w kierunku stoczni, czego nigdy nie zrealizowano.