Trójmiejski Park Krajobrazowy

Trójmiejski Park Krajobrazowy (kaszb. Trzëmiejsczi Park Krajòbrazny) – park krajobrazowy o powierzchni 19 930 ha położony w woj. pomorskim. Rozciąga się na północno-wschodnim fragmencie wysoczyzny morenowej Pojezierza kaszubskiego, obejmując tereny leśne (90% powierzchni) z enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice. Park obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa oraz fragmenty terenów Sopotu i Gdańska.

Lasy wchodzące w skład TPK są, z wyjątkiem rezerwatów przyrody lasami gospodarczymi i zarządzane są przez Nadleśnictwo Gdańsk.

Trójmiejski Park Krajobrazowy (kaszb. Trzëmiejsczi Park Krajòbrazny) – park krajobrazowy o powierzchni 19 930 ha położony w woj. pomorskim. Rozciąga się na północno-wschodnim fragmencie wysoczyzny morenowej Pojezierza kaszubskiego, obejmując tereny leśne (90% powierzchni) z enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice. Park obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa oraz fragmenty terenów Sopotu i Gdańska.

Lasy wchodzące w skład TPK są, z wyjątkiem rezerwatów przyrody lasami gospodarczymi i zarządzane są przez Nadleśnictwo Gdańsk.

Historia

Trójmiejski Park Krajobrazowy został utworzony 3 maja 1979 Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. Według tej uchwała powierzchnia parku wynosiła 20 104 ha. Dwukrotnie zmieniano powierzchnię parku. W 1994 zwiększono powierzchnię do 20 312 ha i wyznaczono jego otulinę oraz w 1998 wydzielając z terenów TPK enklawę śródleśną wsi Łężyce, co doprowadziło do zmniejszenia powierzchni do 19 930 ha.

Geomorfologia

Rzeźba terenu została ukształtowana przez lądolód i procesy z nim związane ok. 13-15 tys. lat temu. Śladami działalności lądolodu są zarówno głęboko wcięte doliny, liczne głazy narzutowe, jak i bogata sieć wodna (potoki oraz kilkanaście jezior) oraz torfowiska.

W zachodniej części przeważają połacie falistej moreny dennej, oraz gdzieniegdzie wzniesieniami moreny czołowej. Można także zaobserwować takie formy terenu jak: równina sandrowa, rynny polodowcowe wypełnione wodami jeziornymi oraz niecki wytopiskowe.

Wschodnia część obejmuje strefę krawędziową wysoczyzny. Przeważają tam erozyjne formy terenu: głęboko wcięte doliny, duże deniwelacje dochodzące do 80 m (przy nachyleniu zboczy do 40%) – Lasy Oliwskie.

Na terenie parku znajdują się m.in. wzniesienia: Cieniawa, Głowica, Góra Dantyszka, Wiecha, Wzgórze Pachołek.

Fauna i flora

Najbardziej rozpowszechnionym drzewem w parku jest sosna zwyczajna, a oprócz niej duży udział mają: buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata i omszona, olsza czarna, topola osika i wierzba iwa. Ogólnie liczbę gatunków flory naczyniowej szacuje się na 850. Z tego 49 gatunków podlega ochronie ścisłej i 17 gatunków ochronie częściowej. W parku występuje szereg roślin rzadkich, reliktowych i górskich (m.in. poryblin kolczasty, manna gajowa, podrzeń żebrowiec, przetacznik górski). Na terenie TPK zinwentaryzowano ponad 60 gatunków roślin chronionych całkowicie lub częściowo (w tym endemicznych).

Spośród innych przedstawicieli flory należy wymienić: 4 gatunki mszaków, ok. 200 gatunków grzybów wielkoowocnikowych i 50 gatunków porostów naskalnych.

