Muzeum Przyrodnicze

Muzeum Przyrodnicze we Wrocławiu, Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego – muzeum przyrodnicze we Wrocławiu założone przez prof. Johanna Ludwiga Christiana Gravenhorsta.

Placówka jest obecnie jedną z jednostek Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Eksponowane jest zaledwie 1% zbiorów, reszta spoczywa w magazynach i jest udostępniana do badań naukowych. Niektóre eksponaty wypożycza się – na prawach wzajemności – innym placówkom badawczym, z wyjątkiem tzw. holotypów, czyli okazów stanowiących wzorzec nazwy danego gatunku zwierzęcia lub rośliny, nadanej przez jego odkrywcę. We wrocławskim muzeum znajduje się około 2 tysiące holotypów roślin i zwierząt. W klasyfikacji placówek naukowych Komitetu Badań Naukowych posiada ono najwyższą kategorię – A.

Muzeum Przyrodnicze we Wrocławiu, Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego – muzeum przyrodnicze we Wrocławiu założone przez prof. Johanna Ludwiga Christiana Gravenhorsta.

Placówka jest obecnie jedną z jednostek Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Eksponowane jest zaledwie 1% zbiorów, reszta spoczywa w magazynach i jest udostępniana do badań naukowych. Niektóre eksponaty wypożycza się – na prawach wzajemności – innym placówkom badawczym, z wyjątkiem tzw. holotypów, czyli okazów stanowiących wzorzec nazwy danego gatunku zwierzęcia lub rośliny, nadanej przez jego odkrywcę. We wrocławskim muzeum znajduje się około 2 tysiące holotypów roślin i zwierząt. W klasyfikacji placówek naukowych Komitetu Badań Naukowych posiada ono najwyższą kategorię – A.

Historia

Powstało z połączenia trzech dawnych placówek muzealnych: botanicznej, zoologicznej i zielnika, zwanego herbarium. Muzeum Zoologiczne powstało w 1814 r., wkrótce po założeniu świeckiego, wówczas niemieckiego Uniwersytetu Wrocławskiego. Do obecnego budynku zbiory zostały przeniesione w 1904 roku. W czasie II wojny światowej gmach został zbombardowany i runęło całe skrzydło, a wystawy, z wyjątkiem Sali Szkieletowej, uległy całkowitemu zniszczeniu. Ocalało około 50% zbiorów naukowych. Po wojnie muzeum zostało przejęte przez polskie władze uniwersyteckie. Zabezpieczanie zachowanych kolekcji odbywało się pod kierownictwem prof. Kazimierza Sembrata oraz pierwszego kustosza doc. Jana Kinela oraz doc. Zofii Kozikowskiej. Budynek został wyremontowany, częściowo przebudowany, a zbiory zabezpieczone. Modernizacja budynku, reorganizacja zbiorów i organizacja pierwszych wystaw odbywały się pod nadzorem prof. Władysława Rydzewskiego, którego to imieniem zostało nazwane Muzeum.

Ekspozycja

Czynne są cztery wystawy tworzące największą ekspozycję przyrodniczą w Polsce: świat zwierząt, świat roślin, układ kostny kręgowców oraz owady i człowiek.

Szczególnie imponujący jest jedyny w Polsce szkielet płetwala błękitnego (Balaenoptera musculus). Jest tak ogromny, że poza salą, w której się znajduje mógłby zmieścić się jedynie w głównej hali wrocławskiego dworca PKP. Zwracają uwagę okazy wymarłych zwierząt, m.in. wilka workowatego (Thylacinus cynocephalus), papugi karolińskiej (Conuropsis carolinensis), czajki czarnoskrzydłej (Vanellus macropterus), kurobroda różnodziobego (Heterolocha acutirostris) i alki olbrzymiej (Alca impennis).

Wystawa botaniczna jest jedyną tego typu w Polsce. Składa się z blisko 500 gatunków roślin należących do wszystkich grup systematycznych. Do najcenniejszych i najbardziej interesujących obiektów możemy zaliczyć dużą kolekcję szyszek roślin nagozalążkowych, pień welwiczji przedziwnej (Welwitschia mirabilis), kłodzina sagowca oraz niewielką kolekcję palm (m.in. owoc lodoicji seszelskiej).

Na wystawie poświęconej układowi kostnemu kręgowców ilustrującej zależności między budową i funkcjonowaniem szkieletu możemy zobaczyć 66 kompletnych szkieletów różnych zwierząt, m.in. ryb chrzęstnoszkieletowych i ryb kostnoszkieletowych oraz przegląd ssaków morskich, szkielety szczerbaków oraz ciekawą ekspozycję czaszek. Do najcenniejszych eksponatów należą: czaszka tura (Bos primigenius) i kompletny szkielet wymarłego jelenia olbrzymiego (Megaloceros giganteus), którego rogi mają rozpiętość dwóch metrów i ważą kilkadziesiąt kilogramów. Ten eksponat pozyskano jeszcze przed I wojną światową. Wydobyto go z torfowisk Irlandii. Poza ssakami pokazane są również szkielety gadów, m.in. krokodyla nilowego (Crocodylus niloticus), anakondy zielonej (Eunectes murinus), czy żółwia lamparciego (Geochelone pardalis). Ekspozycja poświęcona owadom prezentuje m.in. największe i najmniejsze owady, przykłady wspaniałego ubarwienia, najgroźniejsze "szkodniki", itp. Wystawiono muchę tse-tse, przenoszącą śpiączkę afrykańską oraz Danaus plexippus – gatunek amerykańskiego wędrownego motyla, którego oznakowano, dzięki czemu wiadomo, że w ciągu 129 dni przeleciał ponad trzy tysiące kilometrów. Dolnośląską ciekawostką jest perłoródka rzeczna – gatunek małża, który żył w Kwisie jeszcze na początku XX wieku i produkował prawdziwe perły. Ostatnie osobniki odnotowano pod Świeradowem. Wyginęły m.in. w wyniku nawożenia okolicznych pól. W czasach, gdy mogli je pozyskiwać wyłącznie królowie sascy i ich łowczy, za kłusownictwo obcinano rękę. W innej gablocie wystawiono muszlę ślimaka, z którego produkowano purpurę. Barwiono nią tkaniny. Na jeden metr potrzeba było około 17 tysięcy takich ślimaków.

Zwiedzanie

Muzeum Przyrodnicze mieści się przy ul. Sienkiewicza 21. Czynne codziennie (oprócz poniedziałków) w godz. 9-15, soboty i niedziele od godz. 10-16. Telefon: (71) 375 41 45.