Klasztor bernardynów

Kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu – barokowy kościół rzymskokatolicki bernardynów, znajdujący się przy ul. Klasztornej 1 w Alwerni. Świątynia znana jest jako miejsce kultu obrazu Pana Jezusa "Ecce Homo", czczonego tu jako ikona Miłosierdzia Bożego. Przybywają tu liczne pielgrzymki z okolicy, zwłaszcza z Górnego Śląska. Główne odpusty, to: Niedziela Miłosierdzia Bożego, Niedziela po Bożym Ciele (tzw. "strzelanka") oraz Uroczystość Stygmatów św. Franciszka (17 września).

Kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu – barokowy kościół rzymskokatolicki bernardynów, znajdujący się przy ul. Klasztornej 1 w Alwerni. Świątynia znana jest jako miejsce kultu obrazu Pana Jezusa "Ecce Homo", czczonego tu jako ikona Miłosierdzia Bożego. Przybywają tu liczne pielgrzymki z okolicy, zwłaszcza z Górnego Śląska. Główne odpusty, to: Niedziela Miłosierdzia Bożego, Niedziela po Bożym Ciele (tzw. "strzelanka") oraz Uroczystość Stygmatów św. Franciszka (17 września).

Historia

Fundatorem konwentu w Alwerni był Krzysztof Koryciński, kasztelan wojnicki i starosta gniewkowski, właściciel pobliskich wsi. Idea budowy tego klasztoru zrodziła się w czasie zwiedzania sanktuarium Stygmatów św. Franciszka na górze La Verna, we Włoszech. W 1616 r. Koryciński podarował bernardynom zalesioną górę Podskale i na południowo-zachodnim jej stoku wybudował tymczasowy drewniany klasztor i kościół pw. Stygmatów św. Franciszka, nazywany pospolicie Alwernią.

Budowa murowanego kościoła w stylu barokowym miała miejsce w latach 1625-56. Kierował nią Piotr z Poznania, jeden z pomysłodawców powstania Alwerni. Jednonawowy kościół otrzymał stosunkowo skromne wyposażenie. W latach 1703-08 dobudowano niedużą kaplicę, w której umieszczono słynący łaskami obraz "Ecce Homo". W 1897 r. ówczesny gwardian, Stefan Podworski dobudował 55-metrową wieżę.

Alwerni nigdy nie zaliczano do wielkich konwentów. Zwykle mieszkało tu kilkunastu zakonników. Klasztor może się jednak szczycić tym, że odwiedzali go w czasie swych podróży królowie polscy: Jan III Sobieski i Stanisław August. Wykorzystywano również klasztor jako miejsce kuracyjne dla chorych zakonników. Po II wojnie światowej przez pewien czas istniał tu nowicjat dla braci zakonnych.

Po wschodniej stronie klasztoru powstało osiedle, a od 1796 r. miasto, nazywane od początku Alwernią. Nad jej mieszkańcami, jak również ludźmi z okolicznych miejscowości, bernardyni w swoim kościele sprawowali opiekę duszpasterską. W XIX w. rozwinął się ruch pielgrzymkowy, głównie z Górnego Śląska. Do najważniejszych odpustów, obok tytularnego Stygmatów św. Franciszka (17 września), należała tzw. "strzelanka" (na niedzielę po Bożym Ciele). Gdy w 1859 r. powstała w Alwerni szkoła, bernardyni zaczęli w niej uczyć religii. Od 1972 r. istnieje tu parafia.

W 2011 r. dach kompleksu wraz z górną kondygnacją klasztoru strawił dotkliwy pożar.

Obraz Pana Jezusa "Ecce Homo"

Pierwsza wzmianka o cudownym obrazie pochodzi z roku 1453. Obraz ten miał zasłynąć łaskami i znajdował się w kaplicy cesarskiej Konstantego XII (1448-1453). Po upadku Konstantynopola obraz dostał się w ręce sułtana Mahometa II (1451-1481), który umieścił obraz wraz z innymi pamiątkami po cesarzach w skarbcu w Konstantynopolu. Dla katolików obraz pozyskał cesarz austriacki z dynastii Habsburgów Ferdynand II (1619-1637) lub Ferdynand III (1637-1657). Pewne jest, że przekazał ten obraz katolikom sułtan Amurat IV (1623-1640). Pobożny król umieścił obraz w swojej kaplicy, gdzie doznawał wielkiego kultu. Przed swoją śmiercią go podarował nadwornemu kapelanowi, polecając mu troskę o ten obraz. Z rąk ówczesnego księdza kapelana został on przekazany wysokiemu urzędnikowi cesarskiemu Zygmuntowi Hollo. Przez niego został ofiarowany kościołowi w Koszycach na Słowacji.

Obraz Pana Jezusa "Ecce Homo" podarował klasztorowi ks. Jan Franciszek Michlajski, proboszcz z pobliskich Babic. Uroczyste przekazanie obrazu ks. Michalajski urządził w święto Matki Bożej Anielskiej w 1686 r., w otoczeniu księży, szlachty, członków bractw religijnych i licznie zgromadzonych chłopów. Wizerunek początkowo był umieszczony w głównym ołtarzu, dopóki nie zbudowano kaplicy i ołtarza w 1709 roku dla celów kultowych.

Obraz Pana Jezusa Miłosiernego w Alwerni jest namalowany na płótnie i przyklejony do deski dębowej o wymiarach 65 cm x 50 cm Twarz Pana Jezusa jest bardzo wyrazista i pełna bólu. W roku 1700 na obraz Pana Jezusa Miłosiernego nałożono srebrną sukienkę jako wotum zbiorowe pielgrzymów alwernijskich. W nocy z 12 na 13 stycznia 1984 r. nieznani sprawcy ukradli z obrazu srebrną sukienkę, pozłacaną koronę z głowy Pana Jezusa oraz pozłacaną trzcinę.

Według kroniki klasztornej spieszyli tutaj pielgrzymi ziemi śląskiej krakowskiej i z Czech. W klasztorze alwernijskim modlili się dwaj królowie Polski: Jan III Sobieski i Stanisław August Poniatowski. Do Alwerni pielgrzymowali kardynałowie Kościoła Krakowskiego: ks. Albin kardynał Dunajewski, ks. Jan kardynał Puzyna, ks. Adam Stefan kardynał Sapieha i ks. Franciszek kardynał Macharski. Ponadto w kronice klasztornej są wzmianki o pielgrzymkach abpa Karola Wojtyły, abpa Lwowskiego ks. Józefa Bilczewskiego i abpa Lwowsko-krakowskiego Eugeniusza Baziaka, oraz wielu innych hierarchów Kościoła.