Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego

Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego – ulica w centrum Gdyni będąca częścią głównej arterii komunikacyjnej Trójmiasta. Jej przebieg wyznacza granice dla trzech dzielnic: Śródmieścia, Wzgórza Św. Maksymiliana oraz Kamiennej Góry. Długość alei wynosi około 1,25 km.

Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego – ulica w centrum Gdyni będąca częścią głównej arterii komunikacyjnej Trójmiasta. Jej przebieg wyznacza granice dla trzech dzielnic: Śródmieścia, Wzgórza Św. Maksymiliana oraz Kamiennej Góry. Długość alei wynosi około 1,25 km.

Przebieg

Aleja rozciąga się pomiędzy Węzłem Franciszki Cegielskiej a Bulwarem Nadmorskim im. Feliksa Nowowiejskiego. Na odcinku od ulicy Władysława IV do Węzła Franciszki Cegielskiej jest częścią głównej arterii komunikacyjnej Trójmiasta. Aleja krzyżuje się także z reprezentacyjną ulicą Gdyni – Świętojańską. Na odcinku od skrzyżowania z ulicą Bema do placu I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte ma wydzielony pas przeznaczony dla ruchu rowerowego. Przy alei umiejscowione są trzy skwery: Plymouth pomiędzy skrzyżowaniami z ulicami Świętojańską i Bema, Sue Ryder przy skrzyżowaniu z ulicą Legionów oraz Arki Gdynia przy bulwarze.

Historia

Istnienie alei Piłsudskiego sięga początków funkcjonowania Gdyni jako miasta. W 1929 roku podczas planowania budowy promenady aleja nie miała nazwy. Dopiero po wybudowaniu przy niej Domu Kuracyjnego, nazywanego kasynem, została nazwana aleją Kasyna. W 1930 rozpoczęto budowę promenady miejskiej zaprojektowanej przez Adama Kuncewicza, a także w tym samym roku wybudowano Komisariat Rządu. Rok później przy alei wybudowano dwa zespoły mieszkaniowe dla urzędników.

W marcu 1931 na wniosek starosty pułkownika Mieczysława Pożerskiego Magistrat i Rada Miejska Gdyni uchwaliły jednogłośnie przemianowanie alei Kasyna na aleję Marszałka Piłsudskiego. Wniosek został złożony dla uczczenia imienin marszałka Piłsudskiego obchodzonych 19 marca. W 1932 prawdopodobnie zakończono budowę promenady miejskiej, na którą składały się: dwupasmowa wybrukowana kostką granitową jezdnia o długości 669 m i szerokości 9,85 m, chodnik z lewej strony jezdni o szerokości 2,75 m, piaszczysty deptak o szerokości 6,3 m z umieszczonymi w jego wnękach ławkami oraz pasy zieleni z drzewami, a także sieć wodociągowa, kanalizacyjna i lampy uliczne. W kolejnych latach wystrój zieleni ulegał modyfikacjom.

Podczas okupacji Niemcy zmienili nazwę alei na Steinstrasse. Skrócono także zieloną część alei poprzez urządzenie przed Urzędem Miasta parkingu, który został wyasfaltowany wraz z jezdnią do wysokości Domu Kuracyjnego.

Po wojnie alei nadano nazwę Czołgistów dla uczczenia przejazdu tym traktem w dniu 27 marca 1945 czołgów I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, a także w związku ze zniszczeniami wojennymi przystąpiono do jej przebudowy. Później w Referacie Miejskiego Urzędu Planowania Przestrzennego opracowano nowy projekt zagospodarowania alei, którego autorem była mgr inż. architekt krajobrazu Barbara Kaszycka. Według tego projektu dawny deptak przekształcono na trawnik z dwoma rzędami buka pospolitego (dziś potoczne aleja bukowa), a na dawnym trawniku wyznaczono nowy chodnik o szerokości 5 m, natomiast pozostały pas trawnika został obsadzony niską roślinnością. Z kolei lewa strona alei została zabudowana i obsadzona rzędem topól.

25 lipca 1990 Rada Miasta zadecydowała o powróceniu do przedwojennej nazwy – alei Piłsudskiego, a w 1995 nazwała imieniem I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte plac przylegający do alei, znajdujący się w sąsiedztwie Domu Marynarza.

Obiekty

Przy ulicy znajduje się m.in. gmach Urzędu Miasta Gdyni (dawniej Komisariat Rządu), Dom Marynarza (dawniej Dom Zdrojowy), siedziba Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Pomnik Ofiar Grudnia 1970.

Do alei Piłsudskiego przylega jeden budynek wpisany do rejestru zabytków, jest to kamienica narożna zbudowana w 1936 roku dla mecenasa Antoniego Ogończyka-Blocha i architekta Leona Mazalona, która mieści się pod adresem ul. Świętojańska 122.