Najstarszym drzewem w Parku jest ponad 350-letni dąb szypułkowy, znajdujący się w Dolinie Samborowo i objęty ochroną jako pomnik przyrody nr 206A. Nazywany Grubym Dębem (niem. Dicke Eiche), posiada wymiary: wysokość – ponad 25 m, obwód w pierśnicy – 561 cm.

Fauna TPK jest charakterystyczna dla Niżu Polskiego. Z dużych ssaków żyją w parku m.in. dzik, sarna, jeleń szlachetny oraz łoś a z mniejszych: zając szarak, królik europejski, wiewiórka, lis, borsuk oraz nietoperze borowiec wielki i nocek duży. Ptaki reprezentowane są przez m.in.: bielika, jastrzębia, myszołowa, sowy, puszczyka, dzięcioła czarnego i zielonego. Poza tym na terenie parku zaobserwowano 11 gatunków płazów i 5 gatunków gadów.

Ochrona przyrody

Istniejące Rezerwaty Przyrody

• Rezerwat przyrody Źródliska w Dolinie Ewy utworzony w 1983
• Rezerwat przyrody Zajęcze Wzgórze utworzony w 1983
• Rezerwat przyrody Kacze Łęgi utworzony w 1983
• Rezerwat przyrody Cisowa utworzony w 1983
• Rezerwat przyrody Lewice utworzony w 1988
• Rezerwat przyrody Gałęźna Góra utworzony w 1990
• Rezerwat przyrody Pełcznica utworzony w 1999
• Rezerwat przyrody Wąwóz Huzarów utworzony w 2005
• Rezerwat przyrody Łęg nad Swelinią utworzony w 2005
• Rezerwat przyrody Lasy w Dolinie Strzyży utworzony w 2007

Projektowane Rezerwaty Przyrody

• Rezerwat przyrody Bieszkowickie Moczary
• Rezerwat przyrody Dolina Pieleszewska
• Rezerwat przyrody Dolina Radości
• Rezerwat przyrody Dolina Zagórskiej Strugi
• Rezerwat przyrody Nadrzeczne
• Rezerwat przyrody Potok Oliwski

W parku znajduje się 144 pomników przyrody z tego: 88 drzew i grup drzew, 52 głazy, 2 obiekty powierzchniowe oraz 2 drzewa na głazach. Dodatkowo w otulinie znajdują się dalsze 34 obiekty tego typu.

Inne formy ochrony przyrody występujące w TPK to: zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (Dolina Strzyży) i siedem użytków ekologicznych.

Zabytki

W obrębie TPK znajduje się zabytkowa Kalwaria Wejherowska, najstarsze obok Kalwarii Zebrzydowskiej i Pakoskiej sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce.

Szlaki turystyczne

Przez Park Krajobrazowy przebiega siedem znakowanych szlaków turystyki pieszej:

• Szlak Trójmiejski Gdańsk – Gdynia, długość 45,9 km, obecny przebieg od 2003 r.
• Szlak Zagórskiej Strugi Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana – Wejherowo, długość 56 km, obecny przebieg od 2002 r.
• Szlak Wejherowski Sopot Kamienny Potok – Wejherowo, długość 55 km, obecny przebieg od 2007 r.
• Szlak Kartuski Sopot Kamienny Potok – Kartuzy, długość 69,5 km, obecny przebieg od 2007 r.
• Szlak Skarszewski Sopot Kamienny Potok – Skarszewy, długość 80,7 km, obecny przebieg od 2003 r.
• Szlak Wzgórz Szymbarskich Sopot – Sierakowice, długość 120,3 km, obecny przebieg od 2002 r.
• Szlak Źródła Marii Gdańsk Osowa – Gdynia Wielki Kack, długość 10,5 km, utworzony w 2007 r. (dotychczas bez zmian przebiegu).

Przez Park przebiega również osiem ścieżek rowerowych, z których najdłuższa liczy 43 km i wiedzie z Wejherowa do Gdyni Głównej oraz dwie ścieżki przyrodnicze: w Dolinie Samborowo oraz w Marszewie.