Kościół św. Piotra i Pawła

Kościół w Szklarach Górnych – barokowy kościół w Szklarach Górnych w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Lubin.

Kościół w Szklarach Górnych – barokowy kościół w Szklarach Górnych w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Lubin.

Opis

Kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła pochodzi z ok. 1331 r., przebudowany w 1516 r. Kościół orientowany, murowany, dwunawowy, halowy z przyporami w części nawowej. Cztery przęsła naw sprzężone są sklepieniem krzyżowym. Prezbiterium prostokątne, przy którym od strony północnej znajduje się zakrystia. Kruchta oraz kaplica z oknami w kształcie elipsy położone są po południowej stronie nawy. Okna części nawowej ostrołukowe, pozostałe o wykroju pełnym lub prostokątne. W osi budowli od zachodniej strony znajduje się wieża pokryta ostrosłupowym dachem. Dolna część wieży ma obrys czworokąta, zaś od poziomu kalenicy dachu głównego ośmiokąta. Dachy dwuspadziste ceramiczne.

Wnętrze

Wnętrze kościoła posiada, bogaty w większości, barokowy wystrój. Główny element wystroju stanowi piękny drewniany ołtarz z przełomu XVII i XVIII wiek]u, z bogatą dekoracją snycerską. W nawie bocznej i kaplicy umieszczone są dekoracyjne ołtarze boczne z ok. 1720 r. oraz renesansowa drewniana ambona z 1596 r. o cechach manierystycznych. Na wschodnim filarze umieszczony jest wysokiej klasy obraz ze szkoły włoskiej "Madonna z Dzieciątkiem". W kruchcie renesansowa chrzcielnica z XV wieku, wewnątrz kościoła piękne rzeźbione stalle z początku XVIII wieku oraz późnobarokowy rzeźbiony 16-głosowy prospekt organowy z 1740 r. W prezbiterium mieści się osiemnaście płyt nagrobnych z postaciami zmarłych, które ustawione są po prawej i lewej stronie ołtarza. Płyty zwieńczone są wspólnym belkowaniem wspartym na korynckich kolumnach. Płyty stanowią unikalną kolekcję rzeźby nagrobnej o doskonałych proporcjach i rysunku, z których wyróżnia się czternastowieczna gotycka płyta nagrobna z wizerunkiem prawdopodobnie fundatora. Pojedyncze nagrobki znajdują się w kaplicy bocznej oraz w kruchcie. W obrębie murów okalających kościół znajdują się resztki zabytkowego cmentarza przykościelnego.

Historia

Około 1331 r. w miejscu istniejącego obecnie kościoła wzniesiono drewniany kościół, o którym pochodzi wzmianka z 1376 r. W 1516 r. w miejscu drewnianego kościoła z fundacji ówczesnego właściciela dóbr w Szklarach Górnych Glaubitza zbudowano kościół z kamienia i cegły z datą pierwszego kościoła. W 1596 r. kościół wyposażono w ambonę. W XVII wieku właścicielem gruntów i zarządcą kościoła był ziemianin Andrzej Kłobuczyński. Około 1720 r. ufundowano nowy rzeźbiony w drzewie ołtarz w stylu barokowym, którego fundatorem był prawdopodobnie właściciel okolicznych dóbr hrabia d'Hantois de Bronne z Lotaryngii, a w 1740 r. późnobarokowy rzeźbiony prospekt organowy. W 1813 r. podczas kampanii napoleońskiej z kościoła zrabowano większość naczyń liturgicznych. W 1820 r. w kościele przeprowadzono prace restauracyjne. Gruntownej renowacji kościoła oraz licznych zabytków zgromadzonych w kościele dokonano w latach 1908-1915 z inicjatywy i na koszt ówczesnego właściciela majątku Franciszka Walentego Ballestrema.

Około XVI wieku kościół przejęli luteranie. Świątynia przez ponad 400 lat służyła wyznaniu ewangelicko-augsburskiemu. W okresie gdy kościół był luterański, na przykościelnym cmentarzu od północy grzebano zmarłych wyznania rzymskokatolickiego, a od południa ewangelików. W 1949 r. kościół przejęli księża salezjanie.

Ciekawostki

• W części nawowej wystawiony jest dzwon z początku XIV wieku, ufundowany przez rodzinę von Glaubitz, który uniknął przetopienia w okresie kilku wojen.
• Kościół wpisany jest do rejestru zabytków pod poz. 855 z dn. 22.02.61 r.
• W kościele zachował się kielich z 1685 r.
• Przy kościele staje autobus linii numer 4. Przystanek: Szklary Górne