Akademia Rycerska

Akademia Rycerska w Legnicy (niem. Kaiserliche Ritterakademie zu Liegnitz) – męska szkoła średnia w Legnicy, która istniała od 1730 do 1945 roku.

Akademia Rycerska w Legnicy (niem. Kaiserliche Ritterakademie zu Liegnitz) – męska szkoła średnia w Legnicy, która istniała od 1730 do 1945 roku.

Zarys historii

Bezdzietny książę Jerzy Rudolf legnicki (1595-1653) zapisał w swym testamencie z roku 1646 pokaźne środki na utworzenie szkoły dla szlacheckich chłopców – protestantów ze Śląska, która miała być administrowana przez kapitułę kalwinistycznego wówczas kościoła dworskiego pw. św. Jana i nosić miano Johannisstiftung - Fundacja św. Jana. Do realizacji idei księcia nie doszło w czasie 22 lat po jego śmierci, gdyż tron przechodził do różnych i krótko tylko panujących krewnych z dynastii Piastów śląskich aż do jej wygaśnięcia ze śmiercią ostatniego panującego Piasta, Jerzego Wilhelma w roku 1675.

Powstała sytuacja wykorzystali arcykatoliccy Habsburgowie, którzy z racji posiadania tronu czeskiego w wyniku wygaśnięcia rodu Piastów śląskich przejęli Księstwo legnickie jako część lennego wobec nich państwa legnicko-wołowsko-brzeskiego jako wygasłe lenno. Natychmiast zaczęli rekatolicyzację ostatniego obszaru śląskiej ziemi, w którym panowała tolerancja religijna, a większość poddanych była protestantami. Kościół św. Jana został oddany jezuitom, którzy zamienili go w świątynię katolicką, a środki przeznaczone na stworzenie Akademii skonfiskowane przez skarb cesarski.

Dopiero pokój w Altranstädt (1706) zmusił Habsburgów do zwrócenia zagrabionych funduszy. Stworzono w Legnicy nową szkołę dla szlachty, Akademię Rycerską, która jednak wbrew intencjom fundatora Jerzego Rudolfa Legnickiego była dedykowana męskiej młodzieży zarówno protestanckiej jak katolickiej.

Reformatorem Akademii Rycerskiej był Karl von Zedlitz - pruski minister oświaty, a w latach 1788-1789 dyrektor szkoły. W roku 1811 zezwolono na naukę także młodzieży pochodzenia nieszlacheckiego, a w 1901 przetworzono ją w państwowe liceum, które istniało do 1945 roku i do którego siłą tradycji uczęszczało bardzo wielu uczniów z rodów szlacheckich w Królestwie Prus. Jednym z profesorów w II poł. XIX w. był malarz Theodor Blätterbauer.

Gmach Akademii

Monumentalny gmach Akademii, jeden z najwspanialszych zabytków baroku austriackiego na terenie dzisiejszej Polski, wzniesiony został w latach 1726-1738 według planów architekta wiedeńskiego Josepha Emanuela Fischera von Erlacha i przetrwał II wojnę światową. Systematycznie dewastowany po 1945 r., gdy służył jako główna kwatera stacjonujących w Legnicy i okolicach oddziałów radzieckich, znajduje się po ich ewakuacji w latach 90. XX wieku w restauracji, do dziś nie zakończonej